Japon Uzay Ajansı’nın 2003’teki Hayabusa misyonuyla dünyaya getirdiği Itokawa asteroidinin parçaları, bilim insanı Mehmet Yeşiltaş’ın başvurusunun kabul edilmesi üzerine Türkiye’de ilk kez incelenecek.
Türkiye’nin havacılık ve uzay çalışmaları son yıllarda yeni bir boyuta taşınırken, Türk bilim insanlarının da bu alandaki araştırmaları yoğunlaştı.
Bu kapsamda, Japon Uzay Ajansı’nın 2003’teki Hayabusa misyonu ile dünyaya getirdiği Itokawa asteroidinin parçalarından 4 tanesi, Lüleburgaz Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Yeşiltaş’ın proje başvurusunun kabul edilmesi üzerine Türkiye’ye getirildi. Böylece Türkiye’de ilk kez uzaydaki bir asteroidin yüzeyinden getirilen parçaların incelemesi için imkan sağlandı.
2010’da dünyaya ulaştı
Daha önce Antarktika’da gerçekleştirilen Türk Antarktik Meteorit Arama seferlerini de yürüten Yeşiltaş, AA muhabirine, söz konusu asteroit parçalarının nasıl getirildiğini anlattı.
Japon Uzay Ajansı’nın (JAXA), Itokawa isimli asteroidi detaylı bir şekilde incelemek için 2003’te Hayabusa isimli uzay aracını fırlattığını anımsatan Yeşiltaş, söz konusu uzay aracının 2005’te Itokawa asteroidine ulaştığını ve planlanan gözlemleri yaptığını aktardı.
Yeşiltaş, bu misyonun en önemli özelliklerinden birinin ilk defa bir asteroidin yüzeyinden toplanan parçaların incelenmek üzere dünyaya getirilmesi olduğunu belirterek, toplanan parçacıkları barındıran kapsülün 2007’de uzay aracından ayrıldığını ve yaklaşık 3 yıl süren uzay seyahatinin ardından 2010 yılında dünyaya ulaştığını kaydetti.
“Uzayı anlamak adına oldukça fayda sağladı”
Asteroitlerin güneş sisteminin oldukça önemli unsurları olduğunu ve bazılarının ilk oluştukları zamandan bu yana fazla değişikliğe uğramadığı için geçmişleri hakkında önemli bilgi verdiğine dikkati çeken Yeşiltaş, bilim insanlarının hem yeryüzünden teleskoplarla hem de uydular aracılığıyla asteroitleri ve onların fiziksel ya da kimyasal özelliklerini araştırdığını dile getirdi.
Itokawa asteroidinin yüzeyinden getirilen parçacıkların 2010’dan beri bilim insanları tarafından incelendiğini aktaran Yeşiltaş, şunları kaydetti:
“Yapılan araştırmalarda bazı parçacıklarda su ve organik madde gibi beklenmeyen moleküler yapılar tespit edilmiştir. Aynı zamanda bu asteroitin uzay ortamında maruz kaldığı uzay aşınımı etkileri hakkında da detaylı bilgiler edinilmiş ve bu bilgiler hem uzay ortamını anlamak adına hem de sonraki asteroit misyonlarını planlama adına oldukça fayda sağlamıştır.”
Parçacık talep etmek için bazı kriterleri sağlamak gerekli
Itokawa asteroidinden parçacık talep etmek için bazı kriterlerin sağlanması gerektiğini belirten Yeşiltaş, Hayabusa misyonu kapsamında getirilen asteroit parçacıklarını ne şekilde, hangi tekniklerle, hangi sorulara cevap aramak için araştırmak istendiğini detaylıca belirten bir araştırma projesiyle Japon Uzay Ajansı’na başvuru yapılması gerektiğini ve 2010’dan bu yana toplamda 67 projenin kabul edildiğini kaydetti.
Yeşiltaş, “Hem meteoritler üzerinde uzun yıllardır araştırma yaptığım ve elde ettiğim bulguları bilimsel yayın olarak paylaştığım için hem de çok küçük parçacıkları kontrol etmede bilgi birikimi ve tecrübeye sahip olduğum için, biri organik yönünden zengin olan toplam 4 adet Itokawa parçacığını incelemek üzere JAXA’ya yaptığım başvuru 68. proje olarak kabul edildi ve parçacıklar bize gönderildi.” dedi.
“Uzay aşınımının daha önce irdelenmeyen bir yanını inceleyeceğiz”
Parçacıklar üzerinde yapacağı araştırmaya ilişin bilgi veren Yeşiltaş, “JAXA’dan temin ettiğimiz bu parçacıklarda, uzay aşınımının daha önce irdelenmeyen bir yanını yüksek çözünürlüklü spektroskopik tekniklerle inceleyeceğiz. Araştırmalarımız sonucunda bu konuda yeni bulgular edinmeyi, dolayısıyla uzay aşınımını ve sonuçlarını daha iyi anlamayı amaçlıyoruz.” diye konuştu.
Yeşiltaş, parçacıklardan birinde mevcut olan organik maddenin büyük olasılıkla daha önce Itokawa asteroidine çarpan bir başka asteroit tarafından getirildiğini belirterek, temin edilen parçacıktaki organik maddeyi karakterize ederek yapısını ve içeriğini belirlemeyi, bu bilgilerden ise Itokawa’ya çarpmak suretiyle organik madde getirmiş olan ana asteroit hakkında bilgiler edinmeyi planladıklarını anlattı.
Gelecek araştırmalara katkı sunacak
Asteroit parçacıklarının araştırılması ve incelenmesinin büyük önem taşıdığını vurgulayan Yeşiltaş, şöyle devam etti:
“Daha önce Türkiye’de bu tür örneklerin hiç incelenmediğini biliyoruz. Bu çalışmayla ülkemizde de asteroit parçaları ilk defa incelenmiş olacak. Hem asteroitler ve onları sürekli direkt olarak etkileyen uzay aşınımı hakkında yeni bilgiler edinecek hem de asteroit parçacıkları hakkında tecrübe kazanacağız.”
Yeşiltaş, araştırmalarda edinecekleri tecrübe ve kazanımları diğer Türk araştırmacılarla da paylaşacaklarına işaret ederek, “Türk Uzay Ajansı’nın kurulması ve gelecekteki olası misyonlarını şimdiden planladığı göz önüne alındığında, asteroitler ve meteoritler üzerinde yapmakta olduğumuz araştırmaların bu planlamalara ve araştırmalara katkıda bulunacağına inanıyoruz.” diye konuştu.
(AA)
