Katmandu ve ölü yakma törenleri

Dubai’de yaşadığım dönemde yaptığım kısa süreli hafta sonu kaçamaklarından birisiydi Nepal’in başkenti Katmandu… Dünyanın en yüksek noktası olan Everest tepesiyle ünlü Nepal’i tam anlamıyla gezmek için günlere, buradan anlatabilmek için ise saatlere ihtiyaç var…

Dini inanç ve kültürüyle her yıl binlerce turistin ilgi odağı olan Nepal’in başkenti Katmandu ise tam üç bin tapınağıyla ülkenin önemli ekonomik ve tarihi merkezi…

1600 Yıllık Shiva Tapınağı

Katmandu’ya geldiğim ilk günün sabahında kendime ayırabileceğim sınırlı sürede önceliği 3 milyon tanrıya sahip olduğuna inanılan Hinduzm’in 3 temel tanrısından olan Shiva (Yok edici) adına 1600 yıl önce yapılan Pashupatinath tapınağına verdim. Hinduların Antyeshti dedikleri ölü yakma yani kremasyon törenleri bu tapınakta yapılıyor. Kutsal kabul edilen Ganj nehrini besleyen Bagmati nehrinin hemen kenarında gerçekleşen işlem sonrası küller bu nehre bırakılıyor.

Genzimi yakan yanık kokusu

Tören alanına yaklaşınca insan bedeninin yanık kokusunu burnunuzda hissediyorsunuz… Bu yazıyı kaleme alırken de maalesef o kokuyu tekrar hatırladım… Cesedin yakılacağı yerde önce ayaklar nehir sularına batırılıp çıkarılıyor ve özel olarak hazırlanmış kütüklerin üzerine seriliyor.

Sandal yağıyla yağlanan ceset akabinde beyaz/turuncu bezlerle sarılıyor. Yakılma işleminden önce kıymetli eşyaları ve takıları üzerine konuyor, ceset çiçeklerle süsleniyor. Pandit adı verilen Hindu rahipler cesedi yakmak için hazırlanırken, tüm aile etrafında sessizce bekliyor.

Diğer yakınlardan farklı olarak beyaz bir giysi giyen ve törenin sahibi kabul edilen en büyük erkek çocuk, aynı zamanda odunları ateşe verme görevini de üstleniyor. Rahibinin duaları eşliğinde ölünün etrafında dönen  erkek çocuk, ağızdan verilen ateşi daha sonra hazır tutulan odunlara tutuyor.

Ölüm sonrası 5-6 saat içerisinde gerçekleştirilen yakma işlemi yaklaşık 3 saat sürüyormuş. Kadın ve erkek bedenlerinin yanma süreleri ise birbirinden farklıymış. Ölen kişiler varsa çok sevdiği eşyaları ile birlikte yakılıyor ve az ilerde nehirde altın diş, kolye, küpe vb. arayan çocukları görüyorsunuz.

Ölen kimselerin ailelerinden ağlayan ise hiç görmedim. Cenaze sahibi erkekler saçlarını en arkada bir tutam kalacak şekilde sıfıra vuruyor ve matemlerini dile getiriyorlar. Daha önce Kral öldüğünde tüm Nepal erkekleri saçlarını sıfıra vurdurmuş. En ilginci ise tapınakta eş zamanlı düğün olması ve düğündekilerin seslerinin cenaze yerine kadar gelmesiydi…

Nepal’de ölmenin de bedeli var

Kast sisteminin halen etkisinin görüldüğü ülkede ölüler için iki çeşit yakma töreni gerçekleştiriliyor. Ölen kişi zengin ise Shiva tapınağının hemen dibinde yakılıyor ve bunun maliyeti yaklaşık 500 dolar. Maddi durumu yerinde olmayan bir kişi ise tapınağın sağ tarafında uzanan nehrin kenarındaki alanlarda yakılıyor. Bu da yakılan kişini ailesine yaklaşık 100 dolara mal oluyor.