Yaklaşık 10 gün sonra, Mayıs sonunda eğer bir aksilik olmazsa Türk Hava Yolları (THY) yurtiçinde uçuşlara başlayacak. Ancak merak edilen hususlar henüz aydınlığa kavuşturulmuş değil. Uçuşlar nasıl başlayacak? Yeni dönemde ne gibi kaide ve kurallarla havayolu seyahatleri gerçekleşecek? Şehirlerarası otobüslerdeki bir koltuk boş uygulaması uçaklarda orta koltuk boş bırakılarak mı uygulanacak?
Sağlık Bakanlığı ile Bilimi Kurulu, Ulaştırma Bakanlığı ile Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü bu kuralların neresinde yer alacak? Yoksa iç hat uçuşu olduğu için İçişleri Bakanlığı tavsiyeler doğrultusunda bir genelge yayınlayarak otobüs seyahatlerine yönelik alınan kararların benzerini havayolları içinde mi alacak? Kısacası yeni dönemde bu konuda kim karar verecekse, yetkiliyse henüz bir şey açıklamış değil.
Hafta içi koronavirüs sebebiyle alınan tedbirleri İstanbul Havalimanı’ndaki yerinde inceledim. Havalimanı ile şehir arasında yolcu taşıyan Havaist otobüsleri güvenli mesafe olarak bir koltuk boş bırakılarak taşımacılık yapıyor. Şüphesiz bu İçişleri Bakanlığı’nın düzenlemesi sonrası hayata geçmiş bir uygulama. Şimdi karada bu şekilde taşınan yolcular uçağa binince yan yana mı oturacak?
Şüphesiz uçakla, otobüsün kabini aynı şartlara sahip değil. Uçak HEPA filtreli havalandırma, temizleme sistemi sebebiyle çok daha hijyen bir atmosfere sahip. Uçak iklimlendirme sistemi her ortamda çalışabilecek. Otobüslerde ise klimaların çalışması problem. Dolayısıyla karadaki önlemlerle havadakiler farklılık arz edecektir. Ama buna kim karar verecek? Ne zaman verecek? Verilen kararlar kamuoyunu, sektörü ne kadar tatmin edecek?
Dünyada az sayıda havayolu aldıkları kendi kararlarla orta koltuğu boş bırakarak uçuyor. Çoğu şirket ise normal şekilde seferlerine devam ediyor. Dolayısıyla alınacak karar önemli. Eğer orta koltuk boş uçulursa bunun bilet fiyatlarına yansımasının yaklaşık yüzde 30 seviyesinde olacağı biliniyor mu? Ayrıca uçulamayan ayların maliyetlerinin de bilet fiyatlarına etkisi dikkate alınırsa böyle bir uygulama epeyce sıkıntılı görünüyor.
Öte yandan Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) uçaklarda orta koltuk boş bırakılarak uçulmasını desteklemediğine bir kaç defa dikkat çekti. Hatta uçakta Covid-19 bulaşma riskinin karaya göre daha az olduğu yönünde de açıklamalar yaptı. Ancak halen daha koronavirüs sonrası nasıl uçulacağı yönünde ortak bir zemin oluşmuş değil. Durum tartışmalı konumunu koruyor. Sadece Türkiye’de tartışılmıyor. Dünyada da bu konu gündemde.
Netice itibariyle bu ayın sonunda iç hatlarda uçuşlar başlayacaksa, ekonomide çarklar dönsün deniyorsa, nasıl uçulacağına dair kararlarında bu hafta alınması gerekiyor. Havayollarının tarifelerini yapıp, insanları seyahatlere hazırlamaları için bu kararların geciktirilmeden alınması gerekiyor.