Türkiye Teknoloji Takımı Vakfı (T3 Vakfı) ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın öncülüğünde Samsun’da düzenlenen TEKNOFEST bugün sona eriyor. İlk gün alandaydım. Yoğun sıcak ve aşırı neme rağmen TEKNOFEST’e ilgi oldukça büyüktü. Sadece ilk gün 110 bine yakın insan alana akın etmişti. Türkiye’nin çeşitli illerinden ziyaretçiler vardı.
TEKNOFEST’i Baykar Teknoloji Genel Müdürü ve T3 Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Haluk Bayraktar, Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı ve T3 Vakfı İcra Kurulu Başkanı M. Fatih Kacır ile birlikte gezdim.
Özellikle bu sene TEKNOFEST’te görücüye çıkan yeni yerli ve milli ürünlere odaklandım. Artık her sene bu organizasyon sebebiyle ülkemiz yeni kabiliyetler, teknolojik ürünleri kazanıyor. Sayıları da her geçen gün artıyor. Zira 17-18 yaşında TEKNOFEST ile tanışan gençler artık çeşitli şirketlerde işbaşı yapmış, teknoloji geliştirme yolculuğuna çıkmış durumdalar.
TEKNOFEST’teki yeni ürünler, yeni projeler profesyonel olarak savunma sanayinin içinde olan teknolojiyle yakından ilgili herkesi heyecanlandırdı. Mesela Kızılelma ilk defa Samsun’da dünyaya tanıtıldı. Samsun’la da anılacak. Şimdi buyurun TEKNOFEST Samsun’daki ilklere birlikte göz atalım…
1) Kızılelma – MİUS
Sadece Türkiye’de değil, dünyada da merakla beklenen Muharip İnsansız Uçak Sistemi (MİUS) Kızılelma ilk defa Samsun’da görücüye çıktı. Özdemir Bayraktar’ın ismini üzerinde taşıyan Kızılelma, 2023’ün ilk çeyreğinde gökyüzüyle tanışacak. Kızılelma’yı ilk gördüğümde açık söyleyeyim oldukça heyecanlandım. TEKNOFEST Samsun’un en yeni ve en önemli projesi Bayraktar’ın son gözbebeği, dünyanın ve Türkiye’nin merakla beklediği jet motorlu (Turbofan) Kızılelma’nın iki adet prototipi bulunuyor. Ses hızına yakın (Subsonik) ve ses hızı üstü (Süpersonik). İlk önce ses hızına yakın modeliyle tanıştık. TEKNOFEST’te görücüye çıkan ses hızına yakın bir hıza ulaşacak model yüksek irtifada uçup agresif manevra yapabilecek. Yapay zeka ve seyrüsefer güdüm teknolojilerine sahip Kızılelma, aynı zamanda Türkiye’de üretilen TCG Anadolu uçak gemisine de otomatik olarak iniş-kalkış yapabilecek. Bu prototip tek motorlu olacak, ama Kızılelma’nın çift motorlusu da planlanıyor. Az görünür özellikte tasarlanan Kızılelma mühimmat istasyonları gövde içine gömülü bir şekilde veya haricen taşınabilecek.
2) TEI-TF6000 Turbofan (jet) Motoru
Türkiye’de tasarlanmış ve üretilecek ilk turbofan motor TEI-TF6000 ilk defa Samsun’da görücüye çıktı. TF6000 süpersonik uçuşlara uygun olarak geliştirildi. TF6000 F-16 uçaklarındaki F-110 motoruyla aynı teknolojiye sahip. F-110’da aynı TF6000 gibi askeri turbofan motoru olarak kullanılıyor. TEI tarafından yaklaşık 2 yıl üzerinde çalışılan motor, ihtiyaç duyulduğunda Kızılelma Muharip İnsansız Uçak Sistemi’nde de kullanılabilecek ve hava aracını süpersonik hızlara çıkarabilecek. TF6000, 2023’ün ilk aylarında imalatı yapılıp, çalıştırılacak.
Türkiye’nin turbofan motoru ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak kendi öz kaynakları ile projeyi hayata geçiren TEI’nin motoru 6000 lbf kuru itki gücüne sahip olacak. Art yakıcı versiyonunu da destekleyecek şekilde tasarlanan motor, art yakıcı ile birlikte daha fazla itki sağlayacak. Ayrıca bu motor programının milli muharip uçağın (MMU) motoruna giden yolda ciddi anlamda teknoloji kazanımı sağlaması bekleniyor.
3) Canik PMT 12.72
Canik markası, Samsun Yurt Savunma (SYS), Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) ile imzalanan ve kamuoyunda ‘uçaksavar’ olan bilinen Platform Makineli Tüfeği projesi (PMT 12.7) kapsamında geliştirdiği, milli 12.7 x 99 mm CANİK M2 QCB (Quick Change Barrel) ailesini TEKNOFEST kapsamında Samsun’da görücüye çıkardı. CANİK M2 QCB, Türkiye’nin tek ve en büyük kalibre makineli tüfeği olarak da kayıtlara geçmiş durumda. Makineli tüfeği de SYS Ar-Ge ekibi 3 yılda geliştirmiş. Makineli tüfek projesi için 160 milyon liralık Ar-Ge, 440 milyon liralık da endüstrileştirme harcaması yapılmış.
4) ASELSAN Böcek İha
ASELSAN, “mini/nano İHA” çalışmaları kapsamında geliştirdiği “çırpan kanatlı mini insansız hava aracı (İHA) kanat çırpma mekanizmasını” TEKNOFEST KARADENİZ’de görücüye çıkardı. Geliştirilmesi ve tasarlanması tümüyle ASELSAN imzasını taşıyan mekanizma, sinek kuşu tipi çırpan kanatlı mini hava araçları için geliştirildi. AR-GE aşamasındaki proje sonunda düşük fark edilebilirlik özelliğine sahip, çırpan kanatlı insansız hava araçlarıyla keşif gözetleme görevleri yapılması hedefleniyor.
5) KUZGUN TJ Mühimmatı Arayıcı Başlığıyla
TÜBİTAK SAGE tarafından geliştirilen KUZGUN Modüler Müşterek Mühimmat ailesi de Samsun’da görücüye çıkanlardan. KUZGUN SS (Serbest Süzülüm) KY (Katı Yakıtlı) konfigürasyonlar IIR (Görüntüleyici Kızılötesi) arayıcı başlıkla sergilenirken KUZGUN TJ (Turbojet) konfigürasyonu da ilk defa mmW (Milimetre Dalga Boyu) RF arayıcı başlıkla sergilendi. Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından “orta irtifa uzun havada kalış (MALE+)” sınıfı olarak geliştirilen Aksungur insansız hava aracı için KUZGUN’un entegre çalışmaları devam ediyor.
6) MMU Sanal Gerçeklik Simülatörü
Milli Muharip Uçak (MMU) sanal gerçeklik simülatörü, simülatör teknolojisine yeni bir soluk getiriyor. Sanal gerçeklik gözlüğünü taktığınızda gerçek uçak içinde olma hissini yaşıyor ve gerçekten savaş uçaklarının yaptığı birçok manevrayı, görevleri, mühimmat atışlarını gerçekleştirebiliyorsunuz. MMU Sanal gerçeklik simülatöründe uçan ziyaretçiler farklı senaryolarda görevlerini icra edebiliyor. Simülatör bir çok avantajı söz konusu. Gerçek simülatörlere göre çok daha küçük olduğundan taşınabilirliği kolay olması ile maliyet açısından da büyük artı sağlıyor. MMU Sanal Gerçeklik Simülatörü ilk defa Azerbaycan’da sergilenmişti. Türkiye’de ilk kez Samsun TEKNOFEST’te görücüye çıkan simülatör, yazılımından, donanımına kadar Türk Havacılık ve Uzay Sanayii mühendisleri tarafından geliştirildi.
7) Hürkuş’la Akıncı kol uçuşuyla bir ilki yaşattı
Samsun Çarşamba Havalimanı’nda düzenlenen TEKNOFEST’in ikinci gününde uçuş gösterileri kapsamında bir ilk yaşandı. Türk Havacılık ve Uzay Sanayi (TUSAŞ) Test Pilotu Murat Özpala ile Selçuk Bayraktar’ın ikinci pilotluğundaki Hürkuş, Akıncı ile Samsun semalarında kol uçuşu yaptı. Dünyada ilk defa Türk mühendislerinin tasarladığı biri insanlı biri insansız uçak beraber uçuş yaptı.
