Yeni yıla, 2024’e daha adım atmaz ilk haftasında havacılıkta iki tane önemli hadise yaşandı. Yılın ilk günlerinde Japonya’da pistte iki uçak çarpıştı. Yeni nesil, geniş gövdeli, çift koridorlu, kompozit Airbus A350 kısa sürede alev topuna döndü. Yılın ilk hafta sonunda Amerika’da yine yeni nesil, tek koridorlu, dar gövdeli Boeing 737 Max 9 uçağının havada acil çıkış kapısı patladı.
Tokyo’da Japan Airlines (JAL) filosundaki yarı plastik diyebileceğimiz yüzde 50’si kompozit gövdeli Airbus A350-900 model uçak, iniş esnasında pistte bulunan bir başka uçakla, küçük gövdeli Dash 8 olarak bilinen De Havilland Canada DHC-8 modeliyle çarpışması sonrasında 20 dakika içinde adeta küle döndü. İlk uçuşuni 20 Eylül 2021’de yaparak, 10 Kasım)da JAL’a teslim edilen uçak iki yaşındayken yandı, iskeleti çıktı. Böylece yeni nesil uçak ilk defa böyle bir kaza yaşayarak, kullanılmaz hale geldi. Hızlı bir şekilde alev alıp, küle dönmesi sektörün üzerinde durduğu bir husus.
Tokyo’daki kazanın ders çıkarılacak tarafı ise Japonların kısa sürede, uluslararası havacılık kuralları gereği 90 saniyelik limitte uçakta bulunan 376 yolcuyu burnu bile kanamadan tahliye etmeleriydi. Tahliyede kurallara uymanın, görevli personeli dinlemenin önemi bir kez daha ortaya çıkarken, Japon kültürünün de uçağın sorunsuz boşaltılmasında etkisi de çok konuşuldu.
Cuma günü, Alaska Airlines filosunda 8 hafta önce hizmete giren, 1282 uçuş nolu 737 MAX 9 uçağının havada sol taraftaki acil çıkış kapısı patladı. Uçak Portland’dan Kaliforniya’ya doğru gidiyordu. Gelişme üzerine pilotlar 171 yolcu ve altı mürettebatla birlikte geri dönüp, güvenli bir şekilde iniş yaptılar. ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA) bu olay sebebiyle Boeing 737 MAX 9 modelinin uçuşlarını durdurarak, derhal denetlenmesi kararını verdi. MAX 9’lar en fazla ABD’li havayollarının filosunda bulunuyor. Alaska Airlines’te 65, United Airlines’ta 45 adet bulunuyor.
Boeing 737 MAX ailesi toplamda 7-8-9 ve 10 olmak üzere 4 ayrı modelden oluşuyor. 2017 yılında ilk servise verilen ve çok kullanılan modeli 737 MAX 8, kabin içi tasarıma göre 162 ile 178 arasında yolcu taşıyabiliyor. Ondan daha sonra 2019’da hizmet giren ve daha büyük olan 737 MAX 9 modeli ise 178 ile 193 arasında yolcu kapasiteli. MAX 7 ve 10 modeli ise henüz hizmete girmedi, sertifika sürecinde onay bekliyor.
Şimdiye kadar 1.400 adet MAX ailesinden havayollarına teslim edilmiş ve bunların sadece 220 adedi MAX 9 modeli. FAA, filosunda MAX 9 bulunan havayollarının uçuşlarını durdurması gerektiğini açıklarken, Avrupa Sivil Havacılık Otoritesi, Avrupa Birliği’nde bu model uçaklardan bulunmadığını duyurdu. Türk Hava Yollarında (THY) ise MAX 9’larden 5 adet bulunuyor.
Boeing 737 MAX 9 ilk uçuşunu 2019’de Çin’de gerçekleştirmişti. Çin Sivil Havacılık Otoritesi de gelişmeler hakkında Boeing ve FAA ile iletişime geçmiş durumda. FAA’nin MAX 9’ların uçuşlarını durdurma kararından dünya genelinde 171 uçağın etkileneceği belirtilirken, bu modellerin gerekli denetimlerden geçmesinin de uçak başına yaklaşık 4 ile 8 saatlik bir zaman alacağı belirtiliyor. Fakat FAA’nin uçakların yeniden havalanması için vereceği karar beklenecek.
İki kazada da yeni nesil uçaklar baş rollerde. İkisinin de model uzantısında 9 rakamı var.
Kompozit gövdeli iki yaşındaki Airbus A350-900 kısa sürede tamamen yandı. Uçağın bu kazada hiçbir rolü yok, zira piste kontrolsüz çıkan Dash-8 model Sahil Güvenlik uçağı sebebiyle kazan yaşındı. Ancak Airbus A350-900 modelin uçağın çok hızlı tutuşarak, kısa sürede küle dönmesi soru işaretleri içeriyor.
Amerika’da Boeing 737 MAX 9 uçağında durum çok daha farklı. Yeni nesil, 8 hafta önce hizmete giren uçağın havada acil çıkış kapısı patlıyor. Ancak hiçbir can kaybı olmadan uçak geri dönüp, piste teker koyuyor. Fakat olayın başkahramanı bu modelin kendisi olması sebebiyle servisteki tüm uçakların uçuşu askıya alındı. Yeni teknoloji bir uçağın havada acil çıkış kapısı neden patlar? Çift koridorlu devasa bir uçak 20 dakikada nasıl küle döner? Sorularının cevabını önümüzdeki günler öğreneceğiz. Havacılığın çok daha güvenli yapılması için de önemli de dersler çıkarmış olacağız.