Uzun yıllar boyunca havacılık sektörü geçtiğimiz yıl kadar verimli bir dönem geçirmemişti. Birkaç havayolu ve havalimanı dışında tüm istatistikler istenildiği gibi oldu ve zarar açıklayan az sayıda şirket oldu. Pilotlar ve kabin ekipleri yaz dönemindeymiş gibi limitte uçtu. Bu yaz dönemi tüm sektör paydaşları için her ne kadar yorucu geçecek olsa da sektörün yukarı ivmesi umut verici.
Yılın ikinci çeyreğinde 1,5 milyar koltuk sayısına ulaşılması öngörülüyor. Bu rakam 2019’a göre yüzde 4, geçen yıla göre ise yaklaşık yüzde 8 artış anlamına geliyor. Kuzey Doğu Asya’daki yıllık yüzde 11’lik büyüme, bölgenin Kuzey Amerika’nın önünde en üst sırada yer almasını sağlıyor. Bu rakam, pandemi öncesinde beklenen uzun vadeli büyüme oranlarına geri dönüldükçe kalıcı olması muhtemel bir hareket.
Uzun mesafe ağır toparlanıyor
Avrupa’da havayollarını toparlanması ağır ilerliyor. Almanya’da havalimanları ve havayollarının çalışanlarla el sıkışması olası grevlerin önüne geçse dahi gelecek pek parlak görünmüyor. Almanya ve Japonya, 2019 seviyelerinin gerisinde kalmaya devam eden iki pazar olarak öne çıkıyor. Almanya’da seyahat alışkanlıklarındaki değişiklikler, yurt içi kapasitede yaşanan dramatik düşüşler (2019’a göre %48) ve pandemi sonrası en yavaş uzun mesafe pazar toparlanmalarında bu iki ülkeyi etkiliyor. Çin’den gelen kapasiteye bağımlı olan Japonya da 2019’un ikinci çeyreğine kıyasla yaklaşık 3,4 milyon daha az koltuk kapasitesine sahip olacak.
Motor sorunu büyüyor
Orta Asya belki de en güçlü büyüme potansiyeli gösteren pazarlardan birisi. Bu bölge şu anda 2019’un ikinci çeyreğine kıyasla yüzde 36 daha fazla koltuk kapasitesi artırsa da geçen yıla kıyasla sadece yüzde 3 kapasite artışı yakalayabildi. Sebepler arasında uçak temini olduğu kadar, mevcut uçakların motor sorunu sebebiyle yere indirilmesi meselesi de var. Yaşanan sorunun ne zaman giderileceği de bilinmiyor. Bu tür hızlı büyüme oranları bu tarz sıkıntılara takılabiliyor. Orta Asya’daki en büyük taşıyıcılardan biri olan Air Astana bu yıl 32 uçağını motor sebebiyle yere indirdi. Pratt & Whitney motor sorunu sadece Air Astana’nın değil, dünyadaki birçok havayolunun meselesi. Türk Hava Yolları da şu an 22 uçağını motor sebebiyle yerde tutuyor. Eylül gibi de bu sayının 30’a çıkması söz konusu.
Ukrayna sorunu devam ediyor
Doğu Avrupa’daki havayolu kapasitesi Ukrayna’daki sorunlardan etkilenmeye devam ediyor. Bunun yanı sıra Gazze’de savaş durumu da İsrail için büyük düşüşe neden olacak. Güney Afrika ‘da ise her ne kadar önümüzdeki çeyrekte geçen yıla kıyasla kapasite artışı olacak olsa da eski South African Airways ağının yerini doldurulması zor görünüyor. Her iki pazar da zaman içinde bir şekilde geri dönecek, ancak önümüzdeki dönem için koltuk kapasitelerine bakıldığında yakın zamanlı görünmüyor.
Bakım, teslimat sorunu can sıkıyor
Delta Air Lines ve easyJet, kapasiteye göre ölçüldüğünde ilk on havayolu arasında yer almalarına rağmen, 2019’un ikinci çeyreğindeki seviyelerini henüz aşamadı. Uçak teslimatları, ek bakım ve motor sorunlar bu iki havayolunu da etkiliyor. Güven verici bir şekilde her ikisi de geçen yıla kıyasla kapasitelerini artırdı. American Airlines ise koltuk kapasitesinde zirvedeki yerini koruyor. İkinci sıradaki Delta Air Lines’a kıyasla konumunu da güçlendirdi ve bu çeyrekte geçen yıla kıyasla yüzde 10’a yakın bir kapasite artışıyla Avrupa’ya daha fazla rota ve frekans ekleyecek.
Uçak teslimatları büyümeyi yavaşlatıyor
Ryanair’in denenmiş ve güvenilir formülü, kriz anlarında büyüme fırsatını asla kaçırmamasıdır. Bu stratejisi Avrupa’da faaliyet gösteren neredeyse tüm havayolu şirketlerine karşı büyük bir avantaj elde etmesini sağladı. Havayolu şu anda kıta genelinde önemli oranda koltuk satışı ile 2019’un ikinci çeyreğine kıyasla kapasite açısından yaklaşık yüzde 40 daha büyük ve yıllık yüzde 11 büyüme ile de yavaşlama belirtisi göstermiyor. Ancka Ryanair de Boeing’in uçak teslimat hızıyla ilgili sıkıntıları ve hayal kırıklıkları yaşıyor. Havayoluna zamanında yapılamayan teslimatlar ise mutlaka başka şirketleri sevindiriyordur.