Amerikalı bir uçak tasarımcısı, havacı ve havacılık girişimcisi olan Clyde Vernon Cessna, Cessna Uçak Şirketi’nin (Cessna Aircraft Corporation) kurucusu ve havacılığın öncülerindendir. Onun en ünlü icatları konsol kanadı ve V şeklindeki kuyruk tasarımlarıdır.
Clyde Cessna, 5 Aralık 1879 yılında, Amerika Birleşik Devletleri’nin Iowa eyaletinin Montgomery ilçesinin Hawthorne bölgesinde Mary Vandora (Paten) ve James William Cessna’nın oğlu olarak dünyaya geldi. İki kız kardeşi ve üç erkek kardeşi vardır. Clyde Cessna’nın ailesi Fransız ve Alman kökenliydi. Kansas, Rago yakınlarındaki bir çiftlikte büyüyen Clyde Cessna tarım makinelerini tamir etme konusunda oldukça yetenekliydi. 6 Haziran 1905’te, öğretmen Europa Dotzour ile evlenen ve iki çocuğu olan Clyde Cessna, Rago şehrinin yakınlarındaki bir kırsalda yaşamını sürdürmüştür.
Bilindiği üzere 1900’lü yılların başında havacılık ve modern uçaklar hızla gelişmeye başlamıştı. Tarım makineleri ve otomobiller konusunda yetenekli olan Clyde Cessna, 1908 yılında Oklahoma’daki Enid şehrine gitti ve orada çalışmaya başladı. Başarılı çalışmaları neticesinde Overland otomobil bayisinin yöneticisi oldu. Clyde Cessna’nın havacılığa olan ilgisi, 1910 yılında memleketi Kansas’ta bir hava sergisini ziyaretinde başladı. Sonrasında bu alandaki ilk çalışmalarını Oklahoma eyaletinin Enid şehrinde gerçekleştirdi. Ürettiği uçaklarının çoğunu düzlüklerde test etti. Enid’deki bankacılar, uçaklarını üretebilmesi için ona daha fazla borç vermeyi reddedince Wichita’ya taşındı. 1911 yılında “Silverwing” adını verdiği ilk uçağını üretmek için çalışmalara başladı. İlk tasarımlarında ladin ağacı ve keten kullandı. İlk uçuş denemesi, tamir için 100 dolar gerektiren bir yer döngüsüyle sonuçlandı. Tamirden sonra Clyde Cessna, her seferinde bir sebeple başarısızlıkla sonuçlanan 13 uçuş denemesi yaptı. 13. denemesinde uçağı döndürmeye çalışırken ağaçlara çarpmadan önce kısa bir süre havaya sektiği için bir umut ışığı gördü. Kazadan sonra Clyde Cessna hüsranla haykırdı, “Bu şeyi uçuracağım, sonra onu ateşe vereceğim ve bir daha asla uçaklarla işim olmayacak!”. Zorlu mücadelesinin sonunda Haziran 1911’de ilk başarılı uçuşunu gerçekleştirdi. Başarısızlıklarıyla alay eden kalabalıklar tonlarını değiştirerek ona “cesur bir kahraman” ve “Enid’in kuşçusu” lakabı ile hitap etmeye başladı. Clyde Cessna, 5 millik (yaklaşık 8,0 km) uçuş ve kalkış noktasına başarılı bir iniş yaptığı Aralık 1911’e kadar birkaç ay boyunca kendi kendine nasıl uçacağını öğrenmeye devam etti. Silverwing’in başarısından sonra havacılıktaki ilgi alanlarını sürdürmek için otomobil endüstrisindeki işini kalıcı olarak bıraktı. Clyde Cessna, 1912 ve 1915 yılları arasında tümü 40-60 hp (beygir gücü)’lik 6 silindirli Anzani Radial ile çalışan birkaç yeni tek kanatlı uçak geliştirdi. Bu süre boyunca sık sık tatil etkinliklerinde ve ilçe fuarlarında uçağını uçurdu.
Clyde Cessna 1917 yılında 6 silindirli, hava soğutmalı bir motorla çalışan tek kanatlı bir uçak üretti. 1920’lerde iş adamı ve havacılık meraklısı Victor Roos ile güçlerini birleştirip 1927’ye kadar Cessna-Roos uçağının üretimini yaptılar. 1924’ün sonlarına doğru Beech ve Stearman, Swallow’dan istifa etti ve başka bir şirket kurmayı planladı. Clyde Cessna’ya yaklaştılar ve ona yeni işin başkanlığını teklif ettiler. 1925’te Cessna’nın başkan, Beech’in başkan yardımcısı ve Lloyd Stearman’ın baş mühendis olduğu Yolcu Uçağı Şirketini (Travel Air Company) kurdular. Clyde Cessna başkan iken, şirket kısa sürede Amerika Birleşik Devletleri’nin önde gelen uçak üreticilerinden biri haline geldi. Bu başarı, Clyde Cessna’nın gelişmiş tasarım konseptlerine ve sayısız hız ve mesafe rekoru kırması sürecinde uluslararası tanınırlık kazanan hava araçlarına atfedilebilir. 1926 yılında 46 uçak ürettiler, ancak Clyde Cessna ve Beech uçak tipleri konusunda anlaşmazlığa düşmeye başladılar. Clyde Cessna her zaman tek kanatlı uçakları tercih etmişti, ancak ortakları çift kanatlılarda ısrar etti. Clyde Cessna 1927 yılında, tam konsol tek kanatlı uçak tasarlamak istedi, ancak Beech aynı fikirde değildi. Bu fikir ayrılıkları sonucunda Clyde Cessna, nisan ayında hisselerini Beech’e sattı ve şirketten istifa etti. Wichita’da bir dükkân satın aldı ve “Comet” adını verdiği 120 hp Anzani motorla çalışan 4 kişilik kabine sahip, tek kanatlı uçak üzerinde çalışmaya başladı. Clyde Cessna verimli tek kanatlı uçak tasarlamak ve üretmek için mücadele etti. 145 mph (233 km/s) azami hıza ve 7 saatin üzerinde maksimum seyir süresine sahip tek kanatlı “Cessna AW” uçağı 1927 yılının sonlarına doğru tamamlandı. İlk uçuş 13 Ağustos 1927 tarihinde gerçekleşti. Sonraki on yılda şirket, genellikle güvenlik, performans ve ekonomi gelenekleri ile tanınan birçok yarış ve spor uçağı üretti.
Yeni modellerin başarısına rağmen, “Büyük Buhran” (Dünyayı etkileyen ekonomik kriz) uçak satışlarında çok ciddi bir düşüşe, şirket için bir iflas başvurusuna ve şirketin 1931’de tamamen kapanmasına neden oldu. Bilindiği üzere Büyük Buhran, 1929 yılında başlayan ve 1930’lu yıllar boyunca devam eden ekonomik krize verilen isimdir. 1934’te Clyde Cessna, Wichita fabrikasını yeniden açtı ve kısa süre sonra yeğenleri Dwane ve Dwight Wallace’e devretti (1936). Devretmesinin sebeplerinden birisi de çok yakın bir arkadaşını bir uçak kazasında kaybetmesiydi. Kazadan sonra uçaklara olan ilgisini kaybetti ve emekli oldu. Dwane Wallace, kardeşi Dwight’ın yardımıyla şirketi oldukça iyi yönetti. Yeniden canlanan Cessna Uçak Şirketi dünyanın en büyük özel uçak üreticilerinden biri oldu. Önemli bir marka haline geldi. 1992 yılında şirket Textron, Inc. firması tarafından satın alındı.
Clyde Cessna, 20 Kasım 1954 tarihinde, 74 yaşında, Kansas Eyaleti’nin Wichita şehrinde dünyaya gözlerini kapadı. Ölüm nedeni bilinmemektedir. Kingman ilçesindeki Belmont kasabasında defnedildi. Bu unutulmaz havacı 1978 yılında Ulusal Havacılık Onur Listesi’ne ve 1983’te Uluslararası Hava ve Uzay Onur Listesi’ne girdi. 2013 yılında Flying dergisinin 51 Havacılık Kahramanı listesinde 27. sırada yer aldı. Kansas Kingman’daki Kingman Havaalanı’nda bir bölgeye Clyde Cessna Alanı (Field) ismi verilerek hatırası yaşatılmaktadır.
Yazarın Diğer Yazıları
Bu gönderi kategorisi hakkında gerçek zamanlı güncellemeleri doğrudan bildirim almak için tıklayın.
