Amerikalı bir havacılık öncüsü ve ilk uçak mühendislerinden biri olan Donald Wills Douglas, Douglas Havacılık Şirketinin (Douglas Aircraft Corporation) kurucusudur. Zekâsı, dürüstlüğü ve yönetim becerisinin birleşimi onu neredeyse kırk yıl havacılığın ön saflarına yerleştirmiştir. Dünya hava taşımacılığı sisteminin gelişimine ve uzayın keşfedilmesine büyük katkıda bulunmuştur. Çift kanatlı Douglas Cloudster’ı tasarlayıp üretimini gerçekleştirmiştir. Bu uçak, Amerika Birleşik Devletleri’nde kıyıdan kıyıya kesintisiz uçuş yapmak için tasarlanmıştır.
Donald Douglas, 6 Nisan 1892 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri’nin New York şehrinin Brooklyn semtinde William E. ve Dorothy Douglas’ın oğlu olarak dünyaya geldi. Eğitimine New York’taki Trinity Şapel Kolejinde başladı ve 1909 yılında 17 yaşında Annapolis’teki Amerika Birleşik Devletleri Deniz Harp Okuluna girdi. Zamanının çoğunu model uçakları üretmek ve test etmekle geçirdi. Donald Douglas’ın ailesi, asteğmen arkadaşları ve profesörleri onun havacılığa olan ilgisinin geçeceğini düşündüler. Fakat, mezuniyetine bir yıl kala 1912 yılında Deniz Harp Okulundan ayrılarak havacılık okumak için Massachusetts Teknoloji Enstitüsünde (Massachusetts Institute of Technology, MIT) kayıt yaptırdı. Sadece 2 yılda 1914 yılında havacılık mühendisliği okudu. Fakat o tarihlerde havacılık mühendisliği diploması henüz verilmiyordu. Bu yüzden makine mühendisliği diploması aldı. Akademik performansı nedeniyle MIT’de havacılık mühendisliği asistanı olarak işe başladı. Görevi, ülkenin ilk bilimsel rüzgâr tünellerinden birinin inşasına yardım etmekti. 1915 yılında Connecticut Havacılık Şirketine danışman oldu ve ilk donanma zeplininin üretimine yardım etti. Aynı yılın ağustos ayında, o zamanlar Los Angeles’ta bulunan Glenn L. Martin Şirketine 23 yaşında baş mühendis olarak katıldı. Ayrıca 1916 yılında kısa bir süre Washington DC’deki Ordu Sinyal Birlikleri Havacılık Bölümü için sivil havacılık mühendisi olarak da görev yaptı.
Donald Douglas 1916 yılında Kaliforniya eyaletinin Riverside şehrinde Charlotte Marguerite Ogg ile evlendi. Çiftin bu evlilikten dört oğlu ve bir kızı oldu. Eşini, Glenn L. Martin Şirketinin taşındığı Cleveland’a götürdü. Baş mühendis olarak ilk kez ABD ordusu için 17 Ağustos 1918’de uçan MB-1 çift motorlu bombardıman uçağını ve nakliye türevini üretmekten sorumlu oldu. Soğuk iklimi olan Cleveland’da, Douglas ve ailesi ılıman Kaliforniya iklimini özlediler, bu nedenle Ocak 1920’de karısı ve iki oğlunu Los Angeles’a geri götürdü ve mart ayında ailesine katıldı. Donald Douglas, yalnızca 600 dolara sahipti. Ailesinin geçimini sağlamak için işçi olarak çalıştı, patates çapaladı ve araba yıkadı. Havacılık alanındaki çalışmalarına da her şartta devam etti.
Donald Douglas’ın olağanüstü çabaları sonucu ilk uçak siparişi, kıyıdan kıyıya ilk kesintisiz uçuş yapacak bir uçak üretimi için 40.000 dolar milyoner sporcu David R. Davis’ten geldi. 1920 yılında ortağı David Davis ile birlikte ilk uçak şirketi Davis-Douglas şirketini kurdu. Şirket, uçuşu tamamlamayan ancak kendi ağırlığını aşan faydalı bir yükü kaldıran ilk uçak olan Cloudster’ı üretmek için kuruldu. Cloudster 24 Şubat 1921’de ilk uçuşunu gerçekleştirdi ve birkaç modifikasyondan sonra beş yolcu taşıyabilen bir yolcu uçağı olarak kullanıldı. Sonunda Claude Ryan’ın, San Diego-Los Angeles arası ülkenin ilk tarifeli havayolu şirketinin, amiral gemisi oldu. David Davis kısa süre içinde havacılığa ilgisini kaybetti ve Temmuz 1921’de hisselerini Donald Douglas’a sattı. Donald Douglas yeni kontrat imzalamak için büyük mücadele etti. En sonunda donanma ile sözleşme imzaladı. Bu sözleşme DT-1 (Douglas Torpedo, First) ile başlayarak torpido bombardıman uçakları üretmek için imzalandı. Bunun üzerine Donald Douglas, Douglas Havacılık Şirketini (Douglas Aircraft Corporation) kurdu. 1922’de şirket, altı uçağı 130.890 dolara teslim etmişti. Donald Douglas, Herman Film Şirketinin 2345 Wilshire Bulvarı’ndaki terk edilmiş binalarını kiraladı. 1928 yılı sonbaharında World Cruiser’ı üretmek için Kaliforniya, Santa Monica’daki şirketinin değeri 25 milyon dolara ulaşmıştı. Bu dönemde ünlü Northrop Şirketinin kurucusu Jack Northrop’da 1923 yılında Douglas Havacılık Şirketini’ne katılmış ve proje mühendisi olarak çalışmıştır.
Donald Douglas 1929 yılındaki Büyük Ekonomik Buhran’a rağmen şirketini ayakta tutmayı başardı ve askeri uçaklar üretti. 1932’de DC-1’i üretmeye başladı ve kariyerine nakliye uçak üreticisi olarak devam etti. 1940’a gelindiğinde, DC-2 ve DC-3 nakliye uçaklarının ve bunların askeri türevlerinin satışları yaklaşık 61 milyon dolara yükseldi. Donald Douglas, İkinci Dünya Savaşı üretimine ayak uydurmak için; Kaliforniya’da Long Beach ve El Segundo’da fabrikalar, Chicago, Oklahoma’da Oklahoma City ve Tulsa’da da, kiralık tesisler kurdu. Kiralanan tesisler savaşın sonunda kapatıldı. Ancak Donald Douglas ticari ve askeri nakliye, jet avcı uçağı, füze ve roket üretmeye devam etti. En önemli projelerinden birisi C-47 askeri nakliye uçağıydı. İlk uçuşunu 1941’de gerçekleştiren uçaktan binlerce üretildi ve farklı işlevlerde kullanıldı. Bu uçaktan İkinci Dünya Savaşı’nda binlercesi kullanılmış, savaşın müttefikler tarafından kazanılmasında önemli bir rol oynamış, bunun dışında Kore ve Vietnam savaşlarında da kullanılmıştır.
Ayrıca, Douglas Havacılık Şirketi füze ve roketler konusunda da çalışmaya başlamıştı. İlk olarak 1941 yılında radar güdümlü füze geliştirildi. Ardından farklı görevlerde kullanılmak üzere balistik füzeler ve roketler üretildi. Şirketin geliştirdiği roketler NASA’nın bazı uzay görevlerinde kullanıldı. Thor ile başlayan ve NASA’nın aya yolculuk görevlerinde, Saturn I ve Saturn V fırlatma roketlerinde kullanılan Saturn S-IV ve S-IVB üretimini gerçekleştirdi.
Donald Wills Douglas, oğlu Donald Douglas’ın bu görevi devraldığı 1957 yılına kadar şirket başkanlığı yaptı. Sonrasında yönetim kurulu başkanı olarak görevine devam etti. 75 yaşında, 28 Nisan 1967’de Douglas, şirketini McDonnell Havacılık Şirketi ile birleştirdi ve emekli oldu. Vefat tarihi olan 1 Şubat 1981’e kadar McDonnell Douglas yönetim kurulunun onursal başkanı olarak kaldı. 90’lı yıllardaki ticari konsolidasyonlar ve birleşmeler dalgasında, McDonnell Douglas şirketi 1997 yılının yaz sonunda Boeing şirketi tarafından satın alındı.
Bu eşsiz havacı, havacılık endüstrisinin doğuşuna, büyümesine ve gelişmesine öncülük etti. Birçok başarıya imza attı. Arkadaşları ve meslektaşları onu, dürüstlüğü konusundaki itibarını her şeyden üstün tutan eşsiz bir mühendis ve girişimci olarak tanıyordu. Onu profesyonel yaşamının yoğunluğuna rağmen köpeklerini, yelkenciliğini ve dostluklarını seven bir sporcu olarak tanıdılar. Onu tanıdıkları için şükranla, her zaman basitçe “Doug” olarak hatırlayacaklar. Donald Douglas’ın hayatı, havacılığın ve şimdi de uzay-uzay çağının gelişiyle aynı zamana denk geldi. Bu destansı gelişmelerin büyük bir kısmını ona borçlu olmalıyız. Yenilikçi bir mühendis ve büyük bir endüstriyel organizasyonun başkanı olarak saygınlığı, Collier Trophy, Daniel Guggenheim Madalyası, Elmer A. Sperry Ödülü, Fransız Onur Lejyonu, Havacılık biliminde yaratıcı mühendislik için Franklin Madalyası ve Wright Brothers Memorial Trophy’de dahil olmak üzere sayısız onur ve ödüle layık görüldü. Ayrıca 1967 yılında Ulusal Mühendislik Akademisi’ne seçildi.
Donald Douglas’ın başarılarla dolu hayatı 88 yaşında 1 Şubat 1981’de Kaliforniya eyaletinin Palm Spring şehrinde son buldu. Cesedi yakıldı ve deniz sevgisine istinaden külleri Pasifik Okyanusu’na saçıldı. Havacılık mesleğine gönül verenlere ilham kaynağı olmaya devam etmektedir.
Yazarın Diğer Yazıları
Bu gönderi kategorisi hakkında gerçek zamanlı güncellemeleri doğrudan bildirim almak için tıklayın.
