General Ferdinand Adolf August Heinrich Graf von Zeppelin, Alman uçak üreticisi ve aynı zamanda ünlü bir mucittir. Asıl ününü ise kendi soy ismini taşıyan zeplini icat ederek kazanmıştır. Aslında, ilk zeplin uçuşu Fransız mühendis Henri Giffard tarafından 24 Kasım 1852 yılında gerçekleştirilmiştir. Giffard, 160 kg ağırlığındaki ve 3 beygir gücündeki buhar makinesini, 43 metre uzunluğunda ve 12 metre çapındaki hidrojenle dolu bir torbanın altına takarak Paris’te havalanıp 30 km uzaklıktaki Trappes’e iniş yapmıştır. İlk zeplin uçuşunu Giffard yapmasına rağmen Ferdinand von Zeppelin, güdümlü balon olarak da nitelendirilen zeplinlerin isim babası olmuştur. Sebebi, bu alanda yaptığı oldukça önemli çalışmalardır.
Bir tür hava taşıtı olan zeplin, altında yolcu taşımak için kabinleri olan hidrojenle dolu bir ulaşım aracıdır. Bazen hava gemisi olarak da adlandırılır. Bu hava aracı, Birinci Dünya Savaşı sırasında popüler olmuştur. Bulunduğu çağda oldukça yenilikçi olan zeplinin fikir babası olan Ferdinand von Zeppelin, aynı zamanda ilk hava gemilerinin çoğunun kontrolünde de görev almıştır.
Ferdinand von Zeppelin, Almanya’nın Baden-Württemberg eyaletinin bir şehri olan Konstanz’da 8 Temmuz 1838 yılında dünyaya geldi. Babası Mareşal Friedrich Graf von Zeppelin ve annesi Amélie’dir. Ferdinand, çocukluğunu kız kardeşi ve erkek kardeşiyle birlikte Konstanz yakınlarındaki Girsberg malikanesinde geçirdi. Burada özel öğretmenler tarafından yetiştirildi ve iyi bir eğitim aldı. Ferdinand von Zeppelin, 1853 yılında Stuttgart’taki politeknik okuluna gitmek için evden ayrıldı. 1855’te Stuttgart yakınlarındaki Ludwigsburg’da bulunan askeri akademiye girdi ve burayı bitirdikten sonra 20 yaşında Württemberg ordusunda subay olarak göreve başladı. Aynı yıl Tübingen Üniversitesinde bilim, mühendislik ve kimya okumak için izin aldı ve Tübingen Üniversitesini bitirdi. 1859 yılında orduda subay olarak görev yapmaya başladı. 1863 yılında ise, Virginia’daki Amerikan İç Savaşı’nda Potomac ordusunda gözlemci olarak bulunmak üzere izne ayrıldı. Amerika’da, Alman doğumlu gezgin baloncu John Steiner ile karşılaştı. 19 Ağustos 1863 tarihinde St. Paul şehir merkezindeki International Hotel yakınlarında bir yerde onunla ilk hava tırmanışını gerçekleştirdi. Sonrasında Ferdinand von Zeppelin, 1865 yılında Württemberg Kralı’nın emir subayı olarak atandı. 1 yıl sonra Avusturya-Prusya Savaşı’nda genelkurmay subayı olarak görev aldı. Yaptığı görevlerde Württemberg’in Üstün Hizmet Düzeni, Ritterkreuz (Şövalye Haçı) ödülü ile onurlandırıldı. 7 Ağustos 1869’da Isabella Freiin von Wolff ile evlendi ve bu evlilikten Helene isminde bir kız çocuğu dünyaya geldi. 1870-71 yıllarında süvari ve genelkurmay subayı olarak Fransa-Prusya Savaşı’na katıldı. Bu görevi sırasında kuşatma altındaki Paris ile iç bölge (hinterlant) arasındaki bağlantıyı sağlamak için balonların nasıl kullanıldığını gözlemledi. Düşman hatlarının gerisindeki bir keşif görevi sırasında yakalanmaktan kıl payı kurtuldu. Bu olay, onun Almanlar arasında ün kazanmasına neden oldu. İlk zeplin yapma fikrini günlüğüne 1874 yılında işledi. 1882 yılında alay komutanlığı görevine terfi etti. Zeppelin, 1882’den 1885’e kadar Ulm’da 19. Uhlans’ın komutanı olarak görev yaptı. Daha sonra Berlin’e Württemberg elçisi olarak atandı. 1890 yılında Prusyalı bir süvari tugayının komutası göreviyle ordu hizmetine dönmek için elçilikten vazgeçti. 1891 yılında general rütbesine terfi etti ve bundan çok kısa bir süre sonra ordudan emekli oldu ve hızlı bir şekilde zeplin yapımına başladı. 1894 yılında Kaiser Wilhelm II tarafından atanan bir uzman komisyonu, proje önerisinin uygulanamaz olduğunu açıkladı. Buna rağmen Zeppelin, “yönlendirilebilir taslak” başlığı ile bir patent aldı. 1896 yılında Alman Mühendisler Birliği’nin (VDI) üyesi oldu. Başka bir değerlendirme komisyonu bu sefer projesini olumlu değerlendirdi. Bunu takiben Ferdinand von Zeppelin, 1898 yılında 800.000 mark sermayeli “Aktiengesellschaft zurörderung der Luftschiffahrt” şirketini kurdu. Şirketin sermayenin 420.000 marklık kısmını özel servetinden karşılamıştır.
Ferdinand von Zeppelin, havadan hafif gemisini üretebilmek için 10 yıl uğraştı. İlk araçları olan “LZ-1”, 2 Temmuz 1900’da ilk uçuş denemesini yaptı. Ama tam anlamıyla başarılı olamadı. Sermaye tükendiği için şirket tasfiye edildi. Ayrıca VDI, Zeppelin’i desteklemeyi bıraktı. Bunlara rağmen, Ferdinand von Zeppelin mücadelesine devam etti. 1903 yılında piyango gelirleri ile ikinci zeplin üretiminin finansmanını sağladı. “LZ-2” hava gemisi 17 Ocak 1906 yılında ilk uçuşunu gerçekleştirdi. Maalesef bu 2. zeplin, Allgäu Kisslegg’deki iniş alanındaki bir kasırga nedeniyle yok oldu. Zeppelin ailesinin servetinin kullanımıyla üretilen üçüncü zeplin “Z1″in ilk testi 9 Ekim’de gerçekleştirildi. Üçüncü zeplin, birkaç başarılı yolculuktan sonra 1908 yılında askeri yönetim tarafından satın alındı. LZ-4, 5 Ağustos’ta fırtına ve gaz patlamasıyla Echterdingen’de imha oldu. Tabii ki bütün bu denemeler sonucunda elde edilen başarılar, projenin devamı için yaklaşık 5,5 milyon mark tutarında bağış toplanmasını sağladı. Böylece, Ferdinand von Zeppelin’in çalışmalarına devam etmesi mümkün oldu. O, 1909 yılında “Luftschiffbau-Zeppelin GmbH” şirketini kurdu. 1910’da Delag (Deutsche-Luftschiffahrts AG) olarak bilinen bir yolcu servisi kurulmuştu. Delag, 1914 yılına kadar toplamda 1.588 seyahat gerçekleştirdi. Bu yolculuklarda 34.028 kişi, yedi hava gemisi ile herhangi bir kaza yaşamadan emniyetli olarak seyahat etti. Mucidimiz, 1913 yılında “Friedrichshafen’da Zeppelin-Wohlfahrt GmbH” şirketini kurdu. Bilindiği üzere 1930’lu yıllarda büyük ve muhteşem zeplinler Atlantik üzerinden Amerika’ya yolcu taşıdılar. Toplamda 52.000 yolcu Atlantik üzerinden taşınmıştır.
Zeplin aracının mucidi Ferdinand von Zeppelin, 8 Mart 1917 tarihinde 79 yaşında Berlin yakınlarındaki Charlottenburg’de öldü. Stuttgart’daki Pragfriedhof mezarlığına defnedilmiştir.
Birinci Dünya Savaşı’nda askeri operasyonlar için 100’den fazla zeplin kullanıldı. Savaş sırasında bu araçların etkinliği beklentilerinin çok altında kaldı. Çünkü çok büyük boyutlu olan hava gemileri, savaş uçaklarının saldırılarına karşı korunmasızdı. Fakat Almanya, bu savaşta kendi ürettiği zeplinler ile İngiltere’yi bombalamayı başardı.
Zeplinler o dönemde Hitler’in çok sahip çıktığı, Alman üstünlüğünü yansıtan önemli bir simgeydi. Fakat zeplinlerin kullanıldığı yıllarda çok sayıda ölümcül kaza da yaşandı ve bu kazalar sonucu pek çok kişi hayatını kaybetti. En önemli kaza, insanlık tarihinde kıtalar arası kesintisiz uçuşunu ilk olarak gerçekleştiren, bir teknoloji harikası ve Almanya’nın gurur kaynağı olan devasa Hindenburg aracının başına gelen kazadır.
Gelin, kazadan bahsetmeden önce biraz Hindenburg’u tanıyalım. Konstanz Gölü kıyısında tasarlanan LZ 129 Hindenburg, zeplin şirketi olan Luftschiffbau Zeppelin GmbH tarafından üretildi. Hindenburg, 245 metrelik dev bir hava aracıydı. Lüks restoranları, yolcu kabinleri, havalandırması ve kamaraları olan, dört dizel motorla çalışmasına rağmen sessizce havada süzülebilen muhteşem bir araçtı. Nazilerin finansal desteğiyle geliştirilen Hindenburg, ilk uçuşunu 4 Mart 1936 tarihinde yaptı. Hatta 1936 Berlin Olimpiyatları sırasında propaganda aracı olarak da kullanıldı. Berlin Olimpiyat Stadı’nın üzerinde gerçekleştirdiği uçuşu, farklı ülkelerden yarışmacılar, hakemler ve pek çok ziyaretçi izledi. Bu uçuşta yaklaşık 750 ft yükseklikte 1 saat havada kaldı.
Ancak Hindenburg 6 Mayıs 1937 tarihinde New Jersey’deki Lakehurst donanma hava üssüne iniş yapacağı sırada bir patlama oldu ve yanıcı olan hidrojen ateş alarak, araçta bulunan 36 yolcu ve 27 mürettebatın hepsinin hayatını kaybetmesine neden oldu. Kazanın bir sabotaj nedeniyle gerçekleşmiş olabileceği konuşulsa da geminin dış gövdesindeki statik elektriğin kıvılcım oluşturması ve devamında aleve dönüşen kıvılcımların geminin infilak etmesine neden olduğu anlaşıldı. Daha önce yaşanan ölümcül kazalar, bu teknoloji hakkında ciddi kuşkuları gündeme getiriyordu ama Hindenburg faciası bu tartışmalara bir nokta koyarak o dönem çok popüler olan zeplinlerin sonunun gelmesine yol açtı. Hindenburg yalnızca zengin insanlara hizmet veren lüks bir hava aracıydı. Zamanında, Avrupa ile Kuzey ve Güney Amerika arasında düzenli uçuşlara imkân sağlayan tek araçtı. Çağının en hızlı ve en rahat aracı olması gibi özellikleriyle, üst kademeden varlıklı misafirlere konforlu yolculuk sağlıyordu. Bu aracın sunduğu konfor ve lüksü günümüzde sağlayan benzer bir hava aracı henüz bulunmuyor. Hindenburg’ta yolcular, yemeklerini yerken bir yandan da piyano eşliğinde canlı müzik dinleyebiliyordu. En hızlı yolcu gemisinin iki katı hızında yolculuk yapmak mümkündü. Maalesef bu dev hava aracı bahsettiğimiz talihsiz kazayla tarihten silindi gitti. İnsanlık şimdi Hindenburg’u bu acı hatırayla anmaktadır.
Ferdinand von Zeppelin, 1975 yılında Uluslararası Hava ve Uzay Onur Listesi’ne alınarak yaptığı değerli çalışmalar tarihin altın sayfalarında yerini aldı. Burada bizim için önemli olan Zeppelin gibi şahsiyetlerin bir projeyi gerçekleştirmek için ortaya koydukları mücadeleyi örnek almamızdır. Tarihte başarıya ulaşan tüm önemli şahsiyetleri incelediğimizde mücadeleci ruhu ve çalışma azmini görmekteyiz. Başarı asla bir tesadüf değildir. Çalışma, mücadele ve sabır gerektirir.
Yazarın Diğer Yazıları
Bu gönderi kategorisi hakkında gerçek zamanlı güncellemeleri doğrudan bildirim almak için tıklayın.
