• Hakkımızda
  • İletişim
  • Uçuş Bilgileri
  • Fırsatlar
  • Künye
  • Gizlilik Politikası
26 Haziran 2022
  • Ana Sayfa
  • Havacılık
  • Turizm
  • Seyahat
  • Savunma
  • Uzay
  • Özel Röportajlar
  • Yerli Teknolojiler
  • Fırsatlar
  • Yazarlar
    • Cem Polatoğlu
    • Kaan Yıldızgöz
    • Güntay Şimşek
    • K. Hakan Çelikoğlu
Sonuç yok
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • Havacılık
  • Turizm
  • Seyahat
  • Savunma
  • Uzay
  • Özel Röportajlar
  • Yerli Teknolojiler
  • Fırsatlar
  • Yazarlar
    • Cem Polatoğlu
    • Kaan Yıldızgöz
    • Güntay Şimşek
    • K. Hakan Çelikoğlu
Sonuç yok
Tüm sonuçları görüntüle
Sonuç yok
Tüm sonuçları görüntüle
Ana Sayfa Yazarlar Prof. Dr. Fahrettin Öztürk

Türkiyenin ilk uçak mühendisi Selahattin Reşit Alan ve uçak kazalarına bakış

20-07-2020 06:51
2
Türkiyenin ilk uçak mühendisi Selahattin Reşit Alan ve uçak kazalarına bakış
PaylaşPaylaşPaylaşPaylaşPaylaşPaylaş

Bilindiği üzere milli mücadelemizin en önemli kahramanlarından birisi olan Vecihi Hürkuş, havacılık tarihimizde ilk yerli uçağın tasarımını ve prototip imalatını yapıp 1925 yılında uçurmayı başarmıştır. Vecihi Hürkuş’tan sonra havacılık tarihimizdeki önemli şahsiyetlerden birisi de ilk Türk Uçak Mühendisi olan, 1901 yılında Makedonya’nın Pirlepe şehrinde doğan Selahattin Reşit Alan’dır. Türk Tayyare Cemiyeti (T.Ta.C.) tarafından, uçak mühendisliği eğitimi için 1926 yılında Fransa’ya gönderilen ilk 5 kişilik grup arasındadır. Fransada École Supérieure D’Aéronautique mektebine devam etmiş, 1928 yılında mezun olmuştur.

Societe Hanriot şirketinde teknik staj, Aéroplanes Morane-Saulnier (Société Anonyme de Constructions Aéronautiques) okulunda (brevet militarie) pilotaj kursu alarak 1931 yılında Türkiye’ye hem mühendis hem de pilot diplomalarıyla dönüş yapmıştır. Belki diğer gönderilen öğrencilerde mezun olmuştur fakat Selahattin Alan ilk olarak Türkiye’ye dönüp Milli Savunma Bakanlığına bağlı olan Eskişehir Tayyare Tamir Fabrikasında göreve başlayan ilk uçak mühendisimizdir. Vecihi Hürkuş, Selahattin Alan’ı “Ruhen havacılık mesleğine yakın, zeki çalışkan bir insan” olarak tanımlamaktadır. Alan, 1931 Türkiye Güzellik Kraliçesi seçilen Naşide Saffet (Esen) ile 1932 yılında evlenmiş ve bir kız çocukları dünyaya gelmiştir.

Selahattin bey Türkiye’ye döndükten sonra Milli Müdafaa Vekâleti–1 (MMV-I) olarak isimlendirilen eğitim ve keşif uçağı projesini hazırlamış ve prototip imalatını da 1932 yılında tamamlamıştır. Bu uçağın önemli özellikleri çift kanatlı, iki kişilik, tek motorlu bir uçak olarak 7,4 metre uzunluğa, 15 metre kanat uzunluğuna ve 1,5 metre kanat genişliğine sahip olmasıdır. Uçağın motoru Pratt & Whitney’den ve pervanesi de ABD’den getirilmiştir. Diğer bütün parçaları ise yerli imkanlarla Kayseri ve Eskişehir Uçak Tamir Fabrikalarında üretilmiştir. Hızı 200 km/h olacak ve 2,5 saat havada kalabilecek şekilde tasarlanan, test uçuşunu başarıyla gerçekleştiren bu uçağın üretimi için maalesef o günkü hem Hava Müsteşarlığı hem de Milli Müdafaa Vekaleti gerekli destekleri vermemişlerdir.

Daha sonra Selahattin Alan Eskişehir Tayyare Tamirhanesindeki resmi görevinden 1935 yılında istifa ederek Mehmet Nuri Demirağ ile iş ortaklığı kurmuş ve çok hızlı bir şekilde Nu.D.36 ve 38 uçaklarının projelerini gerçekleştirmiştir. Tabi MMV-I projesi bu projelere hazırlık gibi olmuş ve Nu.D.36 uçağının temelini oluşturmuştur. Gerçek olan şu ki çok kısa bir sürede çok az tecrübeyle bu uçakları tasarlayıp prototip üretimlerini yapabilmesi kendisinin çok yetenekli bir mühendis olduğunu göstermektedir. Selahattin Alan kendi tasarlayıp ve üretimini yaptığı Nu.D.36 uçağıyla 13 Temmuz 1938’de Eskişehir’e uçarak gitmeye karar verir. Eskişehir’e uçarak gitmek istemesinin amacı tamamlanan uçaklardan birisini Türk Hava Kurumu (THK) yetkililerine göstermektir. Nu.D.36 uçağı ile İnönü Havaalanı pistine iniş yaparken talihsiz bir şekilde pist kenarına kazılmış hendeğe takılarak kaza geçirir ve kaza sonucunda 37 yaşında hayatını kaybeder. Bilindiği üzere Selahattin bey, ülkemizin yetiştirdiği en önemli uçak mühendislerinden birisi olup eğitimi sonrası çok büyük projeleri çok kısa sürede gerçekleştirebilmiştir.

Günümüzde yeni mezun veya çok az tecrübeli birisinin böylesine kapsamlı bir işleri başarması oldukça zordur. Buradan o yıllarda verilen mühendislik eğitimimin kalitesinin de çok iyi olduğu sonucu çıkarılabilir. Bu olay üzerine, THK, Nu.D.36 uçağının istenen şartlara uygun olmadığını belirterek tüm siparişlerini iptal etmiştir.  Uçak siparişlerinin iptal edilmesi üzerine Nuri Demirağ, THK’yı mahkemeye vermiştir. Bilirkişilerinin hazırladığı raporda; kazanın kırım olmadığı açıkça belirtilmesine rağmen mahkeme kararını THK lehine vermiştir. Ayrıca uçakların yurt dışına satılmaması için bir de kanun çıkarılmıştır. Aslında bu kararlarla yerli uçak sanayisinin önü fiili olarak kesilmiş ve Nuri Demirağ özelinde Türk havacılığının gelişmesine büyük darbe vurulmuştur. Alınan bu kararlarla birlikte önemli bir ivme yakalamış olan Türk havacılık faaliyetlerinde çok ciddi yavaşlamalar olmuştur. Halbuki tüm dünyada aynı dönemde havacılık tarihinin kanla yazılıyor olması bilinmesine rağmen, havacılığa gönül vermiş bu müteşebbis insanlar ülkemizde gerekli desteği bulamamıştır. Aslında böyle olmamalıydı, uçakta kırım olsa bile faaliyetler kesintisiz devam etmeli, devlet desteği sürdürülmeliydi. Tabi bu olayların arkasında başka sebeplerin olması da muhtemeldir. Çünkü yeni kurulan Cumhuriyetin bu denli kapsamlı faaliyetleri dünyanın merceği altındaydı.

Selahattin bey çok kısacık ömrüne çok büyük başarılar sığdırmıştır. Talihsiz bir kazada hayatını kaybetmiştir. Nuri Demirağ Selahattin Alan’ın uçuş melekesinin az olduğunu ve kaza yaptığı uçuşun rızası dışında gerçekleştiğini belirtmiştir. Kazanın, ziyaretçilerin çokluğundan dolayı meydanda yer bulamasından dolayı ekin tarlası içerisinde yere konuş esnasında bir metrelik çukuru göremeyerek gerçekleştiğini söylemektedir. Kimilerine göre kazanın sebebi Selahattin beyin test pilotu olmamasıdır. Bilindiği üzere Selahattin beyin pilotluğu vardı fakat test pilotu değildi. Bu konuda bazı uzmanlar test pilotluğunun uzmanlık gerektirdiğini, normal pilotların test pilotluğu yapmamasını tavsiye etmektedirler. Kimilerine göre ise kazanın sebebi Selahattin beyin bölgeyi bilmemesidir. Belki de kazanın sebebi hiçbirimizin tahmin edemediği başka bir sebeptir. Fakat önemli nokta şu ki Nuri Demirağ gibi servetini ülkesine harcayan, üretim toplumu olma yönünde mücadele eden, Türkiye’nin en zengini mertebesine ulaşmış mütevazi bir hayat yaşayan, her an ülkesi için bir şeyler yapmak isteyen önemli bir şahsiyetin de faaliyetlerinin sonlandırılmış olmasıdır. Bu kaza bahane edilerek uçakların kabulleri yapılmamıştır. Sanki Türk Havacılığı cezalandırılmıştır.

Günümüzde de ülkemizdeki yerli ürünlerimiz benzer süreçlerden geçmektedir. Unutulmamalıdır ki düşmeyen hava aracı yoktur, önemli olan uçuş emniyetinin sağlanması adına gerekli tüm hassasiyeti göstermek, ihmalleri sıfırlamak ve olası kazaları minimuma indirmektir. Ayrıca, yaşanılan her kaza süreçlerimizi iyileştirmek ve mükemmele yaklaşmak adına bize büyük derslerde öğretmektedir. Kazalar bahane edilerek dünya için, insanlık için çok önemli olan havacılık faaliyetleri durdurulmamalıdır. Kazalar ve kırımlar bazen insan, bazen makina hatası bazen de çevresel faktörlerden kaynaklanıyor olabilir. Kazaların veya kırımların sebepleri ortaya çıkarıldıktan, gerekli iyileştirmeler yapılarak emniyet tedbirleri alındıktan sonra daha güçlü bir şekilde her zaman yola devam edilmelidir. Eğer her bir kazadan veya kırımdan sonra havacılığımızı ve firmalarımızı cezalandıracak olursak ülkemizde teknoloji geliştirmek ve bu tür faaliyetlere girişmek mümkün olmaz. Hatalar olmadan da doğrular öğrenilemez.

Yazarın Diğer Yazıları

Douglas Havacılık Şirketinin kurucusu Donald Wills Douglas

Dornier Do X’in üreticisi Claude Honoré Désiré Dornier

Airbus’ın ilk başkanı ve kurucularından Henri Ziegler

Alanında uzmanlaşmak!

ABD havacılığını şekillendiren ‘Uçan Hollandalı Anthony Fokker’

Hayallerini yüksek tut!

İyi bir planlama yapabilmek!

Zaman yönetimi çok önemli!

Dünyanın ilk pilotlarından ve uçak tasarımcılarından Louis Charles Bréguet

Tedarik zinciri yönetimi üretim kadar önemlidir!

Önceki yazı

Salda Gölü’nün suyu içilebilir kalitede

Sonraki yazı

Sabiha Gökçen’de uyuşturucu operasyonu

İlgiliYazılar

Douglas Havacılık Şirketinin kurucusu Donald Wills Douglas

Douglas Havacılık Şirketinin kurucusu Donald Wills Douglas

20/06/2022
Dornier Do X’in üreticisi Claude Honoré Désiré Dornier

Dornier Do X’in üreticisi Claude Honoré Désiré Dornier

13/06/2022
Airbus’ın ilk başkanı ve kurucularından Henri Ziegler

Airbus’ın ilk başkanı ve kurucularından Henri Ziegler

06/06/2022
Üreten bir toplum olabilmek!

Alanında uzmanlaşmak!

30/05/2022
Sonraki yazı
Sabiha Gökçen’de uyuşturucu operasyonu

Sabiha Gökçen'de uyuşturucu operasyonu

Yorumlar 2

  1. Can EREL says:

    Sevgili Fahrettin ardeşim; ne güzel bu konulara ilginin artmasını görmek.

    Bu vesile ile sormak istediklerim de var.

    Mesleğimin , Cumhuriyetimizdeki ilk örneği de olan askeri bröveli pilot ALAN konusunda be de çok araştırır ve yazarım. Ancak o elim kazanın kesin sebep ve gelişme sürecini yaptığım tüm araştırmalara rağmen henüz netletirememiştim.

    Yazınızdaki, “…ziyaretçilerin çokluğundan dolayı meydanda yer bulamasından dolayı ekin tarlası içerisinde yere konuş esnasında” belirlemeniz dahil diğer olaslıkları da görünce yazınızın dayandığı kaynakları paylaşmanızı rica etmek istedim.

    Gelişmesini umut ettiğim bu ilginize çok teşekkürler.

  2. Anonim says:

    Can Bey,
    Öncelikle teşekkür eder, selamlarımı sunarım. Nuri Demirağ’ın dönemin Cumhurbaşkanı İnönü’ye mektuplar yazmış ve yardım istemiştir. Bu mektuplardan 29.11.1939 tarihli olandan bir bölümde;

    “Hava kurumundan bidayette verilen ve arkası gelmeyen 65 planör kuruma teslim edilmiş ve 10 mektep tayyaresi, uçuş melekesi az olan bir mühendisimizin rızam hilafına tayyare ile Eskişehir’e giderken İnönü’nde yapılmakta olan törene iştirak etmek isteyerek, sahanın darlığı, planör, tayyarelerin ve ziyaretçilerin çokluğu yüzünden meydanda yer bulamamasından ekin tarlası içerisinde yere konuş esnasında bir metrelik çukuru göremeyerek mühendisin ölümüyle neticelenen bir kaza vukua gelmiş idi. Bunda tayyarenin kabahati yoktur.”

    bölümünü gördüm.

    Tabi yazımızdaki amacımız daha çok “Kazalar bahane edilerek dünya için, insanlık için çok önemli olan havacılık faaliyetleri durdurulmamalıdır. Kazalar ve kırımlar bazen insan, bazen makina hatası bazen de çevresel faktörlerden kaynaklanıyor olabilir. Kazaların veya kırımların sebepleri ortaya çıkarıldıktan, gerekli iyileştirmeler yapılarak emniyet tedbirleri alındıktan sonra daha güçlü bir şekilde her zaman yola devam edilmelidir.” vurgulamak bir nebzede sizlerden öğrendiğimiz kadarıyla Selahattin Reşit Alan’ı gençliğimize tanıtmaktı. Kusurumuz olduysa affola.

    Saygılarımla…

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

SÜRMANŞET

Dünya havacılık otoriteleri İstanbul’a geliyor

Dünya havacılık otoriteleri İstanbul’a geliyor

24/06/2022
ACM Air jetindeki kokainin tedarikçisi yakalandı

ACM Air jetindeki kokainin tedarikçisi yakalandı

23/06/2022
Binlerce Fenerbahçeli’nin takip ettiği uçak kime ait?

Yurt içi uçuşlarında tavan fiyat 990 TL oldu

23/06/2022
Ahmet Bolat: “Havayolundan ‘Havacılık Grubu’na dönüşeceğiz”

Ahmet Bolat: “Havayolundan ‘Havacılık Grubu’na dönüşeceğiz”

21/06/2022

Öne Çıkanlar

Jandarmanın ilk ve tek kadın pilotu orman yangınlarında görev aldı

Jandarmanın ilk ve tek kadın pilotu orman yangınlarında görev aldı

25/06/2022
Almanya havalimanlarındaki grevler amacına ulaştı

Almanya, Türkiye’den 2 bin havalimanı çalışanı almayı umuyor

25/06/2022
Uçaklardan ormanlara neden kırmızı su atılıyor ?

Uçaklardan ormanlara neden kırmızı su atılıyor ?

25/06/2022
Türkiye’nin SİHA gemisi TCG Anadolu’da deniz kabul testlerine başlandı

Türkiye’nin SİHA gemisi TCG Anadolu’da deniz kabul testlerine başlandı

25/06/2022
Haber Aero

Haber.aero haber içerikleri (fotoğraf, yazı, video) kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz, içeriklerin tamamı kullanılamaz.  Kanuna aykırı ve izinsiz olarak kopyalanamaz, başka yerde yayınlanamaz.

  • Künye
  • İletişim
  • Hakkımızda
  • Uçuş Bilgileri
  • Gizlilik Politikası

Copyright ©️ 2021- Tüm haklar saklıdır. HTS İletişim A.Ş. Türkiye'nin Havacılık, Turizm ve Savunma Sitesi

Sonuç yok
Tüm sonuçları görüntüle
  • Ana Sayfa
  • İletişim
  • Hakkımızda
  • Havacılık
  • Turizm
  • Seyahat
  • Savunma
  • Uzay
  • Özel Röportajlar
  • Yerli Teknolojiler
  • Yazarlar
    • Cem Polatoğlu
    • Güntay Şimşek
    • K. Hakan Çelikoğlu
    • Kaan Yıldızgöz
    • Alper Eliçin
    • Av. Görkem Gökçe
    • Prof. Dr. Fahrettin Öztürk
    • Editör
    • Bir Görüş
  • Fırsatlar
  • Gizlilik Politikası
  • Künye

Copyright ©️ 2021- Tüm haklar saklıdır. HTS İletişim A.Ş. Türkiye'nin Havacılık, Turizm ve Savunma Sitesi

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Create New Account!

Fill the forms bellow to register

All fields are required. Log In

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist