Türkiye’de Türk Hava Yolları ve Pegasus Havayolları üzerinden koronavirüs etkisine baktığımızda iç hatlarda yüzde 5 seviyesinde yolcu düşüşüne tekabül ettiğini söylemek mümkün. Ancak dış hatlarda iptal edilmek zorunda kalınan uçuşlar sebebiyle bu oran daha da yukarılara çıkıyor. Sadece tarifeli sefer yapan havayolları değil, charter ve kargo olarak hizmet veren Sunexpress, Corendon, Onur Air, ULS Kargo, Freebird ve Tailwind de virüs salgınının sıkıntısını yaşıyor.
Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Enver İşkurt başkanlığında dün toplanan havacılık sektörünün, kriz döneminin atlatılabilmesi için haklı olarak bazı destekler istediklerini öğrendim;
- Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ödemelerinde ve vergilerde (KDV) ertelemeye gidilsin,
- Yurtiçi uçuşlarda KDV kaldırılsın,
- Yurtdışından gelen kabin ekiplerinin karantina süreleri gözden geçirilsin,
- Uçaklarda yolculardan doldurmaları talep edilen ‘Sağlık Belgeleri’ sektöre katkı sağlayacak şekilde değerlendirilsin,
- Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) ve Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarifelerinde kriz boyunca yüzde 50 indirim yapılsın,
- Kargo taşımacılığında tarifelerde meydan ayrımı yapılmasın,
- Koronavirüsün tespit edildiği ülkeler için konan uçuş yasağı Avrupa Birliği uygulamaları çerçevesinde ele alınsın ve transit yolcu açısından değerlendirme yapılarak karar verilsin,
- Havalimanlarında uçak park ücretleri ve konaklamalarda indirim dikkate alınsın.
Toparlayabildiğim kadarıyla talepler bu şekilde. Daha önceki yıllarda yaşanan krizlerde tecrübe edilmiş somut destek talepleri olduğu için Ulaştırma Bakanlığı’nın diğer ilgili bakanlıklarla bu işe kısa sürede bir çözüm bulacağını söylemek mümkün.
Eğer kamu hızla hareket etmez ise havayollarının kendi başlarına almaya çalışacakları önlemlerin ülke ekonomisine etkisi uzun vadede daha ciddi olacaktır.
Zira personeli ücretsiz izine gönderme veya tamamen işten çıkarma, küçülme gibi başvurulacak yöntemler kriz geçtiğinde sektörün eski haline dönmesinde, istihdam ve katma değer yaratılmasında önemli bir sorun olarak karşımıza çıkacaktır.
Öte yandan Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy’un da Türkiye’ye turist getiren havayolu şirketleri için mevcut teşvik düzenlemelerini bu kapsamda gözden geçirdiği, ilave tedbirler için çalışma yaptırdığı belirtiliyor.