Koronavirüsünün etkisiyle şu an dünyada birçok havayolu iflasa sürüklenmenin eşiğine geldi. Geçen haftadan bugüne de krizde senaryolar değişmiş durumda. Tablo gün geçtikçe de kötüleşiyor. Araştırmalara göre ise dünyanın önde gelen bazı havayollarının Mayıs ayını göremeyeceği bir kriz söz konusu.
Türkiye’de de turizm ve havacılık sektörü için acilen destek paketlerinin zaman kaybedilmeden açıklanması gerekiyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Perşembe günü turizm sektörü için bir paket açıklayacağı belirtiliyor. Ancak fotoğrafın tamamına bakıldığında Hazine ve Maliye, Ulaştırma ve diğer ilgili bakanlıkların da zaman kaybetmeden şirketlerin ayakta kalmasını sağlayacak adımları atmasını zorunlu kılıyor.
Vergilerin, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) primlerinin ertelenmesi, borçların yapılandırılması gibi öneriler geride kaldı. Şu aşamada şirketlerin ayakta kalması için maddi destek gerekiyor. İhtiyaca göre Eximbank veya hangi kurum kanalıyla destek sağlanacaksa zaman kaybedilmemesi lazım. Aksi halde bir haftalık gecikme dahi şirketlerin kapanmasına, insanların işlerini kaybetmesine sebep olacaktır. Normalleşme olduğunda ise bu şirketlerin boşluğunu doldurmak kolay olmayacaktır.
ABD ve Avrupa’dan bazı hükümetler havayolları için destek paketleri açıklamaya başladılar. Çünkü şirketler filolarındaki uçakların çoğunu yere indirdiler. Havada olan uçaklar ise düşük dolulukla ve ticari kayıplarla seferler icra ettikleri için şirketlerin nakit rezervlerini hızla tüketiyorlar. İleriye dönük rezervasyonlar iptal edildiği ve normalleşmenin de ne zaman olacağı bilinmediğinden sektöre hükümetlerin desteği olmazsa ayakta kalmaları imkânsız.
Son olarak havayolu ittifak grupları, başta Türk Hava Yollarının (THY) üyesi olduğu Star Alliance olmak üzere SkyTeam ve Oneworld hükümetlere seslenerek, krizi en aza indirmek için destek istedi.
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) de geçen hafta sektörün koronavirüs sebebiyle 113 milyar Dolar’ın üzerinde kayıp yaşayacağını açıklamış, hükümetlerin acilen konuya eğilmesini istemişti. Ülkemizde ise geçen hafta Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Enver İşkurt, havacılık sektörünün yöneticileriyle bir araya gelerek krizi değerlendirmişti. Henüz destek anlamında somut bir adım atılmadı.
Özetle koronavirüs etkisiyle sıkıntı yaşayan turizm ve seyahat endüstrisi özellikle gelişmekte olan ülkelerde tüm yeni işlerin yüzde 20’sine katkı sunuyor. İstihdam ve katma değer üretilmesinde de ciddi pay söz konusu, ama şu an bu önemli sektör sıkıntı yaşayanların, krizden etkilenenlerin en başında geliyor.