Yeni nesil havalimanları öncekilere göre daha zarif, daha verimli, daha kullanışlı ve yolcu dostu olarak tasarlanıyor. Havayolları, yolcular ve çalışanlar için her türlü kolaylığın, imkan ve fırsatların olmasına dikkat ediliyor.
Kovid-19 sürecinde öne çıkan havalimanları daha geniş, izole olabilecek daha fazla alanı olan, gelişmiş teknolojilere sahip ve daha temizler oldu.
Bazı meydanlar geçmişin izlerini geleceğe uyarlıyor, bazıları ise gelecekteki teknoloji ve hizmetleri olabildiğince günümüze taşımaya çalışıyor. Elbette bahsettiğimiz bu hususlar dünyanın en önde gelen mimarları tarafından tasarlanan yeni nesil havalimanları için geçerli.
Bugün dünyanın en gözde ve dikkat çeken çoğu havalimanında Norman Foster, Zaha Hadid, César Pelli, Nicholas Grimshaw ve Moshe Safdie gibi en ünlü mimarların imzası var. İçinde bir çok yenilikleri barındıran Singapur Havalimanı, Türk Hava Yollarının merkezi konumundaki dünyanın en büyüklerinden birisi olan İstanbul Havalimanı ve en son hizmete giren Pekin Daxing Havalimanı bu mimarların tasarımlarıyla hayata geçti.
Dünyaca ünlü mimarların havalimanlarına yaptıkları dokunuşları, gelecekte havalimanlarında düşünülen konseptleri Haber Aero olarak araştırdık.
Singapur Changi Havalimanı’na katılan son halka Jewel Terminali, dünyaca ünlü mimar Moshe Safdie liderliğindeki bir ekip tarafından tasarlandı. Uzun bir süredir dünyanın en iyisi koltuğunda oturan havalimanı böylece bu bayrağı uzun yıllar daha elinde bulunduracağa benziyor. İnşaatı dört yıl süren Jewel, terminaller arasında bir köprü vazifesi görüyor. 135 bin m2 alanda hava ve saha tarafı da mevcut. Burayı ziyaret etmek için uçuş yapmanız zorunlu değil. Jewel terminali 10 kattan oluşuyor. Bu katların beşi zemin üstünde ve beşi ise alt katında yer alıyor. Yeni terminal binasında yok yok. Terminalde yolcuların beklerken gezebileceği 3 bin ağaçlık yapay bir orman oluşturulmuş. Ayrıca 280 mağazalık bir AVM de hizmet veriyor. En önemli detay ise içerisinde 40 metrelik bir şelalenin bulunması. Rain Vortex olarak adlandırılan bu şelale, bir kapalı alanda yer alan, dünyanın en büyük şelalesi unvanını taşıyor. Binanın dış duvarları, özel olarak ABD’de ürettirilen 9 bin 600 parça camdan oluşuyor. Jewel’ın iç cephesi ise beş katlı bir bahçe ile kaplandı. 21 bin 700 m2’lik bahçede, dünyanın farklı bir çok ülkesinden getirtilen 2 bin 500 ağaç ve 100 bin funda bulunuyor.
Daxing Havalimanı, Iraklı mimar Zaha Hadid’in imzasını taşıyor. Zaha Hadid Architects mimarlık ofisi ve ADP Ingeniérie firması tarafından tasarlandı. Aralık 2014’te de temeli atıldı. Havalimanının hava tarafında kalan beş kolu, Çin kültürünün en temel ögelerini simgeliyor: İpek, çay, porselen, çiftlikler ve bahçeler. Daxing Havalimanı altı kollu radyal bir plana sahip olarak tasarlanmış. Böylece havacılık için çok hayati önem taşıyan işlevsellik ve esneklik kazandırılmış. Daxing’de terminaldeki yolcu akışları merkezde birleşiyor. Böylece hem direkt uçuş yapan yolcular için check-in bölgesi ile biniş kapıları arasındaki, hem de transfer yolcular için iniş – biniş kapıları arasındaki mesafe en aza indirgenmiş. Yolcuların yürüme mesafeleri de oldukça kısa tutulmuş. Havalimanına verimlilik kazandıran doğal ışık tasarımı Daxing Havalimanı’nda da kullanılmış. Daxing’in terminal binasının oturma alanı 313 bin m2. Toplam kapalı alanı ise yaklaşık 700 bin m2. Terminalin ortasından en uzak noktadaki biniş kapısına kadar olan mesafe en fazla 600 metre. Ortalama bir hızla yüründüğünde 8 dakikalık bir zamanda ulaşılabilecek şekilde tasarlanmış. 2019’da açılan havalimanı açılışından bir yıl sonra 10 milyon yolcu barajına ulaştı. Havalimanı pandemiye rağmen 2020’yi 16 milyon yolcuyla tamamladı.
İstanbul Havalimanı mimarisinde söz sahibi olan isim, aynı zamanda 2019’da İngiltere Kraliyet Altın Madalyası’nın da sahibi Sir Nicholas Grimshaw. Avustralya Mellbourne Havalimanı, Rusya St. Petersburg Pulkovo Havalimanı, New York Newark Havalimanı’nın Terminal-1 binası ve Londra Heatrow’un sürdürebilirlik adı altında yapılan yeni tasarımlarında da imzası bulunuyor. 29 Ekim 2018’de hizmete açılan İstanbul Havalimanı, İstanbul’un tarihi ve kültüründen esinlenerek Londra merkezli Grimshaw firması ile birlikte Haptic ve Nordic tarafından tasarlanmış.
Hava trafik kontrol kulesi ise yüzyıllardır İstanbul’un simgesi haline gelen ve Türk – İslam tarihinde kültürel öneme sahip lale figüründen esinlenerek tasarlandı. 90 metre uzunluğunda olan İstanbul Havalimanı kulesi, dünyanın önde gelen tasarımcılarından Pininfarina ve AECOM tarafından tasarlandı. Çağdaşlık ve fonksiyonelliği bir arada ele alan özgün bir tasarım olan havalimanındaki terminal, ilhamını İstanbul’un kültürel mirasından alıyor. Mimar Grimshaw, İstanbul’daki tarihi mekanların kubbelerinin ve tarihi yapıların zenginliğinin proje mimarisine ince ince işlendiği ifade ediyor.
Havalimanı 6 Nisan 2019’da Atatürk Havalimanı’ndan gerçekleştirilen büyük taşınmanın ardından tam kapasite ile hizmete başladı. İstanbul Havalimanı ilk yıl 64 milyon yolcu rakamını yakaladı. 2020’de bu rakamın üstüne çıkma planları yapılırken Covid-19 nedeniyle 23,4 milyon yolcu rakamında kaldı. Ancak bu rakamla Avrupa’nın en fazla yolcu ağırlayan havalimanına sahip oldu.
İngiliz mimar Norman Foster, Kuveyt Havalimanı’nın yenileme projesinin tasarımcısı. Foster aynı zamanda Hong Kong Havalimanı, London Stanset, Pekin Başkent Havalimanı, New Meksiko City Havalimanı’nın da tasarımında ön planda yer almış. Yolcu terminalleri arasında dünyanın ilk LEED GOLD binası olmayı hedefleyen proje, beton konstrüksiyonun termal özellikleri ile çatıda geniş bir alana monte edilen güneş enerjisi panellerini bir araya getirerek güneş enerjisi üretilecek. İstanbul Havalimanı’nın ortaklarından olan Limak Holding’in da inşaatını üstlendiği projede, sıcaklığa karşı bir takım materyaller kullanarak son teknoloji klima sistemleri geliştirilmiş. Bölgenin misafirperverlik kültürünü temel alarak tasarlanan havalimanı 2019’da 15 milyon yolcuya hizmet verdi.
İsrail’in sıfırdan inşa edilen ilk sivil havalimanı Negev Çölü üzerine konuşlandırılmış. Ocak 2019’da hizmete giren İsrail’in Kızıldeniz tatil beldesi Eliat ve çevresine hizmet veren havalimanı çölde bir vaha olarak lanse ediliyor. Resmi adı Ilan ve Asaf Ramon Havalimanı olan ama daha çok Eilat-Ramon Havalimanı olarak bilinen bu projede Amir Mann-Amir Shinar Architects ve Planners imzası var.
Havalimanı ferah terminali ve 45 metre uzunluğunda ve ilginç tasarımdaki hava trafik kontrol kulesi öne çıkıyor. Çöl sıcağından ve rüzgarından etkilenmeyen havalimanının dışı yalıtımı coğrafi şartlar dikkate alınarak yapılmış. Yıl boyu sıcaklıların yüksek olması nedeniyle terminalde ana renk beyaz, binanın içi ve duvarları ise bambu ağacıyla kaplı. Terminalin tavanı yüksek tutulmuş, gün ışığından faydalanılması içinde özel bir tasarım yapılmış. Mimar Amir Mann -Ami Shinar Architects Tel Aviv’de bulunan Ben Gurion Havalimanı’nın da yenilenmesinde büyük katkıda bulunmuş. Yeni kargo binası ve Terminal -3 bu şirket tarafından tasarlanıp inşa edilmiş.
Dünyaca ünlü Arjantin kökenli Amerikalı mimar Cesar Pelli’nin Pelli Clarke Pelli Mimarlık ofisi tarafından tasarlanan ve 2019 Kasım’da yeni terminali hizmete giren Louis Armstrong Havalimanı tecrübeli mimarın ilk havalimanı projesi. Etrafı camlarla kaplı olan terminaldeki en önemli detay ise Jazz Garden isimli canlı müzik yapılan konser alanı bulunması. Yeni terminalde, New Orleans’ın kültürünü yansıtan bir tasarıma sahip ve aynı zamanda havalimanına kolay erişim, sezgisel yön bulma, gidiş ve geliş salonlarında yolcuların konforlu zaman geçirmelerine dikkat edilmiş. Gelecek yıllarda genişlemeye ve yeni terminaller eklemeye uygun olarak planlanan havalimanının etrafı da meşe ağaçlarıyla çevrilmiş. Ayrıca yeni terminalde ücretsiz Wi-Fi, su şişesi dolum istasyonları, koltuklarda mobil cihazların şarjı için bölümler, evcil hayvan rahatlama alanı, özel bebek bakım odaları, otomatik sistemlerle donatılmış tuvaletler ve gelişmiş bagaj tarama sistemi de yer alıyor.
(Haber Aero)