Gelecekte küresel ısınmayla beraber çok daha büyük salgın enfeksiyonlar görülebilir. Çünkü uçak seyahatlerinin getirdiği daha hızlı ulaşım enfeksiyonları da beraberinde getiriyor.
Dünyanın gündemini saran koronavirüs vakası gibi birçok virüs bulunuyor. Seyahatlerde bu tarz virüslerden korunmak için neler yapılmalı, hangi ülkelerde hangi virüsler var, virüs kapmanın belirtileri neler, nasıl tedavi edilir? gibi soruları Deneysel Tıp Uzmanı Doktor Oytun Erbaş cevaplıyor…
Bundan on yıl öncesine göre şu an havayolları daha fazla meydana uçuyor, daha fazla insan seyahat ediyor ve hepsinden önemlisi daha fazla şehir birbirine havadan bağlanıyor. Direkt uçuşlar artıyor. Bazı havalimanlarına 10 yıl önce günde bir sefer varken, şu an o meydana dünyanın başka şehirlerinden uçuş yapan çeşitli havayolları söz konusu. Bu sebepten dolayı uçak yolculukları arttı, seyahat etmek popüler bir hal aldı ve dünyanın uzak noktalarına erişmek kolaylaştı. Ama hastalık riskleri de bu duruma paralel olarak artış gösterdi.
Yurtdışında ölümcül hastalıklara dikkat!
Dünyanın bazı yerlerine giderken belirli aşılar var. Mesela bazı ülkelerde sıtma endemik ilaç veriyoruz. Sıtmaya karşı ön yıkama yani koruma ilacı. Biz buna profilaksi diyoruz. Yani hasta olmadan kanınızda o ilaç geziniyor ki sizi o sivrisinek ısırsa bile sıtma olmuyorsunuz. Özellikle Afrika’da bir sıtma tipi var ki kötü tip sıtma diyoruz yani falciparum sıtması. Mesela sıtmaya yakalanan hasta Türkiye’ye geliyor. O hastaya teşhis koymak çok zor oluyor. Öyle ölenler oldu. Mesela vahşi doğaya yapılan seyahatler de de dikkatli olmak gerekiyor. Bazı yerlerde tullerime denilen bir hastalık var. Keneden bulaşıyor. Geyik kenesinden ve ölümcül bir hastalık. Vahşi doğa çok sıkıntılıdır ve ne olacağı belli olmaz. Mesela Amazonlar. Değişik virüsler, enfeksiyonlar bulunuyor. Teşhis konulamaz ve çok büyük sıkıntılar yaşayabilirsiniz. Ekvator kuşağına dikkat etmek lazım.
“Enfeksiyonlar insan yoluyla hemen geliyor”
Seyahat sonrası 1 ay çok önemli. Eğer üşümeler, titremeler varsa, ateş ve halsizlik varsa mutlaka doktora gidip bu durumun söylenmesi gerekiyor. Özellikle de hangi ülkeye veya şehre seyahat ettiğini de bildirmesi gerekir. Uçuşlar arttığı için enfeksiyonlar çok rahat taşınabiliyor. Uçak yokken enfeksiyonun bir yere gelmesi aylar hatta yıllar sürüyordu. Şimdi ise bir vaka görülüyor mesela o vakanın başka bir yere gitmesi 1 gün bile sürmüyor. Enfeksiyonlar insan yoluyla hemen gelebiliyor.
Sineklerden bulaşan başka hastalıklarda var. Mesela uyku hastalığı, fil hastalığı gibi sıkıntılı hastalıklar. Bunlardan korunmak için vücudumuza krem sürmemiz en kolay yol olacaktır. Susam yağı bile sürseniz sinekler sizin vücudunuza gelemez. Çünkü sineklerin algıladığı şey insanın sıcaklığı ve kokusu. O kokuyu değiştirmeniz gerekir. Örneğin sinek kovucular var onların içinde çok az sinek öldürücü de var. O çok iyi bir yöntem.
“Tropikal yerlerde durağan sulardan uzak durun”
Tropikal yerler sıcak olduğu için virüs çok oluyor. Durağan sularda çok korktuğumuz amip hastalığı var. Gittiğiniz yerlerde durağan suyun kenarında oturayım elimle şöyle suyu bir burnuma çekeyim demeyin. Mesela veil hastalığı vardır fare idrarından bulaşır. O da durağan sularda lağıma yakın yerlerde görülür. Çünkü lağım durağan suya akar.
Tropikal meyvelere de dikkat etmek gerekiyor. Mesela muz, kivi, avakado… Neden tehlikeli biliyor musunuz? Özellikle maymunların çok olduğu bölgeler buralar. Maymun bu meyveleri elliyor, ağzından sekresyon bulaşıyor. Bu sebepten ebola riski çok yüksek.
İşte Güntay Şimşek tarafından hazırlanan, Habertürk ekranlarında yayınlanan Airport programına konuk olan Deneysel Tıp Uzmanı Doktor Oytun Erbaş’ın röportajı:
