Kuruluşunun 110’uncu yılını kutlayan Türk Hava Kuvvetleri, bini aşkın hava aracıyla dünyanın en iyi dokuzuncu hava gücü konumunda. Başta Vecihi Hürkuş olmak üzere dünyaca ünlü tayyareciler yetiştiren kurum, dünyanın ilk havacılık teşkilatlarından biri.
Dünyanın ilk askeri havacılık teşkilatlarından biri olan Türk Hava Kuvvetleri’nin tarihçesi, 1909 yılına kadar uzanıyor. Türk ordusunda havacılıkla ilgili ilk çalışmalara 1909 yılında başlanmış, 1910 yılında bu çalışmalar geliştirilmiş ve Avrupa’ya bir inceleme kurulu, Paris’te toplanan Uluslararası Havacılık Konferansı’na da bir heyet gönderilmiş.
Milli Savunma bakımından, havacılığın gelecekteki önemini gören Harbiye Nazırı Mahmut Şevket Paşa, konuyla yakından ilgilenmeye devam etmiş ve onun emri ile iki ordu mensubunun yurt dışında eğitim alması planlanmış. Bu kapsamda yurt dışına gönderilecek personelin seçimini yapmak ve havacılık işlerini yürütmek amacıyla 1 Haziran 1911 tarihinde bir tayyarecilik komisyonu kurulmuş. İlgili komisyonun kuruluşu Türk Hava Kuvvetleri’nin temelini oluşturmuş.
İlk pilot Fesa bey
21 Şubat 1912’de Yüzbaşı Fesa Bey uçuş eğitimini başarıyla bitirmiş ve Fransızların 780’inci, Türk Ordusunun da 1 nolu brövesini, Yusuf Kenan Bey ise Fransızların 797’nci brövesini alarak yurda dönmüş. Aynı yıl, sekiz Türk subayı daha Fransa’ya uçuş eğitimine gönderilmiş. Böylece, 1912 yılı başlarında Türk Ordusu ilk pilotlarına ve ilk uçaklarına kavuşmuş, 3 Temmuz 1912’de de Yeşilköy’de (İstanbul) Hava Okulu’nun (uçuş okulu) açılmasıyla Türk Ordusu, uçucu subaylarını ülkesinde yetiştirmeye başlamış.
1912-1913 Balkan Savaşı’nın birinci safhasında, henüz yeterli seviyede tecrübe kazanmamış olan Türk havacıları arzu edilen şekilde başarı gösterememiş, ikinci safhasında ise büyük başarılar elde etmişler. Balkan Savaşı’nın sona ermesiyle, Türk havacılığının ıslahı ve geliştirilmesine başlanmış. Bu çalışmaların paralelinde yeni uçaklar alınmış ve Haziran 1914’te Yeşilköy’de Deniz Hava Okulu (Bahriye Tayyare Mektebi) kurulmuş.
Vecihi Hürkuş’un önemli başarıları
Birinci Dünya Savaşı döneminde Türk Hava Kuvvetleri, Çanakkale’den Hicaz’a, Kafkasya’dan Filistin’e kadar çok geniş bir alanda ve Türk askerinin çarpıştığı hemen hemen her cephede savaşa katılmış. Başta Vecihi Hürkuş olmak üzere Türk pilotları önemli başarılar kazanmış.
Mondros Mütarekesi ile dağıtılan Türk Hava Kuvvetleri personeli 23 Nisan 1920’de Ankara’da Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılmasından sonra Ankara Hükümeti Milli Savunma Bakanlığı’nın 13 Haziran 1920 tarihli emriyle, Harbiye Dairesi’ne bağlı olarak Hava Kuvvetleri (Kuva-yı Havaiye) şubesi kurulmuş.
Cumhuriyetle birlikte önemi arttı
Kurtuluş Savaşı’nda da önemli başarılar elde eden Hava Kuvvetleri, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla önemini daha da artırmış. 1923 yılında, üç hava (tayyare) bölüğü, bir deniz hava (tayyare) bölüğü ve bir hava okulundan oluşan Hava Kuvvetleri Müfettişliği’nin gücü 1926 yılına kadar geçen dönem içinde gittikçe arttırılarak, hava bölüklerinin sayısı on’a, deniz hava bölüklerinin sayısı ise üç’e çıkarılmış ve bölükler, grup komutanlıkları ve hava (tayyare) istasyon komutanlıkları bünyesinde sevk ve idare edilmiş. 1924 yılında, uçuş eğitimi için diğer ülkelere personel gönderilmeye başlanmış, 1925 yılında Eskişehir’de Hava Okulu yeniden kurulmuş ve aynı yılın ekim ayında Hava Okulu ilk mezunlarını vermiş.
İLGİLİ HABER
İlk 10 hava gücü arasında
1940 yılında envanterindeki uçak sayısı yaklaşık 500 civarına ulaşan Hava Kuvvetleri, bugün bini aşan hava aracıyla dünyanın en ilk 10 hava gücü arasında Global Fire Power verilerine göre, Türk Hava Kuvvetleri envanterinde şu araçlar yer alıyor:
- Helikopter: 471
- Eğitim Uçağı: 273
- Savaş Uçağı: 206
- Nakliye Uçağı: 80
- Özel Görev Uçağı: 19
- Tanker Uçak: 7
- Toplam: 1.056
MSB’den videolu kutlama
Öte yandan Milli Savunma Bakanlığı, sosyal medya hesabından yayınlanan video kliple Türk Hava Kuvvetleri’nin 110’uncu kuruluş yıl dönümü kutlandı. Bakan Hulusi Akar, “Hava Kuvvetlerimiz; semalarımızın korunmasından terörle mücadele harekatına, Doğu Akdeniz’deki hak, alaka ve menfaatlerimizin savunulmasından insani yardım faaliyetlerine kadar birçok alanda elde edilen başarılarda büyük pay sahibidir” dedi.
