Havacılık tarihindeki ilk uçuş 1903’te Wright kardeşler tarafından gerçekleştirildi. O tarihten sonra uçaklar yükselen bir ivmeyle hayatımızda önemli bir yere sahip oldu. Peki ilk havayolu ne zaman kuruldu. En köklü havayolları hangileri?
Tarihe tanıklık eden, günümüzde de zirvede olmasıyla dikkat çeken 3 önemli ve köklü havayolu var. Bunlardan biri de Türk Hava Yolları (THY). Türkiye’nin bayrak taşıyıcısı THY, Devlet Hava Yolları adıyla 20 Mayıs 1933’te kuruldu. O tarihte şirket filosundaki 2 adet King Bird, 2 adet Junkers F-13, 1 adet Tupolev ANT-9’la uçuşlarına başladı.
İlk seferini İstanbul’dan Ankara’ya Eskişehir aktarmalı yapan milli havayolu, Avusturyalı Qantas ve ABD’li Delta ile birlikte hem en köklü geçmişe hem de günümüzde zirvede olma özelliğine sahip.
Bu 3 büyük şirketle beraber dünya tarihine tanıklık eden, en eski havayolu firmaları hangileri olabilir? Biri milli havayolumuz THY, geriye kalan diğer 9 şirketi, havacılık sektörünün bu noktalara gelmesinde öncülük edenleri yakın plana aldık.
İspanya’nın Iberia’sı
İspanya’nın bayrak taşıyıcı havayolu Iberia, 1927 yılında kuruldu. Merkezi Madrid olan şirket, 81 uçaklık filosuyla Iberia Group’un bir parçası. 39 ülkede 109’dan fazla noktaya uçuyor. Iberia Group olarak sadece yolcu taşımacılığı alanında hizmet vermeyen şirket kargo taşımacılığı, havalimanı işletmeciliği ve IT hizmetlerinin yanı sıra uçaklara ikram hizmeti veren bir firma olarak göze çarpıyor.
Küçük ama hikâyesi bol: Air Serbia
Eski Yugoslavya şimdiki Sırbistan’ın bayrak taşıyıcı havayolu Air Serbia, başkent Belgrad merkezli faaliyet gösteriyor. Şu an 21 uçaklık filoya sahip olan şirket, Amerika’ya uçuş yapan ilk Yugoslav havayolu olma unvanını da elinde bulunduruyor.
1990 yılında Yugoslavya’nın parçalanmasının ardından Sırbistan’ın bayrak taşıyıcısı olarak hizmet vermeye devam eden Air Serbia, savaş döneminden sonra yaşlanan filo ve mali krizle sarsıldı. 2013’te 5 yıllığına adı Jat Airways olduğu zamanlarda Etihad Airways’e yüzde 49’luk kısmı satıldı ve böylece ayakta kalabildi. Air Serbia, Belgrad Nikola Tesla Havalimanı’nı merkez olarak kullanıyor.
Atlanta’nın lokomotifi: Delta Airlines
Amerika Birleşik Devletleri’nin halen faaliyet gösteren en eski havayolu şirketi olan Delta Airlines, 30 Mayıs 1924’te Macon-Georgia’da kuruldu. 1925 yılında Louisiana’ya taşınan havayolu, 1941 yılında “Dünyanın En Yoğun Havalimanı” seçilen Atlanta Hartfield-Jackson’ı merkez yaptı.
Günlük 5 bin 400 uçuş yapan firma, ABD’deki çeşitli havalimanlarından, 54 ülkede 319 noktaya uçmakta. Filosunda 826 uçak bulunan Delta, Skyteam havayolu ittifakının 4 kurucu üyesinden biri. Airbus, Boeing ve Bombardier gibi uçak üreticilerinden çok sayıda siparişi olan şirket, 2022 yılında 1.192’ye çıkacak filosu ile uzun yıllar daha havacılık dünyasının büyükleri arasında olacak gibi gözüküyor.
Türkiye ile aynı yaşta: Finnair
Finlandiya’nın bayrak taşıyıcısı Finnair, Helsinki Havalimanı merkezinden yaptığı uçuşlarla geçen yıl 12 milyon yolcuya hizmet verdi. Oneworld havayolu ittifakının üyesi olan şirketin yaşı Türkiye Cumhuriyeti ile aynı.
Şirketin kuruluşunun ardından, 11 Aralık 1923’te ilk ticari uçuşunu Helsinki’den Letonya Talin’e gerçekleştirdi. Filosunda 79 uçak bulunan Finnair, Londra Heatrow Havalimanı merkezli kargo seferleri de düzenliyor.
Köklü geçmişi var: Czech Airlines
Çekya’nın bayrak taşıyıcı havayolu Czech Airlines da 1923’te kurulan bir başka şirket. 6 Kasım 1923’te temeli atılan şirketin merkezi Prag’ın Vaclav Havel Havalimanı. Geniş bir filosu ve uçuş ağı yok ancak köklü tarihe sahip. Uçak teknik bakım ve yer hizmetleri sektöründe de faaliyet gösteren havayolu şirkwetinin filosunda 18 uçak bulunuyor.
Bir zamanlar devdi: Aeroflot
Rusya Federasyonu’nun bayrak taşıyıcısı Aeroflot, Sovyetler Birliği döneminde dünyanın en büyük havayolu şirketi unvanına sahipti. Aerofloft, 19 Ocak 1921’de Lenin tarafından imzalanan belgeyle hizmete başladı. 31 Ocak 1923’te ise ilk posta ve yolcu taşımacılığını yaptı.
Yüzölçümü çok büyük olan Sovyetler Birliği döneminde iletişim, haberleşme ve ticaret için büyük katkı sağladı. İlk uçuşunu Moskova-Oryol-Kursk-Kharkov arasında gerçekleştirdi. Şirket 2006 yılında Skyteam havayolu ittifakına 10’cu üye olarak katıldı. Moskova’daki Sheremetyevo Havalimanı’nı merkez olarak kullanan şirketin filosunda 232 uçak bulunuyor. 2023 yılına kadar da filoya 100 uçak daha katılacak.
Dünyanın en köklü havayolu: Qantas
Qantas, Avustralya’nın en büyük dünyanın ise en köklü havayolu şirketlerinden biri. 1951’den bu yana hiç can kaybına sebep olan kazası olmayan havayolu, 16 Kasım 1920’de kuruldu. Queensland demiryolu hatlarını birbirine bağlayan yolcu ve posta taşımacılığına hizmet eden şirketin ilk uçağı Avro 504K oldu. 1 pilot ve 2 yolcu kapasitesi bulunan uçak uçuşlarını 105 km’lik seyir hızıyla gerçekleştiriyordu.
Bugün için filosunda 124 adet uçak bulunan Qantas, ağırlıkla Brisbane, Sydney ve Melbourne havalimanlarını kullanıyor. Şirket, Oneworld havayolu ittifakı üyesi.
Latin Amerika denince Avianca
Avianca, Kolombiya’da 5 Aralık 1919’da kuruldu. 2 ay daha erken kurulsaydı dünyanın en eski havayolu unvanını KLM’den alacaktı. Türk Hava Yolları’nın da sefer düzenlediği Bogota El Dorado Havalimanı’nda kurulan şirket, 21 Haziran 2018’de Star Alliance üyesi oldu.
Halen Kolombiya’nın en büyük şirketi ve Latin Amerika’nın en iyi iki havayolundan biri. Filosunda 5 kargo, 184 yolcu uçağı bulunuyor.
Dünyanın en eski havayolu: KLM
7 Ekim 1919’da KLM Royal Dutch Airlines adıyla kurulan şirket, dünyanın en eski havayolu unvanına sahip. Hollanda’nın başkenti Amsterdam’ın Shipol Havalimanı’nı merkez olarak kullanan KLM, ilk tarifeli seferini de 1920 yılında Amsterdam-Londra arasında yaptı.
İlk yıl 345 yolcu, 25 bin posta ve kargo taşıma başarısına imza atan KLM, 1946’da New York’a sefer düzenleyerek okyanusu geçen tarifeli uçuşu gerçekleştiren ilk şirket oldu. Skyteam havayolu ittifakı üyesi olan şirket, 2004 yılında Air France’la güçlerini birleştirdi. Filosunda 199 uçak bulunuyor.
