1995 yılından beri Amerika ve Batılı ülkelerin yaptırımı altından olan İran, Kiev’i işgal eden Rusya’ya, havayolu sektörünün yaptırımlardan en az şekilde etkilenmesi için ilham kaynağı oldu.
Rusya’nın Ukrayna’yı 24 Şubat sabahı erken saatlerde işgal etmeye başlamasıyla başta Amerika ve Avrupa olmak üzere tüm Batılı ülkeler Moskova’ya yaptırım uyguladı. Rusya’nın Batı’dan izole hale getirilmesi amaçlanan yaptırımlarda ülkeler hava sahalarını Rus uçaklarına kapatırken, Moskova’dan misilleme gelmişti.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, yaptırımlara hazırlıklı olduğunu söylerken Rusya Ulaştırma Bakanı Vitaly Savelyev ise Rusya’nın yaptırımlarla mücadelede İran’ın deneyimini kullanacağını söyledi.
Vitaly Savelyev, Rusya’nın kiraladığı uçakları vermemek için legal yollar aradıklarını açıkladı. Ancak şimdiye kadar girişimlerin başarısız olduğunu belirtti. Savalyev; “Umutlarımızı kaybetmiyoruz, ancak onlara uçak da vermiyoruz. Uçakları vermek, havacılığımızı kaybetmek demektir” ifadelerini kullandı.
193 uçak Rusya’ya tescilli
Rus havayolları tarafından işletilen uçakların çoğu kiralık. Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından uygulanan yaptırımların ardından, Rus havayollarının uçakları kiralama şirketlerine iade etmesi yasaklandı.
Savelyev’e göre yaptırımlardan önce, Rus havayolları bin 267 uçağa sahipti. Bunlardan 193’ü Rusya’da tescilliydi; 148’i Sukhoi SSJ-100, bir tanesi Tupolev Tu-204; Airbus ve Boeing’den 44 uçak.
78 Rus uçağına el konuldu
Savelyev, kiralanan uçaklardan 78’inin yurt dışı uçuşları sonrasında yabancı ülkeler tarafından ele geçirildiğini açıkladı. Bu nedenle, tüm yabancı uçuşlar şu anda Rus yapımı veya Rus sicilli uçaklar ile gerçekleştiriliyor.
Yedek parça eksikliğinden uçaklar uçamayacak
Kalan uçakların yaklaşık 800’ü, teknik olarak hala yabancı şirketlere ait olmalarına rağmen, Rusya’da yeniden tescil edildi ve Rus şirketleri tarafından sigortalandı. Savelyev, bu uçakların iç hat uçuşları için kullanıldığını ve birkaç ay daha operasyonlarda kullanılacağını kaydetti. Bununla birlikte, yedek parça eksikliği nedeniyle, birçok operasyonun düzenlenemeyeceği düşünülüyor.
Yaptırımlarda İran modeli
Savelyev; “Temel olarak İran’ı örnek aldık (İzlenecek bir model). İran 1995’ten beri yaptırımlar altında. 15 havacılık şirketi var, uçakları onlar tamir ediyor ve bakımını yapıyor. Tahran’dan haftada iki kez uçuyorlar. Ve 2020’de 22 Airbus uçağı almayı başardılar. Bu nedenle yaptırımlar altında bile çözüm aranabilecek bir örnek olarak, temel oluşturdular” ifadelerini kullandı.
İran’a uçak satışını yasaklayan Birleşmiş Milletler yaptırımlarına rağmen, İran 1995’ten bu yana birkaç tane ikinci el uçak satın almayı başardı.