Batılı ülkelerin Moskova’ya uyguladığı yaptırımlar sonucunda Rusya’ya ait birçok uçağın kullanımı kısıtlandı. Analistlere göre Rusya’da bulunan uçakların birçoğu ülkeye kayıtlı değil. Rus iş insanlarının ülkelerine kayıtlı olmayan uçakları farklı ülkelerde kullanmaya devam etmesiyle, havacılık şirketlerinin yanlışlıkla da olsa yaptırımları delebileceği gündeme geldi.
Hukuk uzmanları ve havacılık analistleri, Rusya’ya karşı yeni yaptırımların ticari havacılık endüstrisini derinden sarsabileceği konusunda uyardı. Uzmanlar, yaptırımların ardından potansiyel olarak uçak komisyoncuların, uçak kiralama şirketlerinin, bakım hizmeti sağlayan kurumların ve ilgili diğer şirketlerin tuzağa düşebileceğine dikkat çekti.
Uzmanlar, havacılık şirketlerinin uyguladığı yaptırımların karmaşıklığından dolayı uçak sahibi iş insanlarının uçaklarını farklı ülkelerde kaydettirebileceğini bildirdi. Bunun sonucunda havacılık şirketlerinin, olası Rus yaptırımlarını deleceklerinin farkında olmayacakları konusuna vurgu yaptı.
Rus jetleri farklı ülkelere kayıt ettirilebilir
Mülkiyeti işletmenin zor olabileceğini söyleyen Amerika Birleşik Devletleri (ABD) hukuk firması Holland & Knight’ın havacılık avukatı Jonathan Epstein; “Uçakları kredili veya kiralama yöntemiyle işletiyorsanız, gerçekten yapılan işleme bakmalı ve riski analiz etmelisiniz.” dedi.
4 Mart’ta Ulusal İş Havacılığı Derneği çevrimiçi seminerde konuşan Epstein, Rus iş insanlarına ait jetlerin; Lüksemburg, Man Adası, Guernsey, hatta ABD gibi yerlerde kayıt ettirme eğilimi olduğunu vurguladı.
BofA Securities’in finansal analisti Ron Epstein ise Rus kuruluşlarına ait uçak sayısını tahmin etmenin bile zor olacağını söyledi. Ron Epstein; “Karmaşık bir durum. Çünkü Rus uçaklarının çoğu ülkelerine kayıtlı değil” dedi.
Jetlerin sahiplerini belirlemek zor olabilir
Rusya’nın 27 Şubat’ta Ukrayna’yı işgaline yanıt olarak Batılı ülkeler tarafından uygulanan yaptırımlar, Rus bankalarını uluslararası finansal işlemlerini kilitleyerek nakit transferini engellemeyi amaçlıyor.
ABD kısıtlamaları, ABD vatandaşlarının ve finans kurumlarının bazı Rus bankaları ve bazı Rus bireylerle iş yapmasını da yasaklıyor. Holland & Knight raporuna göre uygulanan yaptırımlar ile ABD kuruluşlarının yüzde 50 veya daha fazlasına, Rus bankalarına veya şahıslarına ait olan mülk veya paylarının bloke etmesi gerekiyor.
Analistler, iş jetlerine tam olarak kimin sahip olduğunu belirlemenin zor olacağını söylerken; yapılacak araştırmalar ile şirketlerin mülkiyet yapılarını çözmek ve paravan şirketlerin detaylı araştırmak gerektiğini belirtiliyor. Uzmanlar, bu nedenle bazı Batılı şirketlerin bilmeden ABD yaptırımlarına karşı gelebileceğini söylüyor.
Birçok Batılı üretici Rusya’dan çekildiğini açıkladı
İş jeti üreticileri, Rusya’ya uygulanan yaptırımlar doğrultusunda Rusya pazarından çıktığını açıkladı. 4 Mart’ta Kanadalı üretici Bombardier; “Her türlü teknik yardım da dahil olmak üzere Rus müşterilerle olan tüm faaliyetler askıya alındı. Uluslararası yasalara, düzenlemelere ve yaptırımlar geliştikçe bunlara uymaya devam edeceğiz.” açıklamasını yaptı.
Amerikalı iş jeti üreticisi Gulfstream Başkanı Mark Burns, şirketine ait uçaklarının Rusya’da yüklü; Ukrayna’da ise büyüyen bir filoya sahip olduğunu söyledi. Mark Burns, Rusya ve Ukrayna’da kaç adet uçaklarını belirtmemekle birlikte; “Bu büyüklükte şeyler olduğunda her zaman bir etki olabilir. Bizi raydan çıkaracak hiçbir şey yok ancak uçağımızı kullanan bir veya iki müşteri olabilir” ifadelerini kullandı.