Günümüzde iş jeti sahibi olma durumunda, üreticiden veya başka bir kullanıcıdan satın alınmasında, el değiştirmesinde ilgili tarafların zihninde bazı soru işaretleri meydan gelmektedir. Hava aracı ticaretinde en önemli unsurların başında “Escrow Agent” (Emanetçi / Güvenli) şirketler gelmektedir.
“Escrow” şirketleri hali hazırda hava aracı kayıt işlemleri ve ticaretinin güvenilirliği konusunda resmi aracılık yapan sektörün önemli kuruluşlarıdır.
Uluslararası Kayıt (International Registry of Mobile Assets) Dublin, İrlanda merkezli olarak 2006’da kurulmuş olup, 2011’deki Cape Town, South Africa Diplomatik Konferansı ile taşınabilir varlıkların ticaretinin güvenliği, sahipliğinin kaydı konusunda belirli standartlar olması gerektiğine karar verilmiştir.
Hava aracı ticaretinde de “Escrow” şirketleri ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA) tescil işlemlerine ek olarak Uluslararası Kayıt işlemlerini de takip eder ve uygular. Çoğu Escrow şirketi FAA’nin sivil havacılık tescil bürosunun bulunduğu Oklahoma City bölgesinde kurulu ofisleriyle hizmet vermektedir.
Satış işleminin tamamı “Escrow” şirketinin oluşturduğu dosya ile yürütülmekte, bu sayede eş zamanlı olarak, güvenilir bir şekilde, hava aracı sahipliğinin ve kayıtlarının el değiştirmesi ve satış ücretinin transfer edilmesi sağlanabilmektedir.
Sivil Havacılık yönetmeliğiyle belirlenen, hava aracı ticaretinin yapılabilmesi için gerekli dokümanların sözleşme şartlarına uyularak derlenmesi, satış bedelinin güvenilir bir aracı hesabında satışın kapanışında, satıcının hesabına derhal aktarılacak şekilde hazır tutulması, önceden belirlenen bir miktar ücret karşılığında “Escrow” şirketlerinin profesyonelce sağladığı hizmet olarak belirtilebilir.
Satış işlemi sırasında her hava aracı için uluslararası bir dosya oluşturulur. Haber Aero’nun yaptığı araştırmaya göre sivil havacılık prosedürleri gereğince aşağıdaki dokümanlar derlenmektedir:
- Tescil Başvurusu (FAA Registration Application)
- Satış Faturası (Bill of Sale)
- Tescil Sertifikası (Certificate of Registration)
- İhracat Sertifikası (Export Certificate of Airworthiness)
- Uluslararası Kayıt (International Registry)
- Satış Sözleşmesi (Purchase Agreement)
- İyi Niyet Mektubu (Letter of Intent)
Dokümanlar hazırlanırken aynı zamanda kayıtlı “Escrow” şirketi banka hesabına öncelikle belirtilen depozito miktarı ve sonrasında satış bedeli, ödeme koşulları dikkate alınarak yatırılır ve bu sayede satıcının ticari güvenliği sağlanır.
Son olarak ortalama yarım saat süren ilgili tarafların da katıldığı bir konferans konuşması ile güvenilir bir şekilde ticaret tamamlanıp, hava aracı sahipliği ve dokümanları ile satış bedeli, eş zamanlı olarak taraf değiştirir.
Türkiye’de ve küresel ölçekte çok sayıda uçak ve helikopter satışı gerçekleştirmiş olan Mira Havacılık Satış Departmanı, “Escrow” şirketleriyli ilgili olarak Haber Aero’ya şu değerlendirmeyi yaptı: “Escrow şirketleri başarılı ve güvenilir bir hava aracı ticareti için en önemli aracı unsurdur. Satış işleminde tüm tarafların haklarını korumayı en adil şekilde korumayı mümkün kılabilecek tek yol Escrow şirketiyle anlaşmaktır.”
Hava aracı ticaretinde tercih edilen başlıca “Escrow” şirketleri aşağıda listelenmiş olup, bunlarla sınırlı kalmayarak bir çok banka ve hukuk müşavirliği şirketi de belirli standartları sağlayarak bu hizmeti verebilmektedir.
- Insured Aircraft Title Service, Inc
- AeroTitle
- Aero-Space Reports, Inc
- AIC Title Service, Inc
- Wright Brothers Aircraft Title
- King Aircraft Title, Inc
- McAfee & Taft’s Aviation Group
- Powell Aircraft Title Service
- Elite Aircraft Title & Escrow LLC
- Gilchrist Aviation Law, P.C.