IATA, Avrupa hava trafik kontrol yapısının köklü bir reforma tabi tutulmasını hedefleyen Tek Avrupa Hava Sahası projesinin, Avrupa Komisyonu tarafından desteklenmemesi durumunda çökeceği konusunda uyardı.
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), Avrupa’nın hava trafiği yönetim sisteminin reformu için oluşturulan Tek Avrupa Hava Sahası (Single European Sky/SES) projesinin yeniden başlatılması konusunda Avrupa Komisyonunu uyardı. Dernek komisyonun yeniden başlatma önerilerini desteklememesi durumunda projenin çökeceğini bildirdi.
IATA Genel Direktörü Willie Walsh. “Avrupa Komisyonu, 2000’lerin başından beri SES’in faydalarını sağlamaya çalışıyor. Ancak devletin eylemsizliği, hedeflerinin hiçbirine ulaşılmadığı anlamına geldi. Komisyon tarafından önerildiği üzere yeni mevzuat, umutsuzca ihtiyaç duyulan reform ve iyileştirmeleri zorlamanın tek yoludur. Ancak, önemli AB devletlerinin ve onların hava seyrüsefer hizmeti sağlayıcılarının (ANSP’ler) uzlaşmazlığı ve bencilliği, en son Komisyon çabalarını çökertmekle tehdit ediyor” dedi.
Projenin avantajları neler?
SES’in güvenli, sürdürülebilir ve verimli bir Avrupa hava taşımacılığı endüstrisi için hayati öneme sahip olduğuna vurgu yapan IATA, projenin avantajlarını şöyle sıraladı:
- Güvenlik performansında on kat artış.
- Daha fazla kapasite ve daha az gecikme ile Avrupa’nın GSYİH’sinde 245 milyar euro artış ve 2035’ten itibaren yılda bir milyon ekstra iş imkânı.
- Avrupa Yeşil Anlaşması’nı destekleyen AB havacılık emisyonlarında yüzde 10 azalma.
IATA açıklamasında, SES’in şu ana kadar başarısız olması hava seyrüsefer hizmeti sağlayıcılarının yetersiz hedeflere ve yetersiz bağımsız gözetimlere sahip olmasına bağlandı.
Komisyonun önerisinin düzenleyicilere sağlam performans hedeflerini uygulama yetkisi vererek bir çözüm sağladığını belirten IATA açıklamasında, komisyonun ve bazı reform fikirli devletlerin çabalarının güçlü bir şekilde desteklendiği ifade edildi.
Avrupalı havayollarının kaybı 27 milyar euro
IATA Genel Direktörü Walsh, “Hava trafik kontrolü tekelci bir iştir. Diğer tüm iş sektörlerinde, tekel tedarikçileri güçlü bağımsız düzenlemelere tabidir, ancak hava trafik kontrolünde değil. Avrupa devletleri iklim eylemi hakkında görkemli açıklamalar yapıyor, ancak hava seyrüsefer hizmeti sağlayıcıların rotaları daha verimli hale getirmeye zorlayacak sağduyu reformlarını desteklemeyi reddediyorlar. Ve, geçen yıl Avrupalı havayollarının 27 milyar euroluk toplu kaybından habersiz, Avrupalı hava seyrüsefer hizmeti sağlayıcıları en az 2,5 milyar euro nakit üzerinde otururken daha fazla fiyat artışı talep ediyorlar” diye konuştu.
IATA açıklamasında ayrıca şunlar yer aldı:
“Pek çok Avrupa devleti, hedefleri ve düzenleyici gözetimi şu anda yürürlükte olanlardan zayıflatacak alternatif bir vizyon lehine reformları engellemeyi düşünüyor. Bu tamamen kabul edilemez ve tüm reform paketini çökertebilir. IATA, ulaştırma bakanlarını 3 Haziran’da bir sonraki Ulaştırma Konseyi’nde komisyonun önerisine uygun olarak daha iddialı bir genel yaklaşım benimsemeye çağırıyor.”
Tek Avrupa Hava Sahası nedir?
Avrupa havacılık sektörü, 400’den fazla havalimanını, 60’tan fazla hava trafik hizmet sağlayıcısını ve 150’den fazla havayolunu barındırıyor. Milyonlarca istihdam ve 800 milyonu aşkın yolcu potansiyeli bulunan Avrupa’da, SES ile hava trafik kontrol yapısının köklü bir reforma tabi tutulması hedefleniyordu.
Avrupa hava sahası sektörünün sorunlarına yönelik olarak 1990’ların başlarında Tek Avrupa Hava Sahası İnisiyatifi başlatıldı. Tek Avrupa Hava Sahası kurulması önerisi Avrupa Komisyonu tarafından 1 Aralık 1999’da Avrupa Parlamentosu’na sunuldu.
Bu çerçevede Tek Avrupa Hava Sahası Hava Trafik Yönetimi Araştırmaları (SESAR) kuruldu. Birçok proje yürütüldü ancak Avrupa’da yaşanan krizler ve son olarak Kovid-19 salgını Tek Avrupa Hava Sahası projesini geri plana etti.
Şu anda Avrupa’daki hava sahası faaliyetleri, Türkiye’nin de üyesi olduğu Avrupa Birliği Hava Seyrüsefer Emniyeti Teşkilatı (EUROCONTROL) tarafından yürütülüyor.