IATA, ülkelerin hükümetlerini Covid-19 aşılarının dağıtımı konusunda hava kargo paydaşlarıyla dikkatli bir planma yapmaya çağırdı. Birlik, tesis, güvenlik, sınır süreçleri ve kapasite konusuna dikkat çekti. Hesaplamaya göre 7,8 milyar kişiye tek doz aşı 8 bin Boeing 747 kargo uçağı ile taşınacak.
Dünya genelinde Covid-19 aşısına yönelik çalışmalar hızla sürüyor. Aşıların kullanıma hazır olmasıyla birlikte üretim ve dağıtım süreci başlayacak. Aşıların tüm dünyaya taşınması ise daha çok kargo uçaklarıyla yapılacak.
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), hükümetleri, Covid-19 aşıları onaylandığında ve dağıtım için hazır olduğunda tam hazırlığı sağlamak için endüstri paydaşlarıyla dikkatli bir planlama yapmaya başlamaya çağırdı. Birlik ayrıca, aşıların hava yoluyla taşınmasında potansiyel olarak ciddi kapasite kısıtlamaları konusunda da uyarıda bulundu.
IATA yaptığı açıklamada, hava kargosunun, iyi kurulmuş küresel zamana ve sıcaklığa duyarlı dağıtım sistemleri aracılığıyla normal zamanlardaki aşı dağıtımında kilit rol oynadığını belirtti. Bu özellik, Covid-19 aşılarının kullanıma hazır olduğunda hızlı ve verimli bir şekilde taşınması ve dağıtılması için çok önemli olacak. Hükümetler tarafından yönetilen ve endüstri paydaşları tarafından desteklenen dikkatli planlama olmadan ise aşıların hızlı taşınması gerçekleşmeyecek.
IATA Genel Müdürü ve CEO’su Alexandre de Juniac, “COVID-19 aşılarını güvenli bir şekilde sunmak, küresel hava kargo endüstrisi için yüzyılın misyonu olacak. Ancak dikkatli bir şekilde önceden planlama yapılmadan gerçekleşmez. Ve şuan bunun için tam zamanı. Hükümetleri lojistik zinciri boyunca işbirliğini kolaylaştırmada başı çekmeye çağırıyoruz, böylece tesisler, güvenlik düzenlemeleri ve sınır süreçleri önümüzdeki devasa ve karmaşık görev için hazır olacak” dedi.
Aşı İttifakı Gavi’nin CEO’su Dr Seth Berkley ise, “Tüm dünyaya verimli bir şekilde milyarlarca doz aşı ulaştırmak, tedarik zinciri boyunca oldukça karmaşık lojistik ve programatik engelleri beraberinde getirecektir. Güvenli ve uygun fiyatlı bir COVID-19 aşısının verimli bir şekilde küresel olarak piyasaya sürülmesini sağlamak için hükümet, aşı üreticileri ve lojistik ortaklarla birlikte çalışmayı dört gözle bekliyoruz” diye konuştu.
Nelere dikkat edilmeli?
IATA, aşıların taşınması konusunda tesisler, güvenlik, sınır süreçleri ve kapasite konusuna vurgu yaptı.
Tesisler: Ürün kalitesini sağlamak için aşılar uluslararası yasal gerekliliklere uygun olarak, kontrollü sıcaklıklarda ve gecikmeden taşınmalı ve taşınmalıdır. Hala pek çok bilinmeyen (doz sayısı, sıcaklık hassasiyetleri, üretim yerleri vb) olsa da, faaliyet ölçeğinin çok büyük olacağı, soğuk zincir tesislerinin gerekli olacağı ve gezegenin her köşesine teslimatın gerçekleşmesine ihtiyaç duyulabilir.
Bu dağıtım için tesislerin hazırlanmasına yönelik öncelikler şunları içeriyor:
- Sıcaklık kontrollü tesislerin ve ekipmanın kullanılabilirliği -mevcut altyapının kullanımını veya yeniden amacını en üst düzeye çıkarma ve geçici yapıları en aza indirme.
- Zamana ve sıcaklığa duyarlı aşıları kullanmak için eğitilmiş personelin mevcudiyeti.
- Aşıların bütünlüğünün korunmasını sağlamak için sağlam izleme kabiliyetleri.
Güvenlik: Aşılar çok değerli ürünler olacak. Gönderilerin kurcalanma ve hırsızlıktan korunmasını sağlamak için düzenlemeler yapılmalı. Kargo gönderilerini güvende tutmak için yöntemler mevcut, ancak potansiyel aşı sevkiyatları hacminin ölçeklenebilir olmalarını sağlamak için erken planlamaya ihtiyacı olacak.
Sınır süreçleri: Sağlık ve gümrük yetkilileriyle etkin bir şekilde çalışmak, zamanında düzenleyici onayların, yeterli güvenlik önlemlerinin, uygun işlemlerin ve gümrük işlemlerinin sağlanması için gerekli olacaktır.Covid-19 önleme önlemlerinin bir parçası olarak, birçok hükümetin işlem sürelerini artıran önlemler aldığı göz önüne alındığında, bu bir zorluk olabilir.
Sınır süreçleri için öncelikler şunları içeriyor:
- COVID-19 aşısı taşıyan operasyonlar için uçuş ve iniş izinleri için hızlı işlem prosedürleri sunmak.
- Kargo tedarik zincirlerinin sürdürülmesini sağlamak için uçuş ekibi üyelerini karantina gereksinimlerinden muaf tutmak.
- Kısıtlamaların geçerli olabileceği Covid-19 aşılarını taşıyan operasyonlar için geçici trafik haklarını desteklemek.
- En esnek küresel ağ operasyonlarını kolaylaştırmak için aşı taşıyan uçuşlar için çalışma saati sokağa çıkma yasaklarının kaldırılması.
- Gecikmeler nedeniyle olası sıcaklık değişikliklerini önlemek için bu önem taşıyan gönderilerin varışına öncelik verilmesi.
- Aşının hareketini kolaylaştırmak için tarife muafiyetinin düşünülmesi.
Kapasite: Hükümetler, ihtiyaç duyulan taşımacılık hazırlıkları ve koordinasyonunun yanı sıra, küresel hava taşımacılığı endüstrisinin mevcut azalan kargo kapasitesini de dikkate almalı. IATA, yolcu trafiğindeki ciddi düşüşle birlikte, havayollarının ağları küçülttüğü ve birçok uçağı uzaktaki uzun vadeli depolamaya koyduğu konusunda uyardı. Küresel rota ağı, Covid öncesi 24 bin şehir çiftinden önemli ölçüde azaltıldı. WHO, UNICEF ve Gavi, kısmen sınırlı hava bağlantısından dolayı Covid-19 krizi sırasında planladıkları aşı programlarını sürdürmede ciddi zorluklar yaşadıklarını zaten bildirdi.
Teslimatın potansiyel boyutu çok büyük. 7,8 milyar kişiye tek bir doz vermek için gereken aşı 8 bin adet Boeing 747 kargo uçağını doldurmakta. Kara taşımacılığı, özellikle yerel üretim kapasitesine sahip gelişmiş ekonomilerde yardımcı olabilir. Ancak aşılar, önemli miktarda hava kargosu kullanmadan küresel olarak teslim edilemez.