Pentagon’dan yapılan açıklamada F-35 programında 12’nci üretim paketinin anlaşması kısa sürede imzalanacak, yedek parça ve maliyet sorunları çözüme kavuşturulacak. ABD Savunma Bakanlığı Bakan Yardımcısı Ellen Lord, isim vermeden Türkiye’nin programdan çıkarılması halinde F-35 üretiminin azalacağını söyledi.
ABD Savunma Bakanlığı Bakan Yardımcısı Ellen Lord, Pentagon’da gazetecilere yaptığı açıklamada F-35 programında 12’nci üretim paketinin anlaşmasının Haziran ya da Temmuz ayında imzalanmasının planlandığını söyledi. Son üretim anlaşması geçtiğimiz Eylül ayında Lot 11 kapsamında 141 uçak için 11,5 milyar dolar bedel ile imzalanmıştı.
Son anlaşma kapsamında F-35A uçaklarının maliyeti 89 milyon dolar seviyesine düşmüştü. Lord, yeni anlaşma ile yürürlüğe girecek “Düşük Seviyeli Başlangıç Üretim” anlaşması ile uçak başına maliyetin bir miktar daha düşmesinin beklendiğini söyledi.
Pentagon’un ilerleyen dönemdeki üretim paketleri için Lockheed Martin ile görüşme halinde olduğunun bilinmesine rağmen Bakan Yardımcısı Ellen Lord yeni anlaşmalara dair beklentileri açıklamadı.
Türkiye’nin projeden çıkarılması nelere yol açar?
F-35 programındaki 14 paydaş ülkeden birisi olan Türkiye’nin Rusya’dan alınacak S-400 hava savunma sistemi alacak olması ABD ile anlaşmazlığa yol açıyor. Ankara ile Washington arasındaki artan tansiyon ve restleşmeler Türkiye’nin programdan çıkartılmasının önerilmesi noktasına kadar ilerledi.
Türkiye’nin programdan çıkartılması üretimi Türkiye’de yapılan parçalar nedeniyle tedarik zincirinin aksamasına yol açmayacak bunun yanında Türkiye’nin almayı planladığı 100 adet F-35A uçağı nedeniyle uçak başına maliyette de artışa yol açacak. Program kapsamında üretim gerçekleştiren Türk tedarikçilerin önümüzdeki yıllarda toplam iş payının 12 milyar dolar seviyesine ulaşması bekleniyor.
Geçtiğimiz günlerde ABD tarafından Türkiye’ye F-35 programı ile ilgili olarak teçhizat sevkıyatı durdurulurken F-35 Programı Başkan Yardımcısı Mathias Winter Türkiye’nin programdan çıkartılması nedeniyle iki yıllık sürede üretim adedinin 50-75 uçak daha az olacağını söylemişti.
Winter toplam uçak parçalarının yüzde 6 ile 7’lik kısmının Türkiye’den tedarik edildiğini belirtirken “45 ile 90 günlük sürede o parçaların üç üretim hattı üzerindeki yavaşlama ve durdurma etkisini görmeyi bekliyoruz.” dedi.
Bakan Yardımcısı Lord ise her hangi bir sayı vermeden Türkiye’nin programdan çıkartılmasının üretimi yavaşlatacağını ve bir miktar maliyet artışına sebep olacağını söylerken bu etkilerin azaltılması için şimdiden çalışmalara başlandığını söyledi.
Parça tedarik sıkıntısı çekiliyor
Türkiye’nin programdan çıkartılmasının olası etkileri tartışılırken F-35 programı hali hazırda parça tedarik sıkıntısı çekiyor. F-35 Programı Başkan Yardımcısı Mathias Winter geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada uçağın ana yüklenicisi Lockheed Martin’in parça üretim planında 600 parça geriden geldiğini ve bu parçalara üretim ve bakım esnasında ihtiyaç duyulduğunu söylemişti.