Boeing tarafından üretilen ve Amerikan Hava Kuvvetleri’ne tahsil edilen KC-46 askeri hava yakıt ikmali ve stratejik nakliye uçağı görüş sistemlerindeki problem nedeniyle bir dizi sorunla karşı karşıya kaldı. Hesap Verebilirlik Ofisi, Hava Kuvvetleri’ni görüş sistemlerindeki hataların tekrar edilmemesi konusunda uyardı.
Hükümetin Hesap Verebilirlik Ofisi (GAO), Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Hava Kuvvetleri’nin, KC-46 Pegasus programında önceki hatalarını tekrarlama riskiyle karşı karşıya olduğunu söyledi. Ofis, Hava Kuvvetleri’nin doğru önlemleri almadan “Uzaktan Görüş Sisteminin” yeniden tasarımını kabul edeceğini bildirdi.
Perşembe günü yayınlanan bir raporda GAO, Hava Kuvvetleri’nin görüş sistemini yeniden tasarlanmasındaki mali sorumluluklarını kabul etme planının, daha fazla maliyet ve gecikme riski doğurabileceğini söyledi.
GAO, “Bu seçimler, KC-46’nın geliştirilmesi sırasında, gereksinimlerini tam olarak karşılamayan bir uçağın teslimine yol açan seçimleri yansıtıyor. Hava Kuvvetleri potansiyel olarak geçmişteki hatasını tekrarlamaya hazır.” açıklamasını yaptı.
Kritik teknolojiler oluşmadan adım atmak sakıncalı
Eskiyen hava ikmal uçağı filosunun üçte birinin yerini alması amaçlanan KC-46 uçaklarının havada yakıt transferlerinden sorumlu boom operatörlerinin bazı aydınlık alanlarda, uçağın yakıt ikmal yuvasını net görmesini zorlaştıran sorunlu bir görüş sistemine sahip olduğu belirtiliyor. Görüş hatası sonucunda operatörün yakıt ikmali yapılan uçak ile fark edilmeden temas kurmasına neden olabiliyor.
Boeing, 2020’de Hava Kuvvetleri ile bu sorunları ele alacak yeni bir görüş sistemi tasarlamak üzere RVS 2.0 olarak adlandırılan ve 2024’ün ortalarında tamamlanması beklenen bir mutabakat anlaşması imzaladı. Boeing ayrıca mevcut sistemi de güncellemeye devam ediyor.
Ancak GAO, Hava Kuvvetlerinin, programın kritik teknolojilerinin gelişimini sağlamak için adımlar attığından emin olmadan yeni görüş sisteminin tasarımı için mali sorumluluk üstlenme planıyla ilgili endişelerini dile getirdi.
Yeni sözleşme Hava Kuvvetleri’ni sorumlu tutuyor
GAO KC-46 programını, revize edilmiş sistemin bir prototipini tasarım bitmeden uçuşta test etmeyi planlamadığı için eleştirdi ve bunun yeni sorunlara yol açabileceğini söyledi.
Anlaşma, ön tasarım incelemesi tamamlandıktan sonra yapılacak herhangi bir tasarım değişikliğinden Hava Kuvvetleri’nin mali olarak sorumlu olacağını vurguluyor.
GAO, “Bu düzenleme, Boeing’i herhangi bir aydınlık veya karanlık koşulunda çalışacak bir sistemin teslim edilmesinden tamamen sorumlu tutmayı amaçlayan kesin fiyat sözleşmesinin orijinal şartlarını etkili bir şekilde tersine çevirdi” dedi.
Hava Kuvvetleri GAO’ya sözleşmenin gerekli olduğunu çünkü hizmetin ve Boeing’in görüş sisteminin sorunlarının nasıl çözüleceği ve mali açıdan kimin sorumlu olacağı konusunda bir çıkmaza girdiğini söyledi.
Sistemdeki arıza nedeniyle Boeing milyarlar kaybetti
Hava Kuvvetleri, RVS 2.0’ın tamamlanmış tasarımını henüz kabul etmedi. Hava Kuvvetleri yazılı bir yanıtta, GAO’nun tavsiyelerine katılmadığını bildirdi. Hava Kuvvetleri, görüş sistemi programının, biri hariç tüm sözleşme gerekliliklerini karşılama yolunda olduğunu ve bu gereksinimi düzeltmek için de plan geliştirildiğini söyledi.
Hava Kuvvetleri ve Boeing, KC-46 için hükümetin yükümlülüğünü 4,9 milyar dolarlık tavan fiyatına kadar sınırlayan sabit fiyatlı bir teşvik geliştirme sözleşmesi imzaladı. Ardından Boeing, tüm ek aşım maliyetlerinin sorumluluğunu üstlendi.
Boeing’in 2021 yılının faaliyet raporunda Hava Kuvvetleri’ne KC-46 program sorunu ve düşük iş hacmi sebebiyle 402 milyon dolarlık vergi öncesi ödemesinin olduğunu açıkladı.
Görüş sistemindeki sıkıntılar
Görüş sistemi, bom operatörünün bomu alıcı uçağa yönlendirmesi için iki adet kamera içerir. İlki, karanlıkta kullanım için bir çift uzun dalga kızılötesi kamera ikincisi, alıcı uçağın 3 boyutlu görüntüsünü bom operatörüne yansıtan ekran. Görüş sistemi aynı zamanda hortumla yakıt ikmali için de kullanılır.
KC-46 sözleşmesi, Boeing’in tüm aydınlatma koşullarında çalışacak bir görüş sistemi sağlamasını içeriyordu. Ancak sistem, başlangıçtan itibaren belirli güneş açılarında parlama ile ilgili sorunlar yaşadı. Yaşanan parlamalar sonucunda bom operatörleri ayrıca geceleri kızılötesi kamerayı kullanırken yakıt ikmali bomunun ucu ile alıcı uçak arasındaki farkı anlamakta zorlandığı bildirildi. Bununla birlikte yaşanan parlamalar, operatörlerin görüş sistemi ile yeterli derinlik algısı alamamakta ve bu da alıcı uçakla istenmeyen temaslara yol açtığı söylendi.
Pegasus’un görüş sistemi, bom operatörlerinin oturduğu veya yüzüstü yatarak bomu ve alıcı uçağı uçağın karnındaki bir pencereden izlediği eski tanker modellerinde kullanılan sisteme göre daha gelişmiş versiyonudur.
Hava Kuvvetleri için önemli bir yakıt ikmali uçağı
KC-46’nın yedi kritik eksikliğinden üçü havadan yakıt ikmali sistemiyle ilgili. Bunların ikisi görüş sisteminden kaynaklanan ve biri bomdaki aşırı sertlikle alakalı sorunla ilgili. Bu sorunların düzeltilmesi en az 2024 yılına kadar ertelenecek.
GAO, KC-46’nın yedi kritik eksikliğinin hepsinin bir arada maliyet artışına yaklaşık 1 milyar dolar eklemesinin beklendiğini söyledi. Ancak bunların 2024’te tamir edilmeleri düzeltmeler üzerindeki testler tamamlanana kadar, Hava Kuvvetleri üretilecek 175 üretim en az 118 uçağı tedarik etmiş olacak.
Hava Kuvvetleri, KC-46’nın ABD Ulaştırma Komutanlığı görevlerinde havada yakıt ikmali desteğine ihtiyaç duyabilecek uçakların yaklaşık yüzde 70’ine yakıt ikmali yapma kabiliyetini vurguladı.