Avrupa’nın gelecek nesil savaş uçağı prototipi için Avrupa merkezli çok uluslu Airbus şirketi ve Fransız Dassault anlaşmaya vardığı belirtildi.
Avrupa’nın ortak savaş uçağı olması beklenen ve 2040 yılı itibariyle Eurofighter ve Rafale savaş uçaklarının yerini alması beklenen Gelecek Nesil Hava Muharebe Sistemi (Future Combat Air System-FCAS) projesi kapsamında üretilecek uçağın prototipi için anlaşma sağlandı. Proje kapsamında insanlı ve insansız hava platformlarının üretimi de öngörülüyor.
Üretimi üstlenecek ülkeler ile Airbus ve Fransız Dassault’tan oluşan firmalar arasındaki pürüzler nedeniyle uzunca bir süredir ertelenen proje, bu sayede yeniden harekete geçmiş olacak. Duyurusu, Almanya, Fransa ve İspanya üçlüsünün içinde bulunduğu ortaklık çatısı altında ilk kez Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından yapılan proje, ülkeler arasındaki politik farklar ve şirketler arasındaki anlaşmazlıklar nedeniyle ilerlemiyordu.
Şirketler arası anlaşmazlıkların merkezinde bulunan fikri mülkiyet sorunlarının çözülmesi için üye ülke liderlerinin bir çıkış yolu bulması gerektiğini söyleyen Dassault CEO’su Eric Trappier, FCAS projesi için Airbus ile geniş ölçekli bir iş paylaşımına hazır olduğunu söylerken görüşmelerden bir sonuç çıkmaması halinde bir B planına sahip olduklarını belirtti.
Sorun neden kaynaklanıyordu?
Airbus kanadından yapılan açıklamalar ise şirketin gerçek bir ortak gibi değil de sanki bir taşeron gibi görüldüğü yönünde. Uzmanlar, Dassault’un tutumunun Mirage ve Rafale gibi rüştünü ispatlamış savaş uçaklarındaki uzmanlığına bağlı olmasından kaynaklandığına inanıyor. Şirketin savaş uçaklarındaki uzmanlığının rakip bir firma tarafından kendi çıkarları için kullanılabilme kaygısı, Dassault’u bu anlamda biraz ısrarcı kılmış görünüyor.
FCAS programında şu an itibariyle Dassault, delta kanat tasarımına sahip görünmez savaş uçağı üzerinde çalışırken Airbus ise drone ile muharebe bulut sistemi adlı ve yapay zekâ uygulamalarını mümkün kılacak ultra hızlı iletişim ağı sistemlerini geliştiriyor.
Savaş uçağının motor tedariki kapsamında ise Fransız Safran, Alman MTU Aero ve Rolls Royce’un İspanyal ortağı ITP’nin adları geçiyor.
50-80 milyar euro yatırım
2040 yılı itibariyle hayata geçirilmesi beklenen proje için 50 ila 80 milyar euroluk bir yatırım öngören yetkililer, geç kalınması halinde maliyetlerin yükselebileceği uyarısını yapıyor.
İngiltere Tempest için çalışıyor
Ayrıca, İngiliz BAE Systems önderliğinde geliştirilen Tempest savaş uçağı programı da FCAS için önemli bir rakip. Tempest için İngiltere, İsveç, İtalya ve Hollanda ortaklık kurmuş durumda.
Türkiye MMU için çalışıyor
Türkiye de hava kuvvetleri filosunu F-35 ile yenilemeyi planlıyordu. Ancak ABD savaş uçaklarını vermeyince Türkiye Milli Muharip Uçak (MMU) projesine ağırlık verdi.
