Amerika Birleşik Devletleri (ABD) makamlarından üst düzey iki yetkili, Etiyopya’ya TB2 Silahlı İnsansız Hava Aracı (SİHA) satışı konusunda ABD’nin Türkiye ile sorun yaşadığını bildirdi. Kaynaklar, hükümetin silahları isyancı savaşçılara karşı kullandığına dair artan kanıtlar olduğunu iddia etti.
Üst düzey yetkili, Washington’un SİHA satışlarıyla ilgili olarak ABD’nin Addis Ababa bölgesine yönelik silah kısıtlamalarına aykırı olabilecek “derin insani kaygıları” olduğunu söyledi.
Dışişleri Bakanlığı’ndan bir sözcü, ABD’nin Afrika Boynuzu Özel Temsilcisi Jeffrey Feltman’ın geçen hafta Türkiye’ye yaptığı ziyarette “Etiyopya’da silahlı insansız hava aracı kullanıldığını ve sivillere zarar verme riskine ilişkin raporları gündeme getirdiğini” söyledi.
Üst düzey bir Türk yetkili, Washington’ın rahatsızlığını birkaç toplantıda ilettiğini, Etiyopya ordusu ve hükümetinin ayrıntılı yorum taleplerine yanıt vermediğini söyledi.
ABD, Etiyopya’ya savunma ürün ihracatını kısıtlamıştı
Reuters’ın haberinde, “Avrupa, Afrika ve Asya’daki birçok ülkeye insansız hava aracı satan Türkiye, Afrika’da istikrarı bozucu bir rol oynadığı yönündeki eleştirileri reddetti ve müzakereleri teşvik etmek için Etiyopya’daki tüm taraflarla temas halinde olduğunu söyledi.” ifadelerine yer verildi.
Tigrayan isyancı güçleri Pazartesi günü, hükümetin ilerlemesinin ardından bazı kuzey bölgelerinden çekildiklerini söyledi ve BM’ye yazdığı bir mektupta, Tigray üzerinde insansız hava araçları ve diğer düşman uçaklar için uçuşa yasak bölge çağrısında bulundu.
ABD Dışişleri Bakanlığı, Etiyopya’nın Silahlı Kuvvetlerine yönelik savunma ürünleri ihracatını Mayıs ayında kısıtladı.
“ABD, Türkiye’nin İHA/SİHA satışlarından duyduğu rahatsızlığı dile getirdi”
Eylül ayında Beyaz Saray, istikrarı tehdit eden, krizi genişleten veya insani yardımları kesintiye uğratan politikalara dolaylı olarak dahil olanlara yaptırım uygulanmasına izin verdi. Ancak Türkiye’nin SİHA satışına karşı herhangi bir yaptırım konusu gündemde değil. Bu kararname kapsamında geniş ekonomik yaptırım yetkisine sahip olan ABD Hazinesi, yaptırımların Türkiye’ye uygulanıp uygulanmayacağı konusunda henüz yorum yapmadı.
Üst düzey Türk yetkili, Dışişleri Bakanlığı’nın 2022 bütçe planlamasının bir parçası olarak İHA/SİHA satışlarının ABD dış politikasını nasıl etkileyebileceğini incelediğini söyledi. Kaynağın Reuters’e verdiği demecinde, “ABD, Türkiye’nin İHA/SİHA satışlarından duyduğu rahatsızlığı dile getirdi ancak Türkiye bu alanda belirlediği politikaları izlemeye devam edecek” dedi.
Savunma Bakanlığı’ndan ikinci bir üst düzey Türk yetkili, Ankara’nın herhangi bir ülkenin içişlerine karışma niyetinde olmadığını söyledi. İhracatçılar Meclisi verilerine göre, Türkiye’nin Etiyopya’ya savunma ihracatı, 2021’in ilk 11 ayında neredeyse sıfırdan 95 milyon dolara yükseldi.
Bir Türk personel bulunuyor
Reuters’in görüştüğü Etiyopya hükümet askerleri, Tigrayan mevzilerini hedef alan yakın tarihli bir hükümet saldırısının, İHA kullanılmasının ardından başarılı olduğunu söyledi.
Etiyopya merkezli bir yabancı askeri yetkili, uydu görüntülerinin ve diğer kanıtların insansız hava araçlarının kullanıldığına dair “açık işaretler” verdiğini ve tahminen 20’ye kadar SİHA’nın çalıştığını söyledi.
Yabancı ülkelerin SİHA operatörleri de sağlayıp sağlamadığı sorulduğunda yetkili, “Bir noktada Türk personelinin burada olduğunu biliyorum” dedi.
Bayraktar TB2 birçok ülkenin ilgisini çekti
Haberde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yönetimindeki Ankara tarafından, üssünün bulunduğu Somali’deki silahlı kuvvetlerin eğitimi de dahil olmak üzere Afrika ve Orta Doğu’ya askeri teçhizat gönderildiği aktarıldı.
Türk ordusu, Bayraktar TB2 insansız hava araçlarını geçen yıl Suriye, Libya ve Dağlık Karabağ’da başarıyla kullandı ve ABD, Çinli ve İsrailli üreticilerin liderliğindeki bir pazarda dünya çapındaki alıcıların ilgisini çekti.
Ekim ayında Türkiye Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Etiyopya’nın herhangi bir yerden insansız hava aracı tedarik etmekte özgür olduğunu söyledi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu geçen hafta Afrika ile angajmanın karşılıklı çıkara dayalı olduğunu söyledi.
Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Feltman’ın Etiyopya’da “şimdi tüm dış aktörlerin müzakereler için baskı yapma ve savaşı sona erdirme zamanı”nın altını çizdiğini söyledi.
İsminin açıklanmasını istemeyen yetkili, Ankara’nın ABD’nin endişelerine Etiyopya anlaşmasına insani hükümler eklediğini ve insansız hava araçlarının nasıl kullanılacağına ilişkin imzalı taahhütler gerektirdiğini söyleyerek yanıt verdiğini söyledi.