TAV Havalimanları CEO’su Serkan Kaptan, gelecek üç yılda Antalya Havalimanı’nda 600 milyon Euroluk yatırım yapılacağını, dış hatlar ve iç hatlar terminalinin büyütülerek ilave 25-30 milyon yolcu kapasitesine ulaşacaklarını kaydetti. Kaptan, ayrıca Karadağ ve Nijerya’da havalimanlarıyla yakından ilgilendiklerini açıkladı.
Küresel bir şirket olan TAV’ın dünyada 90 havalimanında hizmet verdiğine dikkat çeken TAV Havalimanları Holding CEO’su Serkan Kaptan, Afrika’dan Balkanlara kadar yakın coğrafyada ve bölgesinde TAV’ın çok güçlü bir marka olduğunu söyledi. TAV olarak pandemi döneminde iki önemli gelişmeye imza attıklarını vurgulayan Serkan Kaptan, dünyada 2019 rakamlarını yakalamanın 2024’te olacağı tahmin edildiğinin, ancak Türkiye’nin 2023’te 2019 rakamlarına ulaşmasını beklediklerini açıkladı.
Haber Aero’ya özel açıklamalarda bulunan TAV CEO’su Serkan Kaptan’ın değerlendirmeleri şöyle;
Antalya ve Almatı’yla imtiyaz süremiz 30 yıl oldu
TAV olarak 15 havalimanını direkt olarak işletiyoruz. Ama bunların dışında hizmet şirketlerimizden ötürü işletmesinde bulunduğumuz farklı yerlerinde olduğumuz havalimanları var. 29 ülkede 90 havalimanında varız. Bunlardan bazılarında teknoloji hizmeti veriyoruz. Bazılarında lounge, karşılama, ağırlama, kiralama ve reklam hizmetleri sağlıyoruz. Bazılarında HAVAŞ markamızla yer hizmetleri veriyoruz. Böylece 90 havalimanında ayak izimiz bulunuyor. Ayrıca grup olarak bu ağımızla farklı fırsatları da kovalamış oluyoruz. 15 havalimanında TAV bayrağı var, ama diğer 75’inde ise kapımız var. Gelişmeleri takip edebiliyoruz. O ülkelerdeki veya o havalimanlarındaki farklı fırsatları görebiliyoruz.
2021’de yani pandemi döneminde TAV için iki büyük gelişme oldu. Antalya Havalimanı’nın ihalesini kazandık. Buradaki varlığımızı 2052’ye kadar uzatmış olduk. Önümüzdeki 30 yıllık işletme süresi artık TAV’ın ve Antalya Havalimanı da amiral gemimiz. Antalya’da Alman ortağımız Fraport’la beraberiz. Yüzde 50 ortaklığımız bulunuyor. İkinci gelişme ise Almatı Havalimanı. Orta Asya’nın merkezi, tarihi İpekyolu’nun tam ortasında bulunan ve hala bu fonksiyonu yapan bir yer. Biz Almatı’yı Orta Asya’daki merkezimiz olarak görüyoruz. Bölgede büyümeyi istiyoruz. Almatı’nın bir özelliği de imtiyaz sözleşmesi olmaması. Süresiz bir işletme aldık. Antalya ve Almatı’nın gruba katılmasıyla bizim imtiyaz sürelerimizin ortalaması 30 yıla çıktı. Bu çok önemli bir şey. Çünkü biz hiç bir havalimanının sahibi değiliz. Devlet veya idareler adına kira veya gelir paylaşımı karşılığında belli bir süre işletiyoruz. Ancak 2052’ye kadar Antalya Havalimanı ve süresiz Almatı Havalimanı’yla portföyün ortalama süresi 30 yıla çıktı. Bu yatırımcılarımız için çok önemli. Halka açık bir şirketiz ve çok farklı yatırımcılarımız var.
Karadağ’da iki havalimanı ile ilgileniyoruz
Biz aslında global bir oyuncuyuz, ancak bölgemizde çok daha kuvvetliyiz. Bölge olarak Kuzey Afrika, Orta Doğu, Orta Asya, Sovyetler Birliği’nden ayrılan Cumhuriyetler ve Doğu Avrupa’da kuvvetliyiz. Doğu Avrupa’da Üsküp Havalimanı, Ohrid Havalimanı, Zagreb Havalimanı’nı işletiyoruz. Bunun dışında Letonya Riga’da ticari işletme yapıyoruz. Buralarda yer hizmeti şirketimiz ayrıca faaliyet göstermekte. Kuzey Afrika’da Tunus’tayız. Orta Doğu’da Medine Havalimanı’nı işletiyoruz. Suudi Arabistan’da özelleştirilmiş komple tek havalimanı. Kazakistan, Gürcistan gibi ülkelerde operasyonlarımız var. Bu bölgelerde daha da büyümek istiyoruz.
Önümüzde pandemiden hemen önce ihalesi çıkmış Karadağ havalimanları var. Orada da Podgorica ve Tivat havalimanlarının ihale süreci başladı. Öğrendiğimiz kadarıyla yeni hükümet bu projeye devam edecek. Dolayısıyla önümüzdeki aylarda proje tekrar başlarsa öncelikli projelerimizden birisi olacak.
Nijerya’da dört havalimanı özelleştirilecek
Bunun dışında Afrika’da Nijerya var. Kuvvetli bir rekabet var orada. Nijerya çok önemli, 200 milyonun üzerinde nüfusu olan bunun yanında havacılıkta geleceği olan bir ülke. Orta Batı Afrika’nın merkezi. Bunu da çok önemsiyoruz. Orada da şu an ihale süreci başlıyor. Hızlı gidecek bir süreç gibi gözüküyor. Bunun dışında Orta Doğu’da örnek bölgeler var. Kuveyt Havalimanı’nda da bir süreç başlayacak bunu biliyoruz. İdareyle yazışmalar yapıyoruz. Küçük olsa da yolcusu çok olan bir havalimanı. Transfer ve bağlantı noktası olarak önemli.
Antalya bizim amiral gemimiz
Antalya ülkemiz için çok önemli bir yer. Akdeniz çanağının en büyük turizm merkezi aslında. İl boyutunda baktığımızda 650 binin üzerinde kayıtlı yatak var. Bu çok büyük bir ölçek. Örnek vermek gerekirse Akdeniz bölgesindeki en büyük turizm merkezi Mallorca Adası’nda yaklaşık 350 bin yatak var. Antalya neredeyse bunun iki katı. Turizm Bakanlığımızın tahminlerinde, sektörün verilerine göre önümüzdeki 20 yılda da 650 bin olan yatak sayısı 950 binlere çıkacak. Bu Antalya’nın altyapı olarak hazırlandığını gösteriyor. Zaten çok büyük bir yatak kapasitesi var ve sezon uzuyor. Antalya sadece yazlık bir destinasyon olmaktan çıktı. Spor kulüpleri zaten vardı, ama golf turizmiyle, doğa turizmiyle, tarih-kültür turizmiyle Antalya’nın sezonu 9-10 aya çıktı bizim için.
Bu yatakların kışın da atıl kalmaması için Turizm Bakalığımızın ve Hükümetimizin çok büyük destekleri var. Antalya’yı her ortamda tanıtıyorlar. Biz de bunu destekliyoruz. TAV olarak dünyada sayılabilecek 8-9 tane fuara katılıyoruz. Katılma sebebimizde işletmesini yaptığımız havalimanlarını ve o şehirleri tanıtmak. Çünkü o şehirler ne kadar iyi tanıtılırsa o kadar yolcu gelecek. Biz de faydalanacağız, şehir de faydalanacak, ülke de faydalanacak.
Bizim 2053’e kadar Antalya’da bulanacak olmamız şehire ve turizm camiasına bir heyecan getirdi. Çünkü TAV sadece işletme firması değil aynı zamanda yatırımcı bir firma. Çok ciddi yatırımlar yaptık. Bu yatırımlar sadece terminal binaları yapmak değil. Tanıtım için de yatırımlar yapıyoruz. Uzun vadeli planlamalar yapıyoruz. Tek işimiz havalimancılık, başka iş yapmıyoruz. Dolayısıyla konsantrasyonumuz havalimanına yönelik.
Antalya Havalimanı’ndan helikopter seferleri olacak
Terminallerle ilgili uzun dönem yatırım planı var. Önümüzdeki üç yılda 600 milyon Euroluk bir yatırım var. Bu 600 milyon Euro içinde dış hatlar terminallerinin büyümesi, iç hatlar terminalinin büyümesi, büyümek derken de ilave bir 250 bin metrekare yaklaşık 25-30 milyon ilave yolcu kapasitesinden bahsediyorum. Ciddi büyük ölçekli yatırımlar yapacağız, katlı otoparklar, yeni bir helipad olacak. Çünkü talebi görüyoruz. Havalimanından tatil köylerine helikopterle taşınma talebi var. Antalya Havalimanı büyük bir değişimle baştan sona yenilenecek.
Özel uçaklar için yeni bir genel havacılık terminali projemiz var. Mevcut kargo terminalleri komple kalkıyor. Bunun için başka bir lokasyon oluşturuluyor, havalimanına girmeden havalimanının dış çevresinden dönerek trafiği etkilemeyecek yeni bir bölge yaratılıyor. Türk Hava Yolları, SunExpress ve diğer havayollarının o bölgedeki teknik bakım ihtiyaçlarını da biliyoruz. Uçak bakım merkezlerinin olacağı bölgeler yaratılıyor. DHMİ için yeni bir bina ve ona bağlı başka birimler olacak. Yeni bir hava trafik kulesi de olacak. Cumhurbaşkanımızın ve devlet protokolünün kullanımına ait olacak bir konuk evi yapıyoruz. VIP, CIP gibi ayrı bina projelerimiz var. Antalya Havalimanı büyük bir saha. O sahanın her yerinde irili ufaklı otuzun üstünde bina yapacağız. Üç yıl süremiz olmasına rağmen ana tesisleri iki yıl gibi bir sürede hizmete açmak istiyoruz.
Covid’in dönüşü başladı. 2021’in sonunda trafikte güçlenmeyi gördük. Geçtiğimiz aylarda çok ciddi toparlanmayı da görüyoruz. Özellikle Antalya’da bunu görüyoruz. Dolayısıyla hedefimiz üç yıl olan sürede değilde iki yıl gibi bir sürede terminalleri hizmete açmak. Bu talebi yakalamak.
Beklediğimizin ötesinde bir trafik var!
Antalya’da biz bu sene dış hat olarak 2019’un yüzde 80’ine varmayı hedefliyorduk. Savaşın ilk günlerinde ve sonrasında nisan-mayıs aylarında trafikte azalma oldu. Ancak geçtiğimiz aya baktığımızda çok kuvvetli bir talep var. Hızlı bir geri dönüş var. Haftalık bazda bakıldığında 2019’un rakamlarını yakaladığımız zamanlar oluyor. Yıl sonunda da elbette Ruslarda görece olarak bir kaybımız olacak. Ama o kaybın bir kısmını daha ziyade Batı Avrupalı taşıyıcılar, oradan gelen yolcular olabildiğince dolduruyor. Ukrayna’dan hiç trafiğimiz yok maalesef. Ülke kapalı. Ama İspanya’dan, Belçika’dan, Fransa’dan, İngiltere’den Almanya’dan yolcularımız var. Almanya geçmişten daha kuvvetli geldi. Beklediğimizi ötesinde bir trafik olacağını söyleyebilirim size.
2023’te 2019 trafik rakamlarımızı yakalarız
Dünyada 2019 rakamlarını yakalamanın 2024’te olacağı tahmin ediliyor. Biz bunu kendimize 2023 olarak öngörüyoruz. 2023’te 2019 rakamlarımızı yakalarız. Yeni bir pandemi dalgası olmazsa, görülemeyen bir felaket olmazsa biz bunu önümüzdeki yıl yakalayacağımıza inanıyoruz. Savaş etkiledi yoksa biz bu rakamları bu yılda yakalardık. Biz bölgede işlettiğimiz havalimanları Gürcistan olsun ya da Doğu Avrupa’daki havalimanları olsun Rusya’yla olan trafikte sıkıntılar yaşadılar. Türkiye bunu nötr kalarak çok iyi yönetti. O yüzden zaten bu trafik talebi var. Ama diğer ülkelerde ufak tefek sıkıntılarımız var. İnşallah bu savaş bu sene içinde sona ererse yeni bir pandemi ortaya çıkmazsa biz önümüzdeki yıl 2019 trafiğimizi yakalarız.
Teknoloji şirketimiz ciddi bir avantaj
IT tarafında kendi şirketimiz olduğundan trendleri, gelişmeleri çok kolay takip ediyoruz. Covid çok şey öğretti. Kameralarla insan yoğunluğunu ayarlayıp ona göre işlemleri hızlandıracak sistemler kurduk. Kalabalıkları yönetebilmek, temassız işlemleri artırmak için IT teknolojilerinden çok faydalandık. Kendi şirketimizin olması bir avantaj çünkü havalimanlarını laboratuvar gibi kullanabiliyoruz. Önce küçük havalimanlarında başlıyoruz. Oradaki testlere göre daha büyük havalimanlarına bu teknolojileri aktarıyoruz. Bizim teknoloji şirketimizin en büyük özelliği, merkezi İstanbul’da olsa da tüm havalimanlarının network üzerinden merkeze bağlı olması. Dolayısıyla 15 havalimanımızı eşit zamanlı olarak takip edebiliyoruz. Yolcunun alışkanlıklarını takip etmek önemli. İlk günlerde uçuşlar başladığında insanlar bir yere oturmak istemiyordu, bir yerde yemek yemek istemiyorlardı, bir şeye dokunmak istemiyorlardı. Bunları insanların hareketlerini ve yapmak istediklerini gözlemleyerek uygun çözümleri hayata geçirdik.
2040’ta 19 milyar yolcu olacak
2019 havacılığın zirvesi. Dünyada 9.2 milyar yolcu vardı. Pandeminin en yoğun olduğu 2020’de 3 milyara düştü. 2021’de bu sayı 4.5 milyara çıktı. Bu yılda 7.1 milyarlarda olacağını tahmin ediyorlar. Türkiye ve bizim olduğumuz coğrafyalarda toparlanma daha hızlı. Bu yıl yüzde 80’nin üzerinde olacağız, dünya ortalaması yüzde 77’lerde tahmin ediliyor. 2024’te de küresel ölçekte 2019 rakamlarının yakalanacağı düşünülüyor. 2040’larda da bu sayının ikiye katlanacağı söyleniyor. 19 milyar gibi bir yolcudan bahsediliyor. Bu müthiş bir rakam. Tabii bu altyapıya hazırlanmak lazım. Bu 19 milyar yolcu trafiği için 2.4 trilyon dolarlık havalimanı yatırımına ihtiyaç olacak. Amacımız yolcuyu hızlı bir şekilde hava tarafına geçirip kontrollerde geçirdiği vakti ve stresi azaltmak, daha konforlu bir deneyim yaratmak.
350 kişilik şirketten 33 bin kişiye ulaştık
Pandemi döneminde hiç kimseyi işten çıkartmadık. Grupta şu an 33 bin çalışan var. Kısa çalışma ödeneğinin önemli katkısı oldu. Sonuçta iyi yetişmiş insan gücümüz var, onları koruduk.
Avrupa’da ve dünyada yaşanan kriz bu kısımda. Üst düzey yönetici değil de daha çok emek yoğun çalışan kısımda personel eksikliği var. Orta Doğu’da da bu geçerli. Asyalılar Orta Doğu’da iş yapardı pandemide gittiler geri gelmediler. Türkiye’den bu anlamda iş gücü talebi var ama bizim şu an açıkçası dışarıya iş gücü verecek durumumuz yok. TAV’ın da diğer havacılık şirketlerinin de yok.
Alanya ve Antalya birbirini destekliyor
Antalya Havalimanı bayrak taşıyıcı ve charterların uçtuğu bir havalimanı. Tarihi olarak hep böyle. Alanya Gazipaşa Havalimanı düşük maliyetli havayollarına hitap ediyor. Ve dar gövdeli uçaklar yani C sınıfı uçaklar A321 veya B737 tiplerini alabiliyoruz. Antalya’nın da ciddi bir yatağı Alanya bölgesinden. Manavgat’tan doğuya doğru ciddi bir potansiyeli var. Hem Antalya’daki kapasiteyi rahatlatıyor hem Alanya bölgesine hizmet veriyor. Aslında birbirine destek veren iki havalimanı bunlar.
Esenboğa’da imtiyaz süremiz 2025’te bitiyor
Ankara özel bir yer. Başkent olmasının ötesinde Anadolu için merkez olarak kullanılıyor. Çevresinde çok il var bunlara hizmet ediyor. Bizim orada imtiyaz süremiz 2025’te bitiyor. Mutlaka bir ihale olacaktır. Ankara Esenboğa Havalimanı’nda yatırımlara kısa vadede olmasa da orta vade ihtiyaç olacak. Çok kuvvetli iç hat trafiği var. İkinci pist yapılıyordu pandemi döneminde biraz duraksadı. Onun ve ona bağlı tesislerin yapılması gerekecek. Biz de burada da varlığımızı sürdürmek istiyoruz.
İzmir pandemiden etkilenmedi
İzmir Adnan Menders Havalimanı müthiş! Antalya kadar olmasa da pandemiden çok hızlı çıkan bir havalimanı. Orada Rusya trafiğimiz yok. Yılın başından beri dış hat yolcu trafiği iyi giden nadir havalimanlarımızdan. Dış hatlarda 2019’un üstünde bir performans gösteriyor. İç hatlar performansı da iyi. Orada yeterli kapasite var. Oraya önce bir iç hatlar terminali yapmıştık. Daha sonra büyük bir iç hatlar terminali yaptık. Ege Bölgesi’ne hizmet veren bir meydan. O da etrafındaki 5-6 ile hizmet veriyor. Oranın da kuvvetli bir şekilde büyüyeceğine inanıyoruz. İç hatları zaten kuvvetli dış hatta da direkt uçuşlar başladı. Pandeminin bir de o faydası oldu. Hub’lardan ziyada insanlar point to point (noktadan noktaya) dediğimiz uçuşları seçti. Çünkü havalimanlarında uçak değiştirmeyi veya beklemeyi zaman kaybı olduğu için önemsenir hale geldi. Büyüyen havalimanlarına baktığımızda noktadan noktaya uçan daha orta gövde uçaklarla gelen yolcular oldu.
Bodrum’a direkt uçuşları artırmak istiyoruz
Bodrum küçük bir şehir, ama iyi bilinen bir marka. Dolayısıyla ziyaretçisi, merak edeni çok. Biz Bodrum’da direkt uçuşları artırmak istiyoruz. Bodrum’a çok fazla bağlantılı gelen var. İstanbul üzerinden ağırlıklı geliyorlar. Biz direkt uçuşlarla yolcunun daha rahat edeceği uçuşları deniyoruz. Bununla ilgili çok pazarlama faaliyetimiz var. Bodrum’a çok yatırım geliyor. Önümüzdeki 3-4 yılda Bodrum Havalimanı çok farklı yerde olacak. Bodrum’un dış hat yolcusu harcayan yolcu. Yıllar önce Bodrum tipik bir İngiliz destinasyonuydu. Sadece İngiliz, biraz Fransız biraz da İskoçlar gelirdi. Onlar da daha ziyade uygun fiyatlı tatil için gelirdi. Butik ya da büyük, ciddi otel yatırımları yapıldı ama değişim bir anda gerçekleşmiyor.
Kendi anlatımıyla TAV CEO’su Serkan Kaptan
Havacılık benim için bir tutku. Üniversite yıllarımda havalimanında, havayollarında çalışırdım. Daha sonra dispeçer olarak görev yaptım. 1997 yılında Atatürk Havalimanı’nın yenilenmesiyle ilgili yapılan yap-işlet-devret projesi nihayetinde Tepe ve Akfen şirketleri yanlarında operasyonel yeterlilik için havalimanı operatörü olarak Avusturya’dan Viyana Havalimanı’nı getirdi. Üçlü bir konsorsiyum oluşturdular. Viyana Havalimanı’nın küçük bir hissesi vardı. Viyana Havalimanı yetkilileri daha önce havalimanı tecrübem olduğu için beni buldu. 2001 yılındaki ekonomik krizi döneminde Avusturyalılar Türkiye’den biraz çekildiler. Hisseyi Türk ortaklara sattılar. O dönemde de ben Avusturyalı ortaklardan ayrılıp Türk ortaklara geçip devam ettim. Pazarlama, Ticari İşler, Reklam-Satış, Operasyon, İştirakler gibi bölümlerde çalıştım. TAV Atatürk Havalimanı’nın işletilmesi ve yatırımıyla ilgili kurulmuştu ve 3 yıl 8 ay 20 günlük bir süreye sahipti. İlave bir yatırımla süre 5 yıla çıktı. O dönemde “Bunu nasıl büyütürüz?” diye bir arayışa giriştik. İş Geliştirme Departmanı kurduk. başında ben görev aldım. İlk projemiz İran’dı. Yurt dışına gittik bayağı bir uğraştık. 2005 yılında da ilk yurt dışı operasyonumuz Gürcistan’ı aldık. Globalleşme yolunda ilk adımı attık o dönemde. Sonrasında ben iş geliştirme, iştirak şirketlerin yönetimi, onların büyümelerinde sorumluluk üstlendim. 2016 yılında İcra Kurulu Başkan Yardımcısı oldum. 1 Mayıs 2022’den bu yana da İcra Kurulu Başkanı olarak göreve devam etmekteyim. Yaklaşık 24 yıldır kuruluşundan beri TAV’dayım.