Morgan Stanley’e göre 2040 yılına kadar uçan taksi pazarı 1,5 trilyon dolara ulaşacak, bu yüzden özel sektörden sürekli ilgi görüyor. Dünya genelinde 400’e yakın proje yürütülüyor. İşte aralarında Türk Cezeri’nin de bulunduğu uçan otomobil projeleri ve son gelişmeler…
Son yıllarda uçan otomobiller daha sık gündeme gelmeye başladı. Pek çok şirket hatta çeşitli tespitlere göre dünya genelinde 400’e yakın kuruluş geleceğin hava aracını geliştirmek için proje yürütüyor. Son olarak Rusya uçan otomobille ilgili laboratuvar kurduğunu açıkladı.
Baykar Savunma ise Cezeri adını verdiği uçan otomobilini 9 ay gibi kısa bir sürede geliştirip, Teknofest’te görücüye çıkardı. Yakın gelecekte hayatımıza girecek ve hava taşımacılığına damga vuracak uçan otomobil projeleri ve son gelişmeleri Haber.aero olarak araştırdık…
Baykar Savunma/Cezeri
Türkiye’yi insansız hava aracı sistemleriyle tanıştıran Baykar Savunma, Cezeri adını verdiği uçan otomobil üzerinde de çalışıyor. Tek kişilik modelini Teknofest’te tanıtan şirket, ileriki zamanlarda iki veya daha fazla yolcu kapasiteli modeller geliştirmeyi planlıyor. Sağlık sektörü ve askeri alanda lojistik destek faaliyetlerine yeni bir çehre kazandırmak için geliştirilen uçan otomobil, yolcu ve kargo taşımacılığında da aktif olarak rol alacak şekilde tasarlanıyor.
Yerli uçan otomobil Cezeri, saatte 100 km hızla yol alabilecek. 1 saatten fazla havada kalabilecek olan uçan otomobilin menzili 80 km olacak. Uçuş irtifası 2 bin metre olacak Cezeri’nin elektrikli motorlarına güç verecek olan bataryaları 1 saate dolabilecek. Dikey iniş ve kalkış yapabilecek olan Cezeri, 241 kg ağırlıkla havalanabilecek. Döner kanatlı hava aracı olarak tasarlanan Cezeri, bünyesinde bulundurduğu yapay zekâ sistemleri ile ön plana çıkıyor.
Volocopter GmbH: Volocopter 2X
Son dönemde önemli ilerlemeler sağlanan bir diğer uçan otomobil ise Volocopter 2X. Almanya ve Dubai’de yakın gelecekte kullanılmaya başlanması planlanan uçan otomobil, geçtiğimiz ay 4 dakikalık test uçuşunu başarıyla tamamladı.
30 saniyede dikey iniş kalkış yapabilen hava aracı elektrik motorlarıyla çalışıyor. 2 kişilik aracın menzili 27 km. Ortalama 70 km hızla uçabilen uçan otomobilin kullanacağı istasyonlar, güvenlik sistemleri, park yerleri ve yolcuların nasıl binip inecekleri geçen yıl bir videoyla duyurulmuştu.
Terrufugia: TF-2
Amerikalı Terrafugia, uçan otomobil konusunda çalışma yapan en eski şirketlerden. Karada ve havada gidebilen otomobil modelleri geliştiren Terrafugia, ilk olarak Transition ve TF-X adını verdiği iki farklı model üzerinde çalışıyordu. Şirketin yeni tanıttığı ve gelecek atfettiği projesi ise TF-2.
Dikey iniş-kalkış yapabilen TF-2, yolcu taşıma konusuna kalabalık şehir merkezleri için yeni imkânlar sunuyor. Yolcular özel bir araçla evlerinden alınıp bir parka getiriliyor. Park alanına gelen modüler araçtaki yolcu kabini, hava aracının altındaki alana entegre ediliyor. Böylece yolcular hiç araçtan inmeden bir otomobilden hava aracına geçmiş oluyorlar. Helikopter gibi havalanabilen araç, şehir trafiğine hiç takılmadan bir sonraki heliporta iniş yapıyor.
AeroMobile: Ambitious
Slovakya merkezli AeroMobil, 30 yıldır uçan otomobiller konusunda çalışıyor. AeroMobil 1.0 modelini 1990-1994 yılları arasında tasarlayan şirket, 2.0, 3.0 ve 4.0’ın ardından son olarak 5.0 modeli Ambitious’u geliştirdi. İlk prototiplere göre yeniliklerle donatılan Ambitious dikey iniş-kalkış yapabilecek.
Tüm uçan otomobilleri 4 yolcu taşıyabilen AeroMobil’in 4.0 modeli 2020’de, Ambitious ise 2025 yılında hizmet vermeye başlayacak. Her iki modelde de yolcuların güvenliği için paraşüt yer alacak.
Uber: Elevate
Uçan otomobiller konusunda çalışmalar yürüten önemli şirketlerden biri de Uber. 2016 yılında çalışmalara başlayan şirket, Elevate projesine dünyanın en büyük iki uçak üreticisinden biri olan Boeing de destek veriyor. İlk test uçuşlarını 2020’de gerçekleştirmeyi planlayan şirket, 2023’te ise ticari uçuşlara başlamayı öngörüyor.
Mayıs 2018’de prototipi tanıtılan Uber Elevate’in şehirlerdeki araç trafiğini rahatlatması planlanıyor. Saatte 240 km hıza sahip olan araç 100 km menzile uçabilecek.
Airbus: Vahana
Avrupalı uçak üreticisi Airbus Ocak 2018’de uçan otomobil projesi Vahana’yı duyurdu. ABD’nin Oregon eyaletine bağlı Pendleton’da ilk test uçuşunu yapan araç, yumurta biçimli silindir şeklindeki bir kabine sahip. Elektrikli uçan otomobilin 4 kanadında 8 pervane bulunuyor.
Boeing / NeXt
Airbus ile Boeing arasındaki rekabet uçan otomobiller konusunda da yaşanıyor. ABD’li uçak imalatçısı Boeing‘in geliştirdiği otonom hava aracı NeXt, ilk uçuşunu ocak ayında yaptı. NeXt programı, şehir içi hava ulaşım teknolojisini geliştirmek ve güvenliğini artırmak için prototip üzerinde testler gerçekleştiriyor. Dikey iniş kalkış yapabilen elektrikli araç, 81 km menzile kadar ulaşabiliyor.
Dikey iniş kalkış yapabilen elektrikli hava araçlarını (eVTOL) tasarlamak ve geliştirmek üzere Boeing’in yan kuruluşu Aurora Flight Science ile birlikte çalışan ve şirketin şehir içi hava ulaşımı faaliyetlerini yürüten Boeing NeXt, talep gören otonom hava taşımacılığının emniyet ve güvenilirliğini yükseltmek üzere testlerine devam edecek. Boeing NeXt’in portföyünde, yolcu hava araçlarına ek olarak, 230 kg’a kadar yük taşıyabilen insansız elektrikli kargo hava aracı (CAV) ve diğer kentsel, bölgesel ve küresel ölçekte taşımacılık platformları da yer alıyor.
Kitty Hawk: Flyer ve Cora
Google’ın kurucu ortaklarından Larry Page’in finansa ettiği Kitty Hawk, iki uçan otomobil projesi yürütüyor: Flyer ve Cora. Flyer, daha çok su üzerinde de gidebilen elektrikli uçan otomobil konsepti. Tek kişilik araç, 115 kg ağırlığında ve yerden 3 metre yüksekte yol alabiliyor.
Cora ise Yeni Zelanda hükümeti ile yapılan iş birliği sonucu geliştirildi. Dikey pervaneleri sayesinde piste ihtiyaç duymadan helikopter gibi havalanabilen araç Mart 2018’de duyuruldu. 2050 yılında karbon salınımını sıfırlamayı hedefleyen Yeni Zelanda, Cora’yı 2021’de ülke çapında uygulamayı planlıyor.
Lilium / Lilium Jet
Almanya merkezli Lillium’un geliştirdiği Lilium Jet, Avrupa Uzay Ajansı’nın kuluçka programında doğan bir girişim olarak şehir ulaşımına temiz ve sessiz bir çözüm bulmayı amaçlıyor. Telefonla çağrılabilen uçan otomobil, şehirlerde ve belli bölgelerde kurulacak olan alanlara inecek. Böylece yolcular, şehir trafiğine takılmadan istedikleri noktaya ulaşabilecek.
Takip edilebilir iniş cihazı, özel kontrol mekanizması ve 36 elektrikli jet motoru bulunan araç, belirlenen bölgelerde hava akımını yönlendirerek dikey iniş ve kalkış gerçekleştiriyor. Tek şarjda uçabildiği maksimum mesafe 300 kilometre olan Lilium Jet, saatte 300 km hızla yol alabiliyor.
Lilium, 2025 yılına kadar şehirlerde uçan taksilerin yaygınlaşacağına inanıyor. İlerleyen dönemde uçan taksilerin normal taksilerle aynı fiyatlara kullanabileceğini öngören firmanın önünde sivil havacılık engeli bulunuyor. Havacılık kurumunun firmaya izin verip vermeyeceği ya da uçan taksileri nasıl düzenleyeceği merak konusu.
Alaka’i Technologies / Skai
ABD’li Alaka’i Technologies şirketi tarafından geliştirilen hidrojen yakıt hücreli ilk uçan otomobil tanıtıldı. Skai adı verilen 6 motorlu araç, 5 yolcu taşıma kapasitesine sahip. Hava aracına 500 kilometre menzil sağlayan yakıt hücreleri batarya şarj derdini de ortadan kaldırıyor.
Pervaneler de gürültüyü en aza indirmek için özel olarak tasarlandı. Altı motorlu araçta uçuş güvenliği için her türlü ayrıntı düşünülmüş. Motorlardan ikisi tamamen bozulsa bile araç uçmaya devam ediyor. Otomatik pilot sisteminin bile yedeği var. En kötü olasılıklar için paraşüt de unutulmamış. Designworks tarafından tasarlanan Skai’nin test uçuşlarına önümüzdeki günlerde başlanması bekleniyor.
Workhouse / SureFly
SureFly geçen yıl, Las Vegas’ta CES 2018’de (Tüketici Elektroniği Fuarı) görücüye çıkmıştı. Karbon fiber gövdeli ve iki kişilik oktokopter “dünyanın ilk kişisel elektrikli hibrid oktokopteri” olarak tanıtılmıştı. 499 kg ağırlığındaki araç, 8 pervaneli ve 8 adet elektrikli motoru var.
Motorları yedekleyen 2 adet lityum iyon pil paketine sahip olan uçan otomobil, bir pilot ve bir yolcu taşıyabiliyor. ABD’li Workhouse şirketi tarafından geliştirilen helikopterin, 4 ayrı kolunun alt ve üst kısımlarında toplam 8 pervane bulunuyor. Saatte 113 km hız, 1 saat havada kalma özellikleri var.
Opener / BlackFly
Kanadalı startup firması olan Opener, BlackFly projesini geçtiğimiz yaz tanıttı. Ancak sektöre katılımı geç olmasına rağmen, rakiplerini yakaladı ve hatta geçti. Aracın bu yıl satışa sunulması bekleniyor. Tek kişilik kapasitesi olan araç saatte 100 km hız yaparak, 40 km yol gidebiliyor. Uçabilmek için kısa bir eğitime ihtiyaç duyuluyor. Fakat pilot lisansı gerekmiyor.
En büyük özelliği ise amfibik olması. Suya iniş yapıp, kolaylıkla sudan kalkabiliyor. 30 dakika içerisinde tam şarj edilebiliyor. Google kurucu ortağı Larry Page bu projeyi de destekliyor. Düşük gürültüye sahip olacak çevreci bir uçan araba. Bir drone gibi kumandayla kontrol edilecek araçta eve dönüş düğmesi olacak. Aynı zamanda paraşütü de bulunuyor.
Astro / Passenger Drone
Güçlü motorlarıyla bir pilotu taşıyabilen drone düşünün. Kumandalı drone’ların sahip olduğu bütün özellikleri hemen hemen barındırıyor. ABD’li Astro tarafından geliştirilen elektrikli Passenger Drone, 16 motorla destekleniyor. Rotanızı drone kokpitindeki ekrandan çizip gitmek istediğiniz yere rahatlıkla ulaşabiliyorsunuz. 35 dakikada 60 km mesafe kat edebilecek.
Geçtiğimiz yaz aylarında insansız olarak 40 defa test uçuşu gerçekleştirilen hava aracı, insanlı olarak da 1 adet test yapıp başarılı oldu. Bu sene Las Vegas’taki fuarda boy gösteren araç 2019’da hazır olan proje olarak ön plana çıktı. İnsanlı olarak daha fazla test uçuşları yaptıktan sonra satışa sunulması bekleniyor.
Ehang / Ehang 184
Çin tasarımı, pilotsuz, elektrikli uçan otomobil modeli Ehang 184, Şubat 2018’de yolcu taşımaya başlamıştı. Çin’deki ilk halka açık uçuşunu Guangzhou şehrinde yapan Ehang 184, 100 kg ağırlığa kadar bir yolcu taşıyabiliyor. İlk halka açık uçuştan önce 1000 kez test edildi. Pilotsuz uçan drone sınıfında yer alan model, 2016 yılında Los Angeles’ta fuarda ön plan çıkmıştı.
400 metre irtifada 25 dakika boyunca 130 km hızla uçabiliyor. 40 km’lik menzile sahip. Ancak projenin sahibi şirketin, geçtiğimiz yaz Amerika’da iflas başvurusu yapmış olduğunun da altını çizelim. Şirket ABD’de iflas ederken, Çin’de ise kâr beklentisi içinde olduğunu açıklamıştı.
Uber-Bell / Nexus
Geçtiğimiz yıl Las Vegas’ta fuara damga vuran Uber bu sene helikopter üreticisi Bell ile ortak bir çalışma yaparak Bell Nexus’u tanıttı. 2019’un en önemli uçan otomobil projesi olarak da gündeme oturdu. Bir pilot, 4 yolcu kapasitesine sahip araç, hibrit motoruyla çevre dostu olacak. Uçan taksinin 150 km hıza sahip olacak, dikey iniş-kalkış yapabilecek. 2020 yılına kadar test sürüşleri devam edecek Bell Nexus’un 2023’te ticari uçuşlara geçmesi bekleniyor.
