Uçakla seyahat sırasında birçoğumuzun kulakları tıkanır. Özellikle iniş ve kalkışlarda yaşanan ve ağrıya sebep olan bu sorun yolculuğun konforsuz geçmesine yol açar. Peki kulak tıkanıklığı nasıl giderilir? Bebek ve çocuk yolcularda hangi yöntemler işe yarar?
Uçaklar yolcularına büyük bir hız, konfor ve güvenlik sunar. Rahat koltuklar, özgün ikramlar, kabin görevlilerinin nezaket ve ilgisi uçak yolculuğunun keyifli bileşenleridir. Ancak her şey tatlı tatlı giderken aniden başlayıveren kulak tıkanıklığı bazen yolculuğun bütün keyfini kaçırıverir. Kimi yetişkinler, çoğunlukla da bebekler uçak havadayken kulaklarda oluşan bu rahatsızlığı bir süre ağrı biçiminde hissederler. Haber Aero hava yolculuğunun bu tatsız sürprizi ile baş etme yollarını araştırdı.
Önce kulağı tanıyalım
Kulaklarımız, havada titreşimler halinde yayılan sesleri duymamızı sağlar. Bu titreşimler kulak kanalından kulak zarının da içinde olduğu (ayrıca kulak kanalına içeriden sızdırmazlık sağlayan) ince zardan geçer. Kulak zarının diğer tarafında, Östaki borusu adı verilen bir tüp vardır.
Burun ve boğaz ile orta kulağı birbirine bağlayan bir tür boru olan östaki borusu orta kulak içindeki basıncın, orta kulak dışındaki hava basıncı ile dengeli olmasını sağlar. Açık bir önkoşul, östaki borusunun engellenmemesidir! Bu, örneğin, soğuk algınlığı, saman nezlesi veya belki de solunum yolu enfeksiyonu nedeniyle mukus veya enflamasyon tarafından engellenirse olabilir.
Uçak tırmanırken kulaklarımızda neler olur?
Uçak yükselirken, kabin içindeki hava basıncı, uçuşun geri kalanında kalacağı seviyeye ulaşıncaya dek yavaş yavaş azalır. Bu durum, hava basıncı yer seviyesinden daha düşük olduğu için, sıkışan havanın bir kısmının iç kulaktan çıkması gerektiği anlamına gelir. Bu olmazsa, içerideki yüksek basınç kulak zarının dışa doğru şişmesine neden olur. Her şey yolunda giderse, iç kulaklarda sıkışmış hava östaki borusundan kolayca çıkar. Bu tüpün havayı emmesi yerine dışarı atması daha kolaydır, bu yüzden uçak tırmanırken kulaklarla ilgili önemli bir problem pek olmaz.
Uçak inerken kulaklarımızda olanlar
Uçak alçaldıkça kabin içindeki hava basıncı kademeli olarak artacak, böylece yükselen hava basıncı kulak zarlarını içeri doğru itecektir. Buna karşı koymak için, kulak zarının diğer tarafında; yani iç kulaktaki hava basıncı da artmalıdır. Bunun gerçekleşebilmesi için ise, östaki borusundan havanın emilmesi gerekir.
Soğuk algınlığı veya saman nezlesi gibi bir rahatsızlığınız varsa, östaki borusundaki mukoza zarı şişebilir ve içinden hava akışını engelleyebilir. Sonuç olarak, uçak kulak zarı arkasındaki hava basıncını düşürürken, iç kulakta basınç çok düşük kalacak; bu yüzden artan kabin basıncı kulak zarını içeri doğru itecektir.
Başlangıçta bunu tıkanıklık, daha sonra da kulaklarınızdaki ağrı gibi hissedeceksiniz. Ayrıca, kulak zarı sürekli basınç altında olacağından artık serbestçe titremeyecek bu yüzden de düzgün bir şekilde duyamayacaksınız.
Uçakta kulak tıkanıklığını gidermenin yolları:
- Yutma ve esneme hareketleri, östaki borusunu açar, böylece havanın iniş sırasında iç kulağa ulaşması sağlanır. İnişten sonra sorun devam etse bile, bu hareketleri yapmanız rahatlamanıza yardımcı olacaktır.
- Burnunuzu şişirmek, sakız çiğnemek ya da burnunuzu kapalı tutarken bir şey içmek gibi birkaç yöntem daha vardır. Bu yöntemlerden hangisi sizin için en uygunsa, tüm iniş sırasında birkaç kez tekrarlamalısınız. Yutmanız, esnemeniz veya çiğnemeniz östaki tüpündeki hava akışını kolaylaştıracak, siz de rahatlayacaksınız.
Bonus Yöntem (Valsalva Manevrası):
- Nefes alın, sonra burnunuzu sıkıp ağzınız kapalıyken nazikçe nefes alın. Bu şekilde, hiçbir hava dışarıya atılmadığı gibi hafifçe östaki borusuna hava gönderirsiniz. Bunu yaptığınız esnada, iç kulağa hava girerken kulaklarınızda “pıt pıt” diye açılma hissini yaşadığınızda bize duacı olursunuz. Bu genellikle sorunu çözer. İniş sırasında -veya kulaklarınızda herhangi bir rahatsızlık hissettiğinizde- Valsalva Manevrası’nı birkaç dakikada bir tekrarlayın.
- İniş sırasında uyumayın (kabin görevlilerinden uçak alçalmaya başladığında sizi uyandırmasını isteyin). Ne de olsa, bu ipuçlarını ancak uyanık olduğunuzda uygulama şansınız var(!)
- Bir de kulakların basınç farklılıklarından etkilenmemesi için önerilen kulak tıkaçları var. Piyasada türlü marka ve fiyatlarda satılan bu tıkaçları kullananların yorumlarına bakılırsa bu ürünler de oldukça etkili görünüyor.
Bebekler ve çocuklar:
Onları sona bıraktık: Hava yolculuklarının en önemli kulak mağdurları bebekler ve çocuklar. Onları yutmaya teşvik etmek için iniş sırasında su, sevdikleri bir içecek veya emzik verin. Dediğimiz gibi yutma ve esneme hareketleri östaki borusunu açar.
Bunlara dikkat edin!
- Grip ya da soğuk algınlığınız varsa uçağa iyileştikten sonra binmeniz tavsiye ediliyor. Ancak eğer soğuk algınlığınıza rağmen uçmaya mecbursanız, dekonjestan bir burun spreyi kullanabilirsiniz. Bu, burun içindeki mukusun geçici olarak kurumasını sağlar ve böylece eğer mukus tarafından tıkanmışsa, östaki borusunun açılmasına yardımcı olabilir.
- Eğer dalış meraklısıysanız, tüplü dalıştan sonra yaklaşık 12-24 saat beklemeli, uçağa ancak bunun ardından binmelisiniz. Bu zaman dilimi, daldığınız derinliğe ve yaptığınız dalış sayısına bağlıdır. Bunun öncelikli nedeni kulağın maruz kaldığı basınç değildir. Dalış sonrası bekleme süreleri vücutta biriken nitrojenin temizlenmesi için gereklidir. Aksi halde vücudunuzu kulak tıkanıklığının ötesinde Caisson hastalığı gibi başka rahatsızlıklar da tehdit edebilir.