Türkiye’nin son yıllarda geliştirip ürettiği silahlı insansız hava araçları (SİHA) adından söz ettirmeyi sürdürüyor. Yurt içi ve yurt dışında aktif olarak kullanılan Bayraktar TB2 ve Anka’ya test uçuşları süren Aksungur ve Akıncı TİHA da eklenecek. Haber Aero olarak son olarak Karabağ’da operasyonların seyrini değiştiren yerli ve milli SİHA’ları araştırdık.
Sivil veya askeri olarak çok önemli görevlere imza atan insansız hava araçlarında (İHA) en yaygın olarak kabul edilen sınıflandırma NATO’ya ait. İHA’lar ağırlık, görev yüksekliği ve görev yarıçapını esas alarak; mikro, mini, küçük, taktik, orta irtifa uzun havada kalış, yüksek irtifa uzun havada kalış, taarruzi gibi kategorilerle sınıflandırılıyor.
Türkiye’deki ilk İHA’lar yurt dışı menşeli oldu
İlk çalışmaları 1900’lü yılların başlarına kadar uzanan İHA’ların askeri amaçlı etkin kullanımı 80’li yıllarda gerçekleşti. Türkiye’de ise Meggitt firması tarafından üretilen Banshee sistemi, ilk insansız hedef uçağı olarak 1989 yılında TSK tarafından kullanılmaya başlandı. Ardından yurt dışından farklı ülke ve şirketlerden alınan İHA’lar terörle mücadelede kullanıldı. Ancak Amerikan Senatosu’nun Predator’leri vermemesi ve İsrail’den ithal edilen Heron’ların bakım sorunu, Türkiye’nin bugün dünyanın sayılı İHA üreticileri arasına girmesine vesile oldu. Böylece ilk olarak yurt dışından temin edilen İHA’ları daha sonra Savunma Sanayii Başkanlığı’nın öncülüğünde yerli ürünler izledi.
İlk yerli İHA 2007’de envantere girdi
Türkiye, 1950’lerde kesintiye uğrayan havacılık sanayisindeki çalışmalarına insansız hava araçlarıyla en üst ligden hızlı bir giriş yaptı. İlk olarak yurt dışından temin edilen İHA’ların üretim çalışmaları Türkiye’de 2000’li yıllardan sonra başladı. Türk Silahlı Kuvvetleri envanterine giren ilk yerli insansız hava aracı Kale-Baykar üretimi Bayraktar Mini İHA oldu. 2007 yılında güvenlik güçleri tarafından kullanılmaya başlanan mini İHA’yı 2009 yılında yine Baykar tarafından geliştirilen döner kanatlı Malazgirt İHA sistemi takip etti.
Bayraktar TB2, 2014’te göreve başladı
Baykar, insansız hava aracı konusundaki çalışmalarına hız kesmeden devam etti. Şirketin geliştirdiği taktik sınıftaki İHA, Bayraktar TB2, 2014’te Silahlı Kuvvetler’de göreve başladı. Türkiye’nin yurt içi ve yurt dışındaki terörle mücadelesinde aktif olarak kullanılan Bayraktar TB2, ayrıca Suriye, Libya ve Doğu Akdeniz’de önemli görevler üstlendi. Yerli SİHA’nın son görev yeri ise Karabağ oldu.
3 ülkeye ihraç edildi
Silahlı ve silahsız olarak görev yapan yerli insansız hava aracı, Ukrayna ve Katar’ın yanı sıra kardeş ülke Azerbaycan’a da ihraç edilerek önemli bir başarıya imza attı. Bugün için yaklaşık 40 adet Bayraktar TB2 yurt dışına ihraç edildi. Ayrıca Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic de Türkiye’den İHA satın alma konusu ile çok yakından ilgilendiklerini belirtti.
Bayraktar TB2, Ermenistan’ın işgal ettiği Azerbaycan toprağı Karabağ’da ise adeta dengeleri değiştirdi. Suriye’deki gibi sürü şeklinde hareket eden yerli İHA’lar birçok Ermenistan hedefinin aynı anda yok edilmesinde önemli rol oynadı. Birçok yerde yayınlanan Ermenistan’a ait hava savunma sistemlerinin, tanklarının ve askeri hedefleri Bayraktar TB2’ler tarafından imha edildi.
Bugün için 100’ün üzerinde Bayraktar TB2’nin güvenlik güçlerine teslimatı yapılmış durumda. Dünya basınında da sıkça adından söz ettiren Bayraktar TB2, 24 saat havada kalabiliyor ve 150 km haberleşme menziline sahip. 650 kg ağırlıkla havalanabilen yerli İHA’nın 55 kg faydalı yük taşıma kapasitesi bulunuyor. Kanat açıklığı 12 metre olan yerli İHA, 27 bin fit yani 8 bin 200 metre irtifaya çıkabiliyor.
Bayraktar TB2 Teknik Özellikleri:
- Maksimum Kalkış Ağırlığı: 650 Kg
- Faydalı Yük Kapasitesi: 55 Kg
- Uçuş İrtifası: 8.200 m (27.000 Ft)
- Havada Kalma Süresi: 24 saat
- Kanat Açıklığı: 12 m
- Uzunluk: 6,5 m
- Maksimum Hız: 222 km/s
- Motor: 1 X ROTAX 912
TUSAŞ üretimi Anka, Türk ordusunun önemli gücü
Son dönemde adını sık duyduğumuz bir başka yerli İHA ise uydu kontrollü Anka-S. Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından geliştirilip üretilen Anka, Bayraktar TB2 ile birlikte terörle mücadelede ve yurt dışındaki operasyonlarda aktif olarak görev yapıyor. Silahlı kuvvetler envanterine 2013 yılında ilk silahlı Anka Blok-A girdi. Daha sonra Haziran 2017’de silahlı Anka Blok-B modeli TSK’ya teslim edildi.
30 civarında Anka-S görevde
2018 yılında ise hem silahlı hem de normal Anka-S versiyonunun güvenlik güçlerine teslimatı yapıldı. Jandarma Genel Komutanlığı ile birlikte 30 civarında Anka silahlı kuvvetlere teslim edildi. Ayrıca Anka SİHA’ların yurt dışına satışı da gündemde. Tunus’la Türkiye arasında 3 adet insansız hava aracı için anlaşma imzalandı. İşlemlerin tamamlanması yönünde görüşmeler devam ediyor.
Male yani Orta İrtifa Uzun Havada Kalış sınıfında yer alan Anka’nın gövde uzunluğu 8 metre. 1500 kilogram ağırlıkla havalanabilen yerli SİHA 17 metre kanat açıklığına sahip. 200 kg faydalı yük taşıma kapasitesi bulunan Anka, 24 saat havada kalabiliyor ve 30 bin fit yani 9 bin 144 metre yüksekliğe çıkabiliyor. Yerli İHA, 4 adet Cirit ve 2 adet L-UMTAS milli füze taşıyabiliyor.
TUSAŞ Anka-S Teknik Özellikleri:
- Maksimum Kalkış Ağırlığı: 1.500 Kg
- Faydalı Yük Kapasitesi: 200 Kg
- Uçuş İrtifası: 9.144 m (30.000 Ft)
- Havada Kalma Süresi: 24 saat
- Kanat Açıklığı: 17 m
- Uzunluk: 8 m
- Maksimum Hız: 217 km/s
- Motor: 1 X PD170
İHA liginde en üst basamaktayız
Türkiye’nin İHA çalışmaları ise TB2 ve Anka dışında da hız kesmeden sürüyor. Baykar’ın geliştirdiği Bayraktar Akıncı Taarruzi İnsansız Hava Aracı (TİHA), Türkiye’yi İHA liginde ABD, İsrail ve Çin’le birlikte en üst basamağa taşıyacak. İlk uçuşunu geçtiğimiz yılın Aralık ayında yapan TİHA, iki motora sahip. İkinci prototipi de gökyüzü ile buluşan yerli TİHA Akıncı, 20 irtifa testlerinin yanı sıra sistem tanımlama ve asimetrik itki testlerini de başarıyla tamamladı.
Bayraktar Akıncı TİHA yerli mühimmatlarla vuracak
Üçüncü prototipi de üretim hattında olan Bayraktar Akıncı, 3 yedekli uçuş kontrol sistemi ile tam otomatik uçuş özelliğine sahip. MAM-L, MAM-C, Cirit, L-UMTAS, Bozok, MK-81, MK-82, MK-83, Gökdoğan, Bozdoğan ve SOM gibi yerli füzelerini kullanabilecek olan Akıncı TİHA, 40 bin fit yani 12 bin 192 metre irtifaya çıkıp, 24 saat havada kalabiliyor. 5,5 ton ağırlıkla havalanabilen Akıncı, 400 kilogram dâhili ve 950 kilogram harici olmak üzere toplam 1350 kilogram faydalı yük taşıma kapasitesiyle ön plana çıkıyor.
Bayraktar Akıncı TİHA Teknik Özellikleri:
- Maksimum Kalkış Ağırlığı: 5.500 Kg
- Faydalı Yük Kapasitesi: 1.350 Kg
- Uçuş İrtifası: 12.192 m (40.000 Ft)
- Havada Kalma Süresi: 24 saat
- Kanat Açıklığı: 20 m
- Uzunluk: 12.5 m
- Maksimum Hız: 450 km/s
- Motor: 2×450 HP
Aksungur, 12 MAM-L ile 28 saat uçtu
Türkiye’nin bir başka önemli insansız hava aracı ise TUSAŞ tarafından geliştirilen Aksungur. İki motora sahip olan Aksungur da Akıncı gibi en üst kategoride yer alıyor. İniş-kalkış ve uçuş sistemi çift yedekli olarak üretilen Akgungur, 2019 yılında TSK’ya teslim edildi. Testleri süren Aksungur, son olarak Roketsan üretimi 12 adet yerli MAM-L akıllı mühimmatı ile 20 bin fit irtifada 28 saatlik uçuş yaptı.
Roketsan imalatı Teber güdüm kitli mühimmatla da testler yapan Aksungur İHA, 3 bin 300 kg ağırlıkla havalanabiliyor, 750 kg faydalı yük taşıyabiliyor. 25 metre kanat açıklığına sahip olan İHA, 24 saat havada kalabiliyor. Azami irtifası 12 bin 192 metre olan İHA, 7 bin 600 metre yüksekte taarruz görevi yapabiliyor. İlk uçuşunu Mart 2019’da yapan Aksungur, Bayraktar Akıncı gibi yerli silah ve füze sistemleri ile donatılacak.
TUSAŞ Aksungur Teknik Özellikleri:
- Maksimum Kalkış Ağırlığı: 3.300 Kg
- Faydalı Yük Kapasitesi: 750 Kg
- Uçuş İrtifası: 12.192 m (40.000 Ft)
- Havada Kalma Süresi: 24 saat
- Kanat Açıklığı: 24 m
- Maksimum Hız: 180 km/s
- Motor: 2 X PD170
Mini İHA’lar TSK’da operasyonlara katılıyor
Türk güvenlik güçlerinde görev yapan yerli insansız hava araçları arasında Serçe, Kargu ve Songar da önemli bir yere sahip. 2016’da envantere giren Serçe, Aselsan tarafından üretiliyor. STM tarafından imalatı yapılan Kamikaze İHA Kargu 2018’de envantere girdi. Geliştirilmiş özelliklere sahip Kargu-2 ise 2020 başından itibaren güvenlik güçlerine teslim edilmeye başlandı. Asisguard tarafından üretilen Songar silahlı drone sistemleri de Şubat 2020 itibarı ile silahlı kuvvetler envanterine giriş yaptı.
(Haber Aero)