Çağımızda orduların teknolojiyi en üst seviyede kullandıkları alan savaş uçakları ve hava savunma sistemleri olarak dikkat çekiyor. Savaş uçaklarının özellikleri de hava kuvvetlerinin ve orduların üstünlüğüyle paralel olarak değerlendiriliyor. Bir ordunun hava gücü yer ve denizdeki birlikleri korunup, kollanması anlamında çok önemli. Kısacası savaş uçakları ülkelerin askeri güçleriyle ölçüldüğünde önemli bir değer olarak karşımıza çıkmakta. Haber Aero olarak 2020 yılının en gelişmiş savaş uçaklarını sizler için derledik.
Son yıllarda havacılık fuarları yeni nasil savaş uçaklarının lansmanlarına sahne oldu. Özellikle beşinci ve altıncı nesil jetler, insanlı veya gelecekler yıllarda insansız savaş uçakları üzerine yürütülen projelerle ükeler birbiriyle yarışıyor. Şu an en gelişmiş savaş uçağı olarak beşince nesil olarak sınıflandırılan modeller ve onun bir alt sınıfındaki uçaklar birbirleriyle kıyaslanıyor.
Mesela Rusya Savunma Bakanlığı Mart 2020’de, Rus Hava Kuvvetleri pilotlarının beşinci nesil Su-57 avcı uçağını kullanmaya başladığını duyurarak, savunma sanayi alanında yarış halinde olduğu ABD’ye karşılık vermiş oldu. Böylece F-35 ile Su-57 sahada daha fazla kıyaslanmaya başlanacak. Türkiye de Milli Muharip Uçak Projesi (MMU) beşinci nesil olarak hayat geçirilmek üzere ilk defa Paris Airshow’da dünyaya tanıtıldı.
Günümüzde beşinci nesil uçak dendiğinde Türkiye’nin de proje ortağı olduğu Amerikan Lockheed Martin’in F-35 taaruz uçağı ilk akla geliyor. Liderlik F-35’de ve diğer modellerin gelişmişliği de onunla kıyaslanıyor. Türkiye proje ortağı olduğu F-35 uçaklarının tesliminde satın aldığı Rus S-400 hava savunma sistemi sebebiyle tartışma yaşıyor. Uçaklar ABD tarafından teslim edilmiyor. Dolayısıyla Türkiye’nin beşinci nesil savaş uçaklarıyla ne zaman tanışacağı Türk ordusunun filosuna ne zaman bu uçakların katılacağı belirsizliğini koruyor.
Günümüzün en güçlü uçaklarında şu ortak özellikler söz konusu; Bünyesindeki silahları her açıdan gizleyebiliyorlar. Böylece düşük radar izi bırakıyorlar. Diğer bir ifadeyle tasarım ve teknolojik uygulamalarla neredeyse görünmez oluyorlar. Radarların bu modelleri tespiti zor oluyor. Yüksek performanslarıyla en gelişmiş aviyonik sistemleri kullanıyorlar. Tek merkezden entegre donanım ve yazılım sistemleriyle yönetiliyorlar. En gelişmiş savaş uçakları bu kritlerle değerlendiriliyor. Böylece en gelişmiş taaruz veya avcı uçakları ortaya çıkıyor. Şimdi bu kriterler eşliğinde en gelişmelere bakalım…
1- JSF-35/ ABD
Amerika, beşinci nesil F-35’i geliştirmeye karar verdiğinde, savaşta ve ihtiyaç durumlarında her amaç için farklı bir uçak geliştirmek yerine tüm görevleri yerine getirecek bir uçak tasarlanmak üzere yola çıktı. Bu sebeple bu proje Joint Strike Fighter (Müşterek Saldırı Uçağı) olarak adlandırıldı. ABD Hava Kuvvetleri, 2015 yılında tek motorlu, tek pilotlu en yeni savaş uçağı F-35’i kullanmaya başladı. Yeteneklerine göre 3 model olarak üretilen F-35’in maliyetleri ise hep tartışma konusu oldu.
ABD’nin bu savaş uçağı için yaklaşık 1.5 trilyon dolar harcadığı belirtiliyor. F-22 savaş uçağındaki teknolojiler kullanılarak geliştirilen görünmez özellikli F-35’in radardaki izi günümüz uçaklarına göre çok düşük. Taşıdığı silahları gövdenin içine saklanan, keskin çizgilerle gövdesi tasarlanan, kompozit malzeme kullanım oranı yüksek ve özel radar yakalanmaması için özel boyama yapılmış uçak bu özelikleriyle görünmez oluyor. 3 modelinden birisi dikine inip kalkabildiği için uçak gemilerine ve gerekli durumlarda farklı alanlara da kullanılabiliyor.
ABD ordularının bu son insanlı savaş uçağını 2070 yılına kadar kullanması bekleniyor. F-35 bir çok açıdan eleştirilmesine rağmen şu an gökyüzündeki en gelişmiş savaş uçağı olarak dikkat çekiyor.
F-35A Teknik Özellikleri
- Pilot: 1
- Uzunluk: 15,4 m
- Kanat Açıklığı: 10,7 m
- Yükseklik: 4,3 m
- Boş Ağırlık: 13.154 kg
- Maksimum Kalkış Ağırlığı: 31.751 kg
- Yakıt Kapasitesi: 8.391 kg
- Motor: 1 ×Pratt & Whitney F135
- Maksimum Hız: 1.930 km/s
- Menzil: 2.200 km
- İrtifa Sınırı: 15.000 m
2- Sukhoi Su-57 / Rusya
Rusya’nın önde gelen savunma ve havacılık şirketi Sukhoi tarafından geliştirilen tek pilotlu, çift motorlu Su-57, teknolojik olarak en gelişmiş Rus savaş uçağı bu sene Rus ordusunnun filosuna girdi. Beşinci nesil savaş uçağı olarak beklentileri karşılayan bir model olarak öne çıkan Su-57 ilk defa 2010 yılında test edildi.
Maliyetinin F-35’e göre çok düşük olduğu ifade edilen Su-57 için Rusların araştırma, geliştirme ve üretime hazırlanma aşamasında yaklaşık 10 milyar dolar harcadıkları açıklandı. Ancak uçakla ilgili birçok detay ise Sukhoi tarafından kamuoyu ile paylaşılmıyor.
F-35 ile kıyaslanan Su-57 modeli daha büyük ve daha ağır özellikleriyle öne çıkıyor. 37 ton azami kalkış ağırlığı ile rakibine göre daha fazla mühimmat taşıyabiliyor. Saatte 2 bin 600 km azami hıza ulaşabilen Su-57’ler, 20 bin metre irtifaya çıkabilirken, F-35’in azami hızı saatte 1930 km ve azami irtifası da 15 bin 240 metre. Fakat F-35’in radara görünmezlik sistemlerinin Su-57’lerden daha etkin olduğu belirtiliyor. Başlangıçta Su-57’ye proje ortağı olarak katılan Hindistan da radar görünmezlik kriterlerini karşılamadığı için bu projeden ayrıldığını açıklamıştı.
Su-57 Teknik Özellikleri
- Mürettebat: 1
- Uzunluk: 19,8 m
- Kanat genişliği: 13,95 m
- Yükseklik: 4,74 m
- Boş ağırlık: 18.000 kg
- Yüklü ağırlığı: 25.000 kg
- Azami kalkış ağırlığı: 37.000 kg
- Motor: 2 X Saturn 117
- En yüksek hız: Mach 2.0 (2,140 km/saat
- Menzil: 3.500 km
- İşletim menzili: 5.500 km
- İrtifa sınırı: 20.000 m
3- Chengdu J-20 / Çin
Çin’in en iyi savaş uçağı olarak tanıtılan bu uçak, 2017’de görücüye çıkarıldı. Proje üzerinde 20 yıldan fazla bir süre çalışılarak geliştirilen Chengdu J-20 modeli 2011’de ilk uçuşunu yaptı. İlk uçuştan sonra uçağın tasarımında ilave değişiklikler yapıldı. Asya’da geliştirilip, üretilen ilk beşinci nesil uçak oldu.
Aviation Industry Corporation of China (AVIC) tarafından üretilen Çin’in yeni nesil savaş uçağı J-20, Rusya yapımı iki motor ve iki pilot ile maksimum 2100 kilometre hıza ulaşabiliyor. Çin ordusu, ABD Hava Kuvvetleri tarafından üretilen GPS’in yerine milli teknolojiyi kullanmak için de 9 milyar dolarlık bütçe ayırdı. Sistemin 2020’de devreye girmesiyle Çin GPS kullanımına son verecek. Çin’in Amerikan F-35’lere rakip olarak geliştirdiği hayalet uçak J-20’de rakip uçakları 100 km öteden tespit edecek kuantum radar sisteminin olduğuna dikkat çekiliyor.
Çin’in kullandığı beşinci nesil ikinci savaş uçağı FC-31’inde bazı eksikliklerine rağmen yeni nesil avcı uçakları seviyesine yaklaştığı ifade ediliyor.
Chengdu J-20 Teknik Özellikleri
- Mürettebat: 1
- Uzunluk: 20,4 m
- Kanat açıklığı: 13,5 m
- Kanat alanı: 78 m2
- Boş ağırlık: 19,391 kg
- Brüt ağırlık: 32.092 kg
- Maksimum kalkış ağırlığı: 36.287 kg
- Motor/Güç Kaynağı: 2 × Satürn AL-31F
4- Mitsubishi X-2 Shinshin / Japonya
Günümüzde en fazla dikkat çeken deneysel muharip uçak projesidir. Japonya’nın beşinci nesil gelişmiş özelliklere sahip, radara yakalanmayan (stealth) bir uçak üretme kararıyla ortaya çıkıyor, ama yaşanan gelişmelerle altıncı nesile muharip uçak üretim programına dönüşüyor. Mitsubishi Heavy Industries tarafından tasarlanan X-2 Shinshin, 2014 yılında Japonya’nın askeri havacılık alanındaki başarısını bir deneysel proje olarak ortaya koymak geliştiriliyor.
Beşinci nesil, modern, radara yakalanmayan teknolojilere sahip olarak geliştirilen uçak radar görünürlüğü test edilerek, gelecek yıllara hazırlık için küçük bir model olarak projelendiriliyor. Japonya’nın F-22 Raptor uçağı satın alma isteğine 2007 yılında ABD Kongresi, askeri sırları koruma gerekçesiyle onay vermemesi dönüm noktası oluyor. Bu gelişme üzerine Japonya, kendi kabiliyetleriyle X-2’yi gelişitirip, hayata geçirmeye karar veriyor.
İlk uçuşunu 2016 yılında yapıyor ve tüm testleri başarıyla geçtikten sonra Mitsubishi uçağı üretmeye başlıyor. Böylece beşinci nesil olarak yola çıkan X-2, Japonya’nın altıncı nesil bir savaş uçağı olarak tasarlanan F-3’ün öncüsüne dönüşüyor. Japon 2027’den itibaren F-3’ü üretecekler.
Mitsubishi X-2 Shinshin Teknik Özellikleri
- Mürettebat: 1
- Uzunluk: 14,17 m
- Yükseklik: 4,51 m
- Kanat açıklığı: 9.099 m
- Boş ağırlık: 9.700 kg
- Motor: 2 × IHI XF5-1
- Maksimum hız: 2.475 km/s
- Menzil: 2.900 km
5- Lockheed Martin F-22 Raptor / ABD
Dünyadaki ilk beşinci nesil savaş uçağı olan Lockheed Martin üretimi F-22 Raptor, tek pilotlu, çift moturlu olarak ilk uçuşunu 1997’de yapıyor, 2003’te ise hizmete girmeye başlıyor. Ancak F-35 programı sonrası yüksek geliştirme, operasyon ve bakım maliyetleri ile havadan havaya görev eksikliği gibi gerekçelerle F-22 Raptor için 2010’da ABD Ulusal Savunma bütçesinde F-22 için kaynak ayrılmadı. Sadece ABD Hava Kuvvetlerinin kullandığı bu uçak yeni sipariş verilmedi. Japonya ve Avustralya’nın talep etmesine rağmen ihracatına izin verilmedi. Şu an Amerikan Hava Kuvvetlerinde 150’den fazla F-22 bulunuyor.
Fakat her şeye rağmen F-22 muharip uçaklar için bir öncü oldu. Düşük radar iziyle yüksek görünmezlik sağlayan F-22 bu özelliğiyle halen daha örnek alınan ve aşılamayan bir model.
Yüksek manevra kabiliyetine sahip F-22, kendine özel itki yönlendirme sistemi sayesinde uçak burnu yukarıya bakacak şekilde sabit irtifada gidebiliyor. İtki yönlendirmesi de uçağın jet çıkışlarının yani nozzle’ların yönlendirilmesi ile yapılıyor.
F-22 Raptor Teknik Özellikleri
- Uzunluk: 18,90 m
- Kanat açıklığı: 13,56 m
- Yükseklik: 5,08 m
- Kanat alanı: 78,04 m²
- Boş ağırlık: 14.379 kg
- Yüklü ağırlık: 25.107 kg
- Maksimum kalkış ağırlığı: 36.288 kg
- Motor: 2× Pratt & Whitney F119-PW-100 Pitch
- Maksimum hız: 2.132 km/s
- Menzili: 3.219 km
- İrtifa Sınırı: 19.812 m