Havayoluyla seyahatin daha konforlu hale gelmesi için başta havayolları olmak üzere birçok alanda adeta büyük bir yarış sürüyor. Ancak gelişmeler hep iyi yönde olmuyor kuşkusuz; bazı yenilikler seyahati berbat hale getirebiliyor.
Havayolu şirketleri, yolculukları iyileştirmek, uçakla seyahati cazip hale getirebilmek ve konforlu bir seyahat deneyimi sunabilmek için birbirleriyle rekabet ediyor. Filolara dahil edilen yeni nesil uçaklar, kaliteli ikram çeşitliliği, uçak içi eğlence sistemleri, internet hizmeti ve uçuş öncesi sağlanan imkânlar rekabet edilen konuların başında geliyor.
Ancak havayolları, yenilikler ve iyileştirmeler için yarışırken, diğer taraftan da seyahati eziyet haline getiren uygulamalara da imza atabiliyor. Bunların çoğunluğu ise kârlılığın artırılması ve yatırımcıların rahatlatılması adına yapılıyor. Yani tamamen duygusal, yönetimsel ve ekonomik sebeplerle havayollarının yolcuları rahatsız eden bazı uygulamaları söz konusu. İşte seyahati sıkıntılı hale getiren uygulamalardan Haber Aero’nun derlediği en çok dikkat çekenler…
1- Her hizmetin ücretlendirilmesi
Yolcular artık bazı havayollarıyla uçuşlarında fazla bagajlarına, koltuklarını seçmeye ve uçuş sırasında sıcak yemek servisine ekstra ödeme yapmak zorunda. Havayolları, müşterilerinin çoğunluğunun bu alakart fiyatlandırma sistemini tercih ettiğini söylese de konu tam öyle değil. Ekstra ücretler, yolcuların kesinlikle ihtiyaç duyduğu hizmetlerden talep ediliyor. Bu durum, havayollarının işletme maliyetlerini düşürüyor.
Yolculara da ilk etapta daha ucuz fiyatlar sunuyor, ama bu hizmetlere ekstra para ödendiğinde sonuç farklı olmuyor. Görünüşte bilet fiyatları marjinal düşerken, ek ücretlerle yaratılan durum, havayollarının gelirlerini artırıyor. Havayollarının bilet gelirlerinden daha fazla yardımcı gelirlere bağımlı olacağına dair haberlerin kaynağında da bu gelişmeler bulunuyor.
2- Basic ekonomi sınıfı
Son birkaç yıldır, ABD’nin 3 büyük havayolu şirketi; Amerikan, Delta ve United, kabinde “basic” yani “temel” ekonomi isimli bir sınıf ortaya çıkardı. Henüz Türkiye’deki havayollarının uygulamaya geçirmediği yeni sınıf, diğer batılı şirketlerin gündeminde. Çünkü aşırı düşük bedellerle uçmayı sağlayan bu yeni sınıf ile bilinçli yolcuların hesaplı uçurulması hedefleniyor.
“Basic” ekonomi sınıfıyla, normal ekonomi yolcusunun aldığı hizmetleri de parayla alabilecek olan yolcu profili oluşturularak, düşük maliyetli havayollarından yolcu çalmak amaçlanıyor.
3- Aynı uçağa fazla koltuk
Çoğu ticari işletme gibi, havayollarının da yatırımcılarına hesap verme zamanı geldiğinde, birim maliyetler göz önünde tutuluyor. Havayolu şirketleri için, bu kalem, “arz edilen koltuk kilometre başı maliyet” olarak öne çıkıyor. Çoğu havayolu birim maliyeti aşağı çekebilmek için uçaklarında arz edilen koltuk sayısını artırma yoluna gidiyor. Bir uçağa daha fazla koltuk konarak, daha fazla yolcu taşınması, diz mesafesinin daralması ve konforun aşağı çekilmesi anlamına geliyor.
4- İnce koltuklar
Havayollarının kabinde son dönemde yaptığı en önemli yeniliklerden biri de daha ince koltuklar. Uçak içindeki tasarımlarını yenileme kararı alan havayolları daha ince hatlı koltukları tercih ediyor. Daha şık, hafif ve ultra ince bu koltuklar, havayollarına daha düşük yakıt maliyeti, daha hoş ve ferah bir kabin görünümü sunuyor. Hatta uçaklara daha fazla koltuk yerleştirilmesine de imkân veriyor. Ancak maalesef yolcular için, ince koltukların çekici tasarımı, daha sıkışık bir yolculuk ve daha yüksek bir rahatsızlık hissiyatı anlamına geliyor.
5- Overbook yani fazla rezervasyon
Havacılık sektöründe, yolcuların en sevmediği uygulamalar arasında “overbook” yani fazla rezervasyon öne çıkıyor. Uçaktaki koltuk sayısından daha fazla bilet satılmış olması anlamına gelen uygulama oldukça yaygın. Havayolları, rezervasyonlarını iptal edecek, uçuşa gelmekten vazgeçecek ya da uçuşu kaçırabilecek kişi sayısını sürekli olarak tahmin edebiliyor. Bu yüzden de koltuk sayısından daha fazla bilet satıyor.
Ancak işler her zaman planlandığı gibi gitmiyor ve bilet alan yolcuların hepsi uçuşa geldiğinde, bazı yolcular uçağa kabul edilemiyor. Havayolları verimliliği artırmak adına bu uygulamayı yaparken, özellikle bayram, tatil gibi dönemlerde, yolcuların seyahatleri kâbusa dönebiliyor.
6- Çöken bilgisayar sistemleri
Dünya genelinde yaşanan teknolojik gelişmeler, birçok açıdan havayollarında da büyük değişimlere sebep oldu. Artık yolcular, akıllı telefonundan biletini satın alabiliyor, uçuşa gelmeden check-in yapabiliyor ve bagajını takip edebiliyor. Yani uçuş deneyimi, teknoloji ile konforu artırılmış bir eylem haline geldi. Ancak havayolu operasyonlarının dijitalleştirilmesi ve bu amaçla hizmete giren bazı sistemler, bir problem nedeniyle devre dışı kaldığında her şey felç oluyor. Böylece havayolu ve yolcuları bazen günlerce mağduriyet yaşayabiliyor. Havayoluna ve havalimanlarına yüz milyonlarca dolara mal olan ve normale dönmesi bazen haftaları bulan bu tarz sorunlarla son bir kaç yıldır fazlaca karşılaşmaya başladığımızı söyleyelim.