The New York Times Gazetesine konuşan analiste göre Bayraktar TB2, Rusya-Ukrayna savaşının kaderini değiştirdi. Rusya’nın işgalin ilk saatlerinde Ukrayna İHA’larını vurması beklendiği belirtilen yazıda Bayraktar TB2’lerin Rus tanklarını ve ikmal araçlarına güdümlü füzelerle vurduğu aktarıldı.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) merkezli New York Times Gazetesi, Ukrayna-Rusya savaşında Ukrayna tarafından kullanılan yerli yapım Bayraktar TB2 Silahlı İnsansız Hava Araçlarına (SİHA) ilişkin dikkat çeken bir analiz kaleme aldı.
Baykar Teknoloji tarafından geliştirilen Bayraktar TB2 SİHA’lar, Ukrayna’nın envanterindeki en gelişmiş saldırı hava aracı olarak biliniyor. TB2; yavaş, alçaktan uçan ve tamamen savunmasız olmasından dolayı, Rus işgali başladığında birçok uzman, Ukrayna kuvvetlerinin SİHA’larının birkaç saat içinde Ruslar tarafından vurulacağını bekliyordu.
Ancak çatışmanın üzerinden iki haftadan fazla bir süre geçmesine rağmen, Ukrayna’nın SİHA’ları; yalnızca uçmakla kalmıyor, aynı zamanda Rus füze rampalarına, tanklarına ve ikmal trenlerine güdümlü füzeler fırlatıyorlar.
2001’de Afganistan’da ve 1991’de Basra Körfezi’nde ABD hava harekatlarını planlayan emekli Hava Kuvvetleri Generali David A. Deptula; “Rus ordusunun performansı şok edici. Hava üstünlüğünü sağlamadaki başarısızlıkları, yerdeki yavaş ve hantal hareketleriyle yansıtılmıştır. Buna karşılık, Ukrayna hava kuvvetlerinin beklenenden daha iyi performans göstermesi, tüm ülkenin moraline büyük bir destek oldu.” dedi.
Ukrayna halkı, Bayraktar hakkında şarkılar söylüyor ve defalarca tahrip olmuş Rus zırhının görüntülerini internette yayınlıyor. Ukraynalılar, Başkent Kiev’deki hayvanat bahçesinde geçen hafta doğan bir lemura Bayraktar adını verdi.
Üst düzey bir Pentagon yetkilisi, Ukrayna kuvvetlerinin Kiev’e doğru ilerleyen kilometrelerce uzunluktaki Rus askeri konvoyuna birkaç saldırı gerçekleştirmek için silahlı Bayraktarları başarıyla kullandığını doğruladı. SİHA’lar ayrıca keşif amaçlı, Ukrayna kara birlikleri için hedefleri belirlemek için de kullanıldı.
39 fit kanat açıklığına sahip SİHA’lar, Türkiye’de monte ediliyor. Ancak yapımında büyük ölçüde Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada’da ürünleri elektroniklere güveniyor. Afrika, Orta Doğu ve Avrupa’da giderek artan sayıda ülke Bayraktar satın aldı. Çünkü her biri yaklaşık 2 milyon dolara, insanlı savaş uçaklarından çok daha ucuz.
Son yıllarda, TB2’ler Suriye, Libya ve Dağlık Karabağ’daki hedeflere saldırmak için kullanıldı. SİHA’lar, her seferinde Rus yapımı tanklar ve uçaksavar sistemleriyle donanmış rakiplere karşı, düşman kara kuvvetlerine yıkıcı darbeler indirdi.
Ancak askeri planlamacılar ve sivil uzmanlar, kendini savunma sistemleri olmayan, radar tarafından kolayca tespit edilebilen ve saatte sadece 80 mil hızla seyredebilen İHA’ların, Rusya’nın çok katmanlı hava savunma sistemi için kolay av olacağı konusunda uyardı. Rus güçlerinin, karada bulunan İHA’ları imha edebilen uzun menzilli seyir füzeleri, havadan kolayca yere indirebilen kısa menzilli füze sistemleri ve İHA’ların iletişimini engelleyerek havadan cansız hale getiren elektronik sinyal bozucuları bulunuyor.
New York merkezli Dış İlişkiler Konseyi’nde insansız hava aracı savaşı üzerine çalışan Lauren Kahn; “SİHA’ların başarı siciline rağmen, herkes Rus savunmasının tüm yelpazesiyle gerçekten karşılaştıklarında hiç şanslarının kalmayacağını umuyordu. Hayatta kalmaları ve sürekli kullanımları Rusların yetenekleri hakkında gerçekten soru işaretleri yaratıyor.” ifadelerini kullandı.
Pentagon yetkilileri, Rusların en azından şu ana kadar Ukrayna üzerinde gökyüzüne hakim olamamalarından şaşkınlığını koruyor. ABD’li yetkililer ve analistler, Moskova’nın Ukrayna sınırlarında gelişmiş füze savunma sistemleri ve hava gücü oluşturduğunu, ancak bunları kara kuvvetlerini tamamlamak için etkin bir şekilde kullanmadığını söyledi. Bununla birlikte Ukrayna hava savunması, Rus uçaklarını düşürmede şaşırtıcı derecede etkili oldu.
Pentagon baş sözcüsü John F. Kirby Pazartesi günü yaptığı açıklamada; “Rusya’nın hava ve kara operasyonları arasında görmeyi beklediğiniz düzeyde entegrasyon görmüyoruz. Yerde yaptıkları her şey havada yaptıklarıyla tam olarak desteklenmiyor. Orada bir kopukluk var gibi görünüyor.” diye konuştu.
Washington merkezli bir araştırma grubu olan Center for a New American Security’de Rus ordusu konusunda uzman olan Samuel Bendett; “Bu çok şaşırtıcı ve kimse neyin yanlış gittiğinden tam olarak emin değil. Rusya’nın çok sayıda insansız hava aracı var ve onları kullanacakları varsayımı. Bu varsayım tamamen geri alındı.” açıklamasını yaptı.
Bendett, Rus kuvvetlerinin şimdiye kadar insansız hava araçlarını çok az kullanıyor gibi göründüğünü, bunun belki de insansız hava araçlarının Ukrayna’nın hava sahasında hâlâ ihtilaflıyken vurulacağından korktuklarını söyledi.
Hava üstünlüğü olmadan, Rus saldırısı çıkmaza girdi ve son günlerde kayıplar artarken çok az yeni bölge ele geçirildi. Pentagon Çarşamba günü 5 bin ila 6 bin Rus askerinin öldürüldüğünü tahmin etti ve gözlemciler Rusya’nın kaybettiği tank, füze rampaları ve kamyonların sayısının yüzlerce olduğunu açıkladı.
Savaşın başlangıcında, Ukrayna’nın 5 ila 20 Bayraktar TB2’si vardı. Rusya bunlardan birkaçını vurduğunu iddia ediyor ve geriye kalanların sayısı belli değil. Yine de Ukrayna, Rus araçlarını yok eden insansız hava araçlarını gösteren video görüntüleri yayınlamaya devam ediyor.
Hava üstünlüğü, modern savaşta kritik bir ilk adım olarak görülüyor ve silahlı kuvvetler, savaş başladığında gökyüzüne hızla hakim olabilmelerini sağlamak için çok fazla zaman ve para harcıyor. Rusya’yı inceleyen stratejistler Rusya’nın füze saldırılarını, önce Ukrayna’nın hava kuvvetlerini ve karadan havaya füze sistemlerini yok etmek için kullanacağını; ardından Ukrayna’nın havasını kontrol altına almak için çok sayıda savaş uçağı, radar bozucu ve füze rampası hareket ettireceğini varsaydılar.
Hava üstünlüğü tesis edildiğinde Rusya, Ukrayna ordusunu imha etmek için savaş ve bombardıman uçakları ile birlikte insansız hava araçlarını özgürce kullanabilecekti. Ancak yürütülen tahminlerin hiçbiri tam anlamıyla başarıya ulaşmadı.
İşgalin ilk günlerinde Rus ordusu, belki de Ukrayna ordusunun daha fazla savaşmayacağını varsayarak, hava gücünün çoğunu geri çekiyor gibi göründü. Bunun yerine, Rus kuvvetleri sert bir direnişle karşılaştı; hava sahasını kontrol etmek için mobil füze rampaları ve elektronik harp araçlarıyla hareket etmeye çalıştıklarında, konvoylar daha muharebeye ulaşamadan Rus güçleri Ukraynalılar tarafından pusuya düşürüldü.
Arlington’da bir savunma araştırma enstitüsü olan CNA’da Rusya çalışmaları direktörü Michael Kofman; “Bu kesinlikle bir hava harekatını kovuşturma şeklimiz değil. Ama yine de bu savaş, Rus ordusunun savaşmak için örgütlenme ve eğitim verme şeklini de başlatmadı. Gerçekten planlamadıkları bir savaş haline gelen beceriksiz bir rejim değişikliği operasyonuydu.” diye konuştu.
Ancak Rusya için hızlı bir zaferin olmamasının Ukrayna için zafer anlamına gelmediğini de sözlerine ekleyen Bay Kofman, Ukrayna’nın Rus füzelerine karşı uçak kaybetmeye devam ettiğini ve hava savaşının gerçek durumunu resmi açıklamalar ve haberlerden elde etmenin mümkün olmadığını kaydetti.
Rusya’nın, başlangıçta beceremediği hava üstünlüğünü kurmaya çalışmak için kullanabileceği yedek kuvvetlere sahip olduğuna inanılıyor. Savunma yetkilileri, şu anda çok az Ukrayna uçağının uçtuğunu ve güçlü Rus savunmalarının onları vurabileceği alanlardan kaçınmak için hedeflerini dikkatli bir şekilde seçmeleri gerektiğini söylüyor.
ABD savunma yetkilileri, şimdilik Ukrayna’nın insansız hava araçlarının hala uçtuğunu söylüyor. Perşembe günü, sosyal medyada Bayraktar insansız hava araçlarından birinin bir Rus mobil füze fırlatıcısını imha ettiğini iddia eden video görüntüleri yayınlandı.