Rusya’nın 1992 yılından bu yana düzenlediği MAKS fuarı bu sene tam anlamıyla güç gösterisine dönüştü. NATO üyesi Türkiye’den en üst düzey katılımın olması sebebiyle de fuar her açıdan dünyanın ilgisini çekti. Rus yapımı askeri ve sivil hava araçları da fuar boyunca gösteri uçuşları yaptı. Fuarda öne çıkan en önemli sorun ise dil. Her şey Rusça.
MAKS 2019 fuarı 1992’den beri düzenleniyor. Ancak tarihinde ilk defa bu sene dünya çapında çok fazla ilgi topladı. Fotoğraf: haber.aero
Yazı ve fotoğraflar: haber.aero / özel
Rusya’nın düzenlemiş olduğu askeri ve sivil hava araçlarının yer aldığı Uluslararası Havacılık ve Uzay Fuarı ‘MAKS’ ilk defa Türkiye ve dünya gündeminde bu kadar ilgi gördü. Fuara katılanların ortak şikayeti ise dilin Rusça olmasıydı. MAKS fuarında hava araçlarının tanıtımı, sunumu ve broşürleri ile görevli personelin dil sorunu yabancı katılımcıların verimli bir ziyaret yapmasını engellediği görüşü hâkim.
Türkiye’den herhangi bir şirketin katılmadığı fuar, Moskova yakınlarında Jukovski kentinde düzenleniyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da açılışında bulunarak Rus savaş uçaklarına yakın ilgi gösterdiği fuarın bundan sonraki organizasyonlarına Türkiye’den de şirketlerin katılım göstereceği belirtiliyor.
Salı günü başlayan MAKS-2019 fuarı 1 Eylül Pazar günü sona erecek. Fuarda 5’inci nesil savaş uçağı Su-57’nin yanı sıra Boeing ve Airbus’a rakip olarak lanse edilen MC-21 yolcu uçağı da öne çıktı.
Rusya Devlet Başkanı Putin ve Cumhurbaşkanı Erdoğan katıldığı fuarda açılışa özel olarak Su-57, Su-34, Su-35, Yak-152, MiG-35, SSJ-100 uçakları gösteri uçuşu gerçekleştirdi.
Mosaeroshow olarak başladı
Bu organizasyona 33 ülkeden 827 şirket katılıyor. Haber.aero’nun yaptığı araştırmaya göre bunlardan 184’ünü ise yabancı şirketler oluşturuyor. 45 bin metrekarelik alanda düzenlenen MAKS-2019 kapalı alan, statik alan ve genel havacılık olarak üç bölümden oluşuyor.
İlk olarak 1992 yılında ‘Mosaeroshow’ olarak düzenlenen organizasyonda ilk defa insansız hava araçları (İHA) için bir genel havacılık alanı kuruldu.
Sovyetler Birliği sonrasında sıfırdan geliştirilen ilk yolcu uçağı MC-21’in üç farklı modeli görücüye çıktı. Fotoğraf:haber.aero
Rus yolcu uçağı MC-21
80 adet konferansa da ev sahipliği yapan fuar da sivil ve askeri havacılık alanında önemli görüşmeler ve işbirliği adımları atılıyor. Fuarda sivil ve askeri 210 adet hava aracı sergileniyor.
Rusya sivil havacılık alanındaki en önemli gelişme ise Sovyetler Birliği sonrasında sıfırdan geliştirilen ilk yolcu uçağı MC-21’in üç farklı modelinin görücüye çıkması oldu. Bu uçaklardan ikisi statik alanda sergilenirken üçüncü uçak ise uçuş gösterileri yapıyor. MC-21’ler 200 ve 300 olarak iki farklı versiyonda geliştirildi.
TUSAŞ/TAI AR-Ge ve Prototip Operasyonlar Başkanı Prof. Dr. Fahrettin Öztürk MAKS 2019 fuarında incelemelerde bulunan isimlerden birisiydi. Fotoğraf: haber.aero
Fuarın bu yılki partner ülkesi Çin, 20 şirketiyle katılım sağlıyor. Rusya ve Çin’in ortaklaşa yürüttüğü proje CR929 yolcu uçağı da fuarın ön plana çıkan uçakları arasında yer alıyor. Uzun menzilli, geniş gövdeli yolcu uçağı katılımcılar tarafından ziyaret ediliyor.
Rusya’nın en son geliştirdiği avcı savaş uçağı SU-57’nin 4 adet prototipi ilk defa MAKS 2019’da görücüye çıkarıldı. Yakın zamanda SU-57’nin seri üretimine başlanması bekleniyor. Fotoğraf: haber.aero
Su-57 ilk defa sergilendi
Russia United Aircraft Corporation’ın (UAC) yan kuruluşu İrkut tarafından üretilen beşinci nesil Su-57 uçağı ilk kez MAKS-2019 fuarının statik alanında sergileniyor. Rusya Devlet Savunma Sanayii kuruluşu Rostec, söz konusu uçağın yabancı piyasalara sürülecek versiyonu olan Su-57E uçağını üreteceklerini de açıkladı, ancak uçak hakkında detaylı bilgi verilmedi.
Russian Helicopters fuarda en yeni helikopterleri Ka-62 ve Mi-38’i sergilendi. Bunlardan Ka-62 çok amaçlı helikopter ise MAKS 2019’da ilk kez görücüye çıktı. Kazan Helicopter Company tarafından üretilen çok amaçlı Ka-62, kuyruğun içine konuşlandırılmış tek dönüşlü rotor şeması doğrultusunda, fenestron (korunmuş kuyruk rotoru) kullanılarak geliştirildi. Bu da rotorun dönüşünü daha güvenli hale getirerek hem daha yüksek hızlara ulaşılmasına hem de istenmeyen titreşimlerin önlenmesine olanak sağlıyor.
Fuarda İHA’lar için özel statik alan tahsis edilerek çeşit modeller sergilendi. Fotoğraf: haber.aero
Tanker uçaklar sahnede
Rusya’nın yeni tanker uçağı IL-78M-90A da ilk kez görücüye çıktı. UAC’nin yaptığı açıklamaya göre bu uçak, Sovyet sonrası dönemde Rusya’nın ürettiği ilk tanker uçağı ve IL-76MD-90A’nın da bir benzeri. Her iki tanker uçak da 1970’li yıllardan bu yana semalarda olan IL-76’nın yoğun modernizasyonunun ürünü.
IL-78M-90A tanker uçağının test uçuşları, geçen yıl aralık ayında başladı. Söz konusu uçak, karada aynı anda dört farklı uçağa yakıt ikmali yapabiliyor.
Küresel yolcu uçağı devlerinden Boeing ve Airbus da MATS 2019’a katıldı. Airbus en yeni modeli A350-100 ile fuarda yerini aldı. Fotoğraf:haber.aero
Boeing ve Airbus da katıldı
Dünyanın en önemli iki uçak üreticisinden Boeing fuarın kapalı alanında sadece uçaklarının maketleri ile yer alırken Airbus ise 50’nci yıl görselleriyle ön plana çıktı. Avrupalı imalatçı statik alanda A350-1000 ve A321LR modellerini sergiliyor. Fuara katılım gösteren bir başka Batılı havacılık şirket ise italyan Finmeccanica şirketiydi. AgostaWestland AW139 model helikopter ile fuarda boy gösteren şirket çok sayıda Rus helikopteri arasında ilgi çeken hava aracı oldu.
Brezilyalı Embraer 195 -E2 modeliyle ve ilginç gövde tasarımıyla fuarda dikkat çekti. Fotoğraf:haber.aero
En iyi kısa menzilli uçak olarak tanıtılan Brezilyalı uçak üreticisi Embraer ise ‘kar avcıları’ konseptinde yer alan kaplan, köpek balığı, kartal gibi yırtıcı hayvanlı figüre sahip E195-E2 uçağını ilk kez Rus pazarına sunuyor. Çin, Japonya ve Asya Pasifik bölgesindeki turunu bitiren uçak Rusya ve çevresindeki müşterilerine uçağını tanıtıyor. E195-E2 120 ila 146 koltuk kapasitesine sahip, daha fazla yük taşıyor ve koltuk başına önceki nesil uçaklara göre yüzde 25,4 daha az yakıt yakıyor.
MAKS 2019 fuarına katılım gösteren bazı ülkelerin bayrakları… Fotoğraf: haber.aero
Su-30 savaş uçağı. Fotoğraf: haber.aero
Rusya’nın dikkat çeken savaş uçaklarından MİG-35. Fotoğraf:haber.aero