Küresel askeri harcamalarda benzeri görülmemiş artış!

Dünya askeri harcamaları 2024’te 2,7 trilyon dolara ulaştı. 2023’e göre reel olarak %9,4’lük artış Soğuk Savaş’ın sonundan bu yana en dik yıllık yükselme oldu. En çok askeri harcama yapan ilk beş ülke ABD, Çin, Rusya, Almanya ve Hindistan küresel toplamın %60’ını oluşturdu.

Stockholm Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsü (SIPRI) tarafından yayınlananrapora göre, küresel askeri harcamalar 2024’te 2 trilyon 718 milyar dolara yükseldi. 2024’te dünyanın en çok harcama yapan 15 ülkesinin hepsi askeri harcamalarını artırdı. Küresel askeri yük (küresel gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYİH) askeri harcamalara ayrılan payı) 2024’te %2,5’e yükseldi.

SIPRI Askeri Harcama ve Silah Üretim Programı Araştırmacısı Xiao Liang, “Dünya çapında 100’den fazla ülke 2024’te askeri harcamalarını artırdı. Hükümetler askeri güvenliğe, genellikle diğer bütçe alanlarının pahasına giderek daha fazla öncelik verdikçe, ekonomik ve sosyal uzlaşmalar önümüzdeki yıllarda toplumlar üzerinde önemli etkilere sahip olabilir” dedi.

Avrupa’daki harcama artışı küresel toplamı artırıyor

Avrupa’daki askeri harcamalar (Rusya dahil) %17 artarak 693 milyar dolara çıktı ve 2024’teki küresel artışa ana katkıda bulundu. Ukrayna’daki savaş üçüncü yılındayken, kıta genelinde askeri harcamalar artmaya devam etti ve Avrupa askeri harcamalarını Soğuk Savaş’ın sonunda kaydedilen seviyenin ötesine taşıdı. Malta hariç tüm Avrupa ülkeleri 2024’te askeri harcamalarını artırdı.

Rusya’nın askeri harcamaları 2024’te tahmini 149 milyar dolara ulaştı, bu 2023’e göre %38’lik bir artış ve 2015’teki seviyenin iki katı. Rusya’nın GSYİH’sinin %7,1’ini ve tüm Rus hükümet harcamalarının %19’unu temsil ediyor.

Ukrayna’nın toplam askeri harcamaları %2,9 artarak 64,7 milyar dolara ulaştı. Bu da Rusya’nın harcamalarının %43’üne eşdeğer. GSYİH’nin %34’ü ile Ukrayna, 2024’te herhangi bir ülkenin en büyük askeri yüküne sahip.

Orta ve Batı Avrupa’daki birkaç ülke, yeni harcama taahhütleri ve büyük ölçekli tedarik planları uyguladıkları için 2024’te askeri harcamalarında benzeri görülmemiş artışlar gördü. Almanya’nın askeri harcamaları %28 artarak 88,5 milyar dolara ulaştı ve Orta ve Batı Avrupa’nın en büyük harcamacısı ve dünyanın dördüncü büyüğü oldu. Polonya’nın askeri harcamaları 2024’te %31 artarak 38,0 milyar dolara çıktı ve Polonya’nın GSYİH’sinin %4,2’sini temsil etti.

Türkiye’nin harcaması 25 milyar dolar

Türkiye ise 25 milyar dolarlık harcama ile geçen yıla göre iki basamakyükselerek 17’nciliği elde etti. 2023’e göre artış yüzde 12 olurken, 10 yıldaki harcama yüzde 110 yükseldi. 2015’te yüzde 1,8 olarak kaydedilen askeri harcamaların GSMHİ’ye oranı 2024’te 1,9’a ulaştı.

Rekor sayıda NATO üyesinin harcamaları GSYİH’nın yüzde 2’sine ulaştı

Tüm NATO üyeleri 2024’te askeri harcamalarını artırdı. NATO üyelerinin toplam askeri harcamaları 1 trilyon 506 milyar dolara, yani küresel askeri harcamaların yüzde 55’ine ulaştı. SIPRI metodolojisine göre 32 NATO üyesinden 18’i, ordularına GSYİH’nın en az yüzde 2’sini harcadı. Bu rakam 2023’te yüzde 11’di ve NATO’nun 2014’te harcama kılavuzunu benimsemesinden bu yana en yüksek rakamdı.

ABD’den 997 milyar dolarlık harcama

ABD’nin askeri harcamaları yüzde 5,7 artarak 997 milyar dolara ulaştı. Bu, toplam NATO harcamalarının yüzde 66’sı ve 2024’te dünya askeri harcamalarının yüzde 37’si oldu. ABD’nin 2024 bütçesinin önemli bir kısmı, Rusya ve Çin’e karşı stratejik bir avantaj elde etmek için askeri yetenekleri ve ABD nükleer cephaneliğini modernize etmeye ayrıldı. Avrupalı ​​NATO üyeleri, ittifak genelindeki toplam harcamaların yüzde 30’unu temsil eden toplam 454 milyar dolar harcadı.

Orta Doğu askeri harcamaları fırladı

Orta Doğu’daki askeri harcamalar 2024’te tahmini olarak 243 milyar dolara ulaştı, bu 2023’e göre %15 ve 2015’e göre %19 daha fazla.

İsrail’in askeri harcamaları, Gazze’de savaş devam ederken ve Güney Lübnan’da Hizbullah ile çatışmayı tırmandırırken, 1967’deki Altı Gün Savaşı’ndan bu yana en büyük yıllık artış olan %65 artarak 2024’te 46,5 milyar dolara çıktı. Askeri yükü GSYİH’nın %8,8’ine yükselerek dünyanın en yüksek ikinci seviyesine ulaştı.

Lübnan’ın askeri harcamaları, ekonomik kriz ve siyasi çalkantılar nedeniyle birkaç yıllık düşük harcamanın ardından 2024’te %58 artarak 635 milyon dolara çıktı.

İran’ın askeri harcamaları, bölgesel çatışmalara katılımına ve bölgesel vekillere verdiği desteğe rağmen 2024’te gerçek anlamda %10 düşerek 7,9 milyar dolara geriledi. Yaptırımların İran’a etkisi, harcamalarını artırma kapasitesini ciddi şekilde sınırladı.

Çin ve komşuları askeri yığınaklarını sürdürüyor

Dünyanın en büyük ikinci askeri harcamacısı olan Çin, askeri harcamalarını %7 oranında artırarak tahmini 314 milyar dolara çıkardı ve bu, otuz yıllık kesintisiz büyümeye işaret ediyor. Çin, Asya ve Okyanusya’daki tüm askeri harcamaların %50’sini karşılayarak, ordusunun sürekli modernizasyonuna ve siber savaş yeteneklerinin ve nükleer cephaneliğinin genişletilmesine yatırım yaptı.

Japonya’nın askeri harcamaları 2024’te %21 artarak 55,3 milyar dolara çıktı ve bu 1952’den bu yana en büyük yıllık artış oldu. Askeri yükü GSYİH’nın %1,4’üne ulaştı ve bu 1958’den bu yana en yüksek seviye oldu.

Küresel olarak beşinci en büyük askeri harcama olan Hindistan’ın askeri harcamaları %1,6 artarak 86,1 milyar dolara çıktı. Tayvan’ın harcamaları 2024’te %1,8 artarak 16,5 milyar dolara ulaştı.

Diğer önemli gelişmeler

Birleşik Krallık, 2024 yılında askeri harcamalarını %2,8 artırarak 81,8 milyar dolara ulaştı ve dünya çapında altıncı en büyük harcama yapan ülke oldu. Fransa’nın askeri harcamaları %6,1 artarak 64,7 milyar dolara ulaştı ve dokuzuncu en büyük harcama yapan ülke olarak kaydedildi.

İsveç, askeri harcamalarını 2024 yılında %34 artırarak 12 milyar dolara çıkardı. NATO üyeliğinin ilk yılında, İsveç’in askeri yükü GSYİH’nın %2’sine ulaştı.

Suudi Arabistan, 2024 yılında Orta Doğu’nun en büyük askeri harcama yapan ülkesi ve dünya çapında yedinci en büyük harcama yapan ülke oldu. Askeri harcamaları %1,5 oranında mütevazı bir artış gördü ve tahmini 80,3 milyar dolara ulaştı, ancak ülkenin petrol gelirlerinin zirve yaptığı 2015’ten hala %20 daha düşük.

Myanmar’ın askeri harcamaları, iç çatışmalar yoğunlaştıkça 2024’te %66 artarak tahmini 5,0 milyar dolara çıktı – Asya ve Okyanusya’daki en yüksek artış oranı.

Meksika’nın askeri harcamaları, öncelikle Ulusal Muhafızlar ve donanma için artan fonlama nedeniyle 2024’te %39 artarak 16,7 milyar dolara çıktı.

Afrika’daki askeri harcamalar 2024 yılında 52,1 milyar dolara ulaştı; bu rakam 2023’e göre yüzde 3, 2015’e göre ise yüzde 11 artış anlamına geliyor.