Havacılık tarihinin unutulmazlarından “Kelly Johnson”

“If you can’t do it with brainpower, you can’t do it with manpower or overtime” and “be quick, be quiet, be on time”.

 “Beyin gücüyle yapamazsan, insan gücüyle veya fazla mesai ile yapamazsın”ve “çabuk ol, sessiz ol, zamanında yap”.

(Kelly Johnson).

Aslen İsveç kökenli bir ailenin çocuğu olan Clarence Leonard “Kelly” Johnson, 27 Şubat 1910 yılında Amerika’nın Michigan eyaletinde bir maden kasabası olan Ishpeming’de dünyaya gelmiştir. Dünyanın tartışmasız en iyi uçak tasarımcılarından ve sistem mühendislerinden birisidir. “Kelly”ona ilkokul yıllarında verilmiş takma bir isimdir. Asıl ismi Clarence’dir. Lockheed U-2 ve SR-71 Blackbird onun unutulmaz projelerindendir. Lockheed firmasındaki “Skunk Works” projesinin mimarı ve öncüsüdür. Kariyerinde çok önemli uçak geliştirme projelerinde imzası bulunmaktadır. Son derece yenilikçi bir tasarımcıdır. Tamamladığı önemli projelerin sayısı 40’ı geçmiştir. Diğer duayenlerden farklı olarak Kelly iyi bir eğitim almıştır. Konusunda derin bilgi birikimi olan, detaylara hakim ve mücadeleci bir kişiliğe sahiptir.

Şimdi biraz Kelly’nin çocukluk yıllarına bakalım. Kelly küçük yaşlarda havacılığa merak salmıştı. 12 yaşındayken uçak tasarımı yapmış ve tasarladığı bu uçağı üreterek, üretim konusunda da bilgi kazanmıştır. İlk uçak tasarım ödülünü 13 yaşındayken almıştır. Ailesinden sıkı çalışmayı öğrenmiştir. Ailenin Kelly dahil 9 çocuğu vardı. Kelly, kolej yıllarında yazın kazandığı paralarla uçuş dersleri almaya karar vermiştir. Kursu verecek eğitmen aşırı derecede paraya ihtiyacı olmasına rağmen, Kelly’e “o parayı biriktir ve okula git” şeklinde tavsiye de bulunmuştur. Kelly’nin hayatının tamamen değişmesine büyük katkı sağlayan bu eğitmene Kelly hayatı boyunca saygı duymuştur. Çünkü eğitmen Kelly’deki yetenekleri farketmiş ve bu becerilerini en iyi şekilde kullanabilmesi için onu üniversiteye yönlendirerek akademik olarak da kendini yetiştirmesini sağlamıştır. Kelly, University of Michigan-Ann Arbor’da Havacılık Mühendisliği bölümünde Lisans ve Yüksek Lisans eğitimlerini tamamlamıştır.

İlk defa 1932 yılında Lockheed’e iş başvurusu yapmış, bu ilk teşebbüsünde tecrübesiz olduğu gerekçesiyle işe alınmamıştır. 1933 yılında Yüksek Lisans derecesini aldıktan sonra tekrar Lockheed’e başvurmuş ve bu sefer işe girmeyi başarmıştır. Lockheed’te takım tasarımcısı olarak işe başlamıştır. Uçuş test mühendisi, yapısal analizci, aerodinamikçi ve ağırlık mühendisi olarak görev yaptıktan sonra 1938’de Baş Araştırma Mühendisi ünvanını almıştır. 1953 yılında ise Baş Mühendis olarak görevlendirilmiştir. 1956 yılında Kurumsal Genel Müdür Yardımcılığı yapmış, Araştırma-Geliştirme ofisi kurulduğunda ise bu ofisin başına Genel Müdür Yardımcısı olarak atanmıştır. 1958’de “İleri Geliştirme Projeleri (ADP), Skunk Works” Genel Müdür Yardımcısı olmuş, 1964’te Yönetim Kurulu Üyesi ve 1969’da da şirketin Kıdemli Genel Müdür Yardımcısı olmuştur. 1975’te Lockheed’den emekli olmuş, ancak Skunk Works ve Lockheed projelerine vefatına kadar kıdemli danışman olarak hizmet etmeye devam etmiştir. Kelly, 1980’de Yönetim Kurulu’ndan ayrılmıştır. Lockheed’e 50 yıllık hizmetinin onuruna 1983 yılının Haziran ayında, 500 dönümlük Lockheed Rye Canyon Araştırma tesisinin adı “Kelly Johnson Araştırma ve Geliştirme Merkezi” olarak değiştirilmiştir.

Kelly’nin başarılarında rüzgar tünelini çok iyi bilmesi ve kullanmasının önemi büyüktür. Uçak tasarımının inceliklerini çok iyi anlaması bu sayede olmuştur. University of Michigan’da okurken rüzgar tünelini çok iyi kullanmış, hatta boş zamanlarında dışarıya işler yapmıştır. Bu sayede rüzgar tüneli konusunda çok ciddi tecrübeler kazanmıştır. Bu testlerle tasarımlardaki eksiklikleri tespit ederek, uygun değişiklikleri yapma becerisi kazanmıştır. Bilindiği üzere rüzgar tüneli testlerinde gerçek akış şartlarına benzer akış koşulları oluşturulmakta ve bu sayede test bölgesine yerleştirilen test modellerine etkiyen aerodinamik kuvvetler ve etraflarındaki akış yapıları hakkında detaylı bilgiler elde edilebilmektedir. Rüzgar tünelleri; farklı tipteki kanat profillerinin test edilerek uçak tasarımında kullanılacak uygun kanat profilinin belirlenmesi, tasarlanmakta olan bir uçağın uçan prototipinin üretilmesinden önce aerodinamik performans değerlerinin elde edilmesi, eksiklerinin ve problemli alanların belirlenmesi, ve iyileştirme ya da optimizasyon çalışmalarının daha erken safhalarda çok düşük maliyetle gerçekleştirilmesine imkan sağlamaktadır.

“KISS—Keep It Simple Stupid” Kelly’nin en çok sevdiği veciz sözdü. Yani tasarımı olabildiğince basit ve aptal tutma onun temel felsefesiydi. Bazen basit şeyleri kendimiz çok karmaşık ve içinden çıkılmaz hale getiririz. Aslında probleme basit ve yalın biçimde yaklaşabilirsek birçok problemin çözümünü bulabilmemiz kolaylaşır. Problemi basite indirmek, çözüme en büyük katkıyı yapar. Temeli anlamak, konuyu basite indirgemek ve adım adım gelişim sağlamak projenin hayata geçmesini kolaylaştırır.

Kelly’nin efsane sloganını unutmak mümkün değildir. “Be quick, be quiet, be on time” (Çabuk ol, sessiz ol, zamanında yap). Gerçekten de Kelly, bu felsefesiyle birçok projeyi çok kısa sürede hayata geçirmeyi başarmıştır. Bu başarılara örnek olarak Lockheed Hudson Bomber’ı 29 yaşında tek başına tasarlamasını gösterebiliriz. Hudson, Lockheed Model 14 Super Electra uçağının askeri bir dönüşümüydü ve Lockheed Aircraft Corporation için ilk önemli uçak geliştirme sözleşmesi olarak da tarihteki yerini aldı. Kraliyet Hava Kuvvetleri (RAF) ile 200 Hudson için yapılan ilk sipariş, şirketin önceki siparişlerinin çok ötesine geçmiştir. İngilizler daha sonra bu tasarımda değişiklikler talep ettiler. Kelly, İngiltere’de bir otel odasında mevcut tasarımı İngilizlerin isterlerine göre modifiye etti ve mevcut tasarıma silah sistemlerini entegre etmeyi başardı. Daha önce belirtildiği üzere Kelly, kırktan fazla uçağın tasarımını yapmıştır. Bu uçakların en az yarısı orijinal tasarımdır. Normalde böyle bir başarıya imza atmak neredeyse imkansızdır. Bu yüzden kendisi unutulmazlar arasında yerini almıştır. P80 uçağının tasarımını 5 ay gibi kısa bir sürede tamamlamasını örnek olarak verebiliriz. Lockheed SR-71 Blackbird keşif uçağı ise ilk uçuşundan 55 yıl sonra hala hız bakımından üstünlüğünü korumaktadır. Kelly, SR-71’de standart alüminyum yerine titanyum alaşımı kullandı ve bu malzeme seçimiyle yoğun sıcaklıklara rağmen uçağın yüksek hızda uçmasını sağladı. Bu çok önemli bir inovasyondur. Dünyanın ilk özel casus uçağı olan U-2’yi sözleşmenin imzasından sadece dokuz ay sonra hayata geçirdi. Bunlar havacılık tarihinin çok kısa sürede hayata geçirilen unutulmaz projeleridir. Gerçekten çok özel kişilerle ve özel bir ekiple bu projeler gerçekleştirilebilir. Kelly’nin hataları tolere eden anlayışlı bir yapısı vardı. Sıkı çalışma, iyi iletişim ve mutlak dürüstlük isterdi. Ekibi de kendisine sadakatli idi ve çok saygı duyarlardı. Kelly bilgili ve deneyimli küçük ekiplerle çalışmayı tercih ederdi.

Kelly Johnson yıllar boyunca havacılığın gelişimine ve savunma sanayine yaptığı eşsiz katkılarından dolayı birçok prestijli ödüle layık görülmüştür. Havacılık tarihinin unutulmazları arasındaki yerini almıştır. “University of Michigan”, “University of Southern California” ve “University of California, Los Angeles” üniversiteleri tarafından kendisine fahri doktora ünvanları verilmiştir. Havacılık veya uzay alanında başarı sağlayan ürünlere ve hava araçlarına verilen havacılık tarihinin en prestijli ödülü olan “Collier Trophy Ödülü”nün sahibidir. Bu ödülü iki kez almıştır. 14 Eylül 1964’te Başkan Lyndon B. Johnson, Clarence L. Johnson’a Başkan’ın verebileceği en yüksek sivil onur olan “Özgürlük Madalyası”nı vermiştir. 06 Ekim 1983’te ise Başkan Ronald Reagan, Kelly’e “Ulusal Güvenlik Madalyası”nı taktim etmiştir. İlk kez bir havacılık mühendisine bu madalyanın verilmesi dikkat çekicidir. Bu madalya ona, “Yüksek sorumluluk pozisyonunda, Ulusun Ulusal Güvenliğine olağanüstü katkı sağlayan, olağanüstü değerli hizmetleri” nedeniyle verilmiştir. 1974 yılında Dayton Ohio’da, yaptığı yenilikler, gelişmiş uçak tasarımı, performansı ve güvenilirliği sebebiyle unutulmazlar listesine alındı. Lockheed P-38, T-33, U-2 ve SR-71 uçaklarının tasarımına yardım etti. Süpersonik uçuş ve uzay uçuşu projelerinin gerçekleştirilmesine yardımcı oldu. “Von Karman Ödülü’”nü biri 1963, diğeri 1964 olmak üzere iki kez kazandı. Tabii ki aldığı bütün ödüllerin hepsini bu yazıda belirtemedik. Bu efsane mühendis, başarılı çalışmaları ile daha birçok ödül almıştır.

Kelly, 21 Aralık 1990 tarihinde fiziksel bozulma ve beyne bağlanan arterlerin sertleşmesinden dolayı Burbank’taki St. Joseph Tıp Merkezi’nde 80 yaşında hayatını kaybetti. Kaliforniya’nın Los Angeles şehrindeki Forest Lawn Mezarlığı’na defnedildi. Halen onun tasarladığı uçaklar yeni nesillere ilham kaynağı olmaya devam etmekte ve hatta ona ait olan rekorlar günümüzde de güncelliğini korumaktadır.