İmalatı sona eren efsane yolcu uçakları

Dünyanın en büyük yolcu uçağı unvanına sahip A380’de son uçaklar üretiliyor. İki katlı efsane yolcu uçağının imalatı yeterince talep görmediği gerekçesiylesonlandırılıyor. Wright Fliyer’in 1903’teki uçuşundan bu yana birçok uçak görevini tamamlayarak tarihteki yerini aldı. Jet motorlu ilk uçak De Havilland Comet’ten Boeing 707’ye, süpersonik yolcu uçağı Concorde’dan Airbus A300’e imalatı sona eren efsane yolcu uçaklarını araştırdık…

İnsanoğlunun hayallerini süsleyen uçma tutkusunun gerçeğe dönüşme öyküsü çok eski sayılmaz. Kanat takarak uçan ve havada kalmaya çalışanların endüstriye dönüşen en önemli adımı Wright Kardeşlerin 1903 yılında gerçekleştirdiği kısa uçuşla başladı.

Aralarında Vecihi Hürkuş ve Nuri Demirağ gibi Türk girişimcilerin de olduğu birçok havacı, 1900’lü yıllarda uçakların geliştirilmesi için yoğun çalışmalar yaptı. Bu dönemde ilk olarak ahşap ve bez karışımı birçok uçak üretildi. Daha sonra metal demir kuşlar gökyüzündeki yerini aldı.

İlk sivil jet uçağı De Havilland Comet

Günümüzde kullanılan uçakların temelleri ise 74 yıl önce atıldı. “Jet çağı” olarak adlandırılan bu dönem, 1947 yılında ilk sivil jet uçağının çalışmalarıyla başladı. İngiliz De Havilland şirketi tarafından üretilen dünyanın ilk jet motorlu yolcu uçağı De Havilland Comet, ilk uçuşunu 27 Temmuz 1949’da yaptı. Comet’in ilk müşterisi British Overseas Airways Corporation, ilk seferini 36 yolcusuyla 2 Mayıs 1952’de Londra’dan Güney Afrika’nın Johannesburg şehrine düzenledi. 2 bin 415 kilometre menzile sahip Comet, saatte yaklaşık 772 kilometre hıza ulaştı.

Jet motorlu ilk yolcu uçağı De Havilland Comet’ten toplam 114 adet üretildi. 4 farklı modeli bulunan Comet’in üretimi 1964 yılında sona erdi. En az 36, en çok 81 yolcu kapasitesi sunan Comet, kanatlarına gömülü 4 motoru, basınçlı ve o tarihler için nispeten sessiz kabini ile öne çıkmıştı.

Boeing 707, 1960’lara damga vurdu

Comet’in başarısı, havacılığın en hızla geliştiği ve ciddi büyüklüğe ulaştığı Amerika’da önemli yankı uyandırdı. Pazarı kaptırmak istemeyen ABD’de Boeing şirketi 707 modelini geliştirdi. 1950’lerin başında üretilen dört motorlu dar gövdeli 707 ilk uçuşunu 20 Aralık 1957’de yaptı ve yaklaşık bir yıl sonra Pan American Havayolları’nın filosuna katıldı. İlk ticari uçuşunu 26 Ekim 1958’de gerçekleştiren Boeing 707, 1960’larda yolcu taşımacılığını domine etti.

Comet gibi dört motorlu olan 707, 1978 yılına kadar üretildi. Efsane uçak, 1970’lerde yurt içi, kıtalararası ve transatlantik uçuşların yanı sıra kargo ve askeri uygulamalarda yaygın olarak kullanıldı. Boeing 367-80’den geliştirilen 707’den toplam 865 adet üretildi. İlk ticari jet uçağı olmamasına rağmen ticari açıdan son derece başarılı olarak rakiplerini geride bırakan 707, bu nedenle “jet çağı” dendiğinde akla ilk gelen uçak oluyor.

İlk ve tek süpersonik yolcu uçağı Concorde

Concorde ise imalatı sona eren efsane uçaklar arasında farklı bir yere sahip. İngiliz ve Fransız uçak üreticileri, dünyada ses hızını geçen ilk ve tek yolcu uçağı olan Concorde için çalışmaya 1962’de başladı. Süpersonik jet, ilk uçuşunu 2 Mart 1969’da Fransa’nın Toulouse kentinde yaptı.

Concorde’un ilk ticari uçuşu ise 21 Ocak 1976’da Londra-Bahreyn arasında gerçekleşti. Atlantik’i 4 saatten az sürede kat eden süpersonik yolcu uçağı, 2000 yılında Paris Charles De Gaulle Havalimanı’ndan kalktıktan hemen sonra düşmesiyle sona yaklaşmış oldu.

İmalatı 1979 yılında sona eren efsane yolcu uçağı, 2003’te emekliye ayrıldı. Toplam 20 adet üretilen Concorde, en fazla 125 yolcu taşıyabiliyordu. Concorde uçakları, normal uçuşlarında Mach 2 hızına yani saatte 2 bin 172 kilometre hıza erişiyor ve yerden 18 bin 200 metre yüksekten uçuyordu.

Airbus’ın ilk uçağı A300B

Dünyanın en büyük uçak üreticilerinden biri olan Airbus, Fransız, İngiliz ve Alman hükümetlerinin ortak kararıyla 1967’de kuruldu. Avrupalı üretici 2 yıl sonra, dünyanın ilk iki motorlu geniş gövdeli uçağı A300B için çalışmaya başladı.

Çok kısa sürede üretilen A300B’nin fabrikadan çıkışı Eylül 1972’de Toulouse’da gerçekleşti. İki sınıfta 250 yolcu taşıyan uçağın ilk teslimatı Mayıs 1974’te Air France’a yapıldı. Üretimi 2007 yılında sona eren Airbus 300’ün varyantları arasında uçak taşıyan Beluga da yer alıyor.

Toplam 561 adet üretilen A300, bir başka önemli yolcu uçağı A340’a da önayak oldu. 1991 yılında ilk uçuşunu yapan dört motorlu, geniş gövdeli yolcu uçağı A340, Mart 1993’te Air France ile ticari uçuşlara başladı. İmalatı 2011’de sona eren uçaklardan üretilen toplam 377 uçağın tamamı havayollarına teslim edildi.

“Göklerin Kraliçesi” Boeing 747

60’lı yılların sonu, havacılık tarihi açısından bir başka önemli bir gelişmeye sahne oldu. Dünyanın ilk çift katlı ve geniş gövdeli efsane uçağı Boeing 747, ilk uçuşunu Şubat 1969’da gerçekleştirdi. 15 Ocak 1970’te Pan Am Havayolları’nda hizmete giren jumbo jet 37 yıl boyunca dünyanın en büyük yolcu uçağı unvanını elinde tuttu.

Boeing, Airbus A380’in 2007’de dünyanın en büyük yolcu uçağı unvanını ele geçirmesiyle 747-8 Intercontinental üzerinde çalışmalara başladı. Mart 2011’de ilk uçuşunu yapan 747-8I, Mayıs 2012’de ilk kullanıcısı Lufthansa’ya teslim edildi. Bugüne kadar 1560 adet üretilip havayollarına teslim edilen jumbo jetin imalatı şu an için sadece 747-8’de devam ediyor. Göklerin kraliçesi unvanlı 747’nin diğer modelleri 2016’dan bu yana üretilmiyor.

Dünyanın en büyük yolcu uçağı A380

Bugün için dünyanın en büyük yolcu uçağı unvanı Airbus A380’e ait. Boeing 747 gibi efsaneyi tahtından indiren A380, bugün için imalatı bitecek olan son uçak. Aynı zamanda tamamı iki katlı tek uçak olan A380’de son uçakların üretimi sürüyor. Özellikle yüksek uçuş maliyeti nedeniyle havayolları dev Jumbo jetle operasyon yapmak istemiyor. Yaklaşık 25 milyar dolarlık bir projeyle ortaya çıkan A380’in beklenen siparişi alamaması nedeniyle Airbus, A380 üretimini sonlandırma kararını açıkladı.

İlk uçuşunu tam 16 yıl önce 27 Nisan 2005’te yapan dev Jumbo jet, 25 Ekim 2007’de Singapur Havayolları ile ticari uçuşlara başladı. Tek sınıfta 850 yolcu taşıyabilen A380’ler, toplam 351 sipariş aldı. Bunun 246’sı teslim edilen efsane yolcu uçağının son 5 adedinin imalatı sürüyor. Son uçağın Emirates’e teslim edilmesiyle birlikte bir havacılık efsanesi daha tarihteki yerini almış olacak.

(Haber Aero)