Kovid-19 salgını ile küresel yolcu uçağı filosunun yüzde 32’si yani 8 bin 450’ye yakını parkta veya depoda bekletiliyor. Peki uzun süre depoda bekleyen uçaklar seferlere nasıl hazır tutuluyor?
Cirium’un İngiltere’de yaptırdığı son ankete Haber Aero‘da yer verdik. Anketteki en çarpıcı sonuç, İngiliz halkının yüzde 75’inin Kovid-19 nedeniyle bir aydan fazla süredir parka yatan uçaklarda uçmaktan endişe duyduğu oldu. Peki uzun süre parkta duran bir uçakla uçmak tehlikeli midir?
Haber Aero Yazarı Güntay Şimşek, 14 Mart 2021 tarihinde Habertürk’teki köşesinde yerde yatan uçakların uçuşa nasıl hazır tutulduğuna yer verdi. Şimşek, Kovid-19 salgını nedeniyle havacılık sektöründe yaşanan krizde havayollarının filosundaki uçaklarını yerde yatırmak (grounded) ya da depolama/bekletme (storage) zorunda kaldığını belirtti.
Salgın döneminde havayollarının uçaklarını en iyi şekilde nasıl koruyacakları konusunda da tecrübe kazandığını bildiren Şimşek, şirketlerin yerde yatan uçaklarını korumak için neler yaptığını şöyle anlattı:
Uçakları uygun iklimde saklandı
Bazı havayolları uçaklarını korumak için kendilerinden binlerce kilometre uzaklıktaki iklimi uygun olan meydanlara gönderdiler. Özellikle yaz mevsimi biterken, Kanada Havayolları elindeki 24 adet B737 MAX uçağını, kışı daha yumuşak koşullarda geçirmeleri için ABD’de çöl bölgesinde bulunan uçak park alanlarına naklettiler. Asya Pasifik bölgesindeki havayolları ise Avustralya’nın çöllerinde uçaklarını muhafaza etti. Bu duruma en güzel örneklerden birisi Singapur Havayolları’nın A380 ve B777’lerini Avustralya’daki Alice Spring yakınlarındaki çölde konuşlandırmasıdır.
Bazı havayolları ise maliyet hesabı yaparak uçakları en uygun park ücreti ödeyeceği küçük havalimanlarına gönderdiler. Türk Hava Yolları da kargo uçuşları ile genel havacılık hizmetlerinin verildiği eski merkezi Atatürk Havalimanı’nı kullandı. 63 uçağını burada yerde yatırdı. Lufthansa, Air France ve British Airways’in İspanya’daki trafiği kısıtlı olan Teruel Havalimanı, İngiltere’deki yerel havalimanı Sheffield ve Berlin’deki Schoenefeld havaalanlarında uçaklarını konuşlandırdılar.
Bakım paketleri uygulanıyor
Depolama yapılan uçak, 7 günden fazla park durumunda kalacaksa ‘7 günde bir paketi’ uygulanıyor. 14’üncü günde ‘7 gün ve 14 günde bir paketi’ birlikte uygulanıyor. Otuzuncu günde ‘7 gün, 14 gün ve 30 günde bir paketi’ birlikte uygulanıyor. Her bakım paketinin öncekileri de içerecek şekilde belirtilen sürelerde uygulanması gerekiyor. Uçak park halinde 1 yılını doldurduğunda ise 7 bakım paketinin uçağa birlikte uygulanması söz konusu.
En önemli detay motorlar
Uzun süre park halinde olan uçaklara uygulanan detaylı koruma işleminde, uçağın en önemli parçası olan motorların içindeki yağ boşaltılıyor ve yerine içinde korozyon önleyici bir solüsyon bulunan bir yağ karışımı doldurularak bir nevi dondurma işlemi yapılıyor. Motorların girişlerine içinde nem alıcı silika maddesi bulunan torbalar konuyor, ayrıca motorların içine nem miktarını ölçen sensörler yerleştiriliyor. Kelebek, böcek, arı ve diğer canlıların girmesini engellemek için motorların her iki ucu da örtülerek kapatılıyor. Çünkü bu bölgeye giren canlılar burada koloniler halinde yaşamaya başlayarak motorlara önemli zarar veriyor.
Koltuklar ve halılar küften koruyor
Uçakların koltuk kumaşları ve halıları düzenli olarak küf oluşmuş mu diye kontrol ediliyor. Ayrıca yakıt tanklarında bakteri ve mantar oluşmaması için tank diplerinde biriken su düzenli olarak boşaltılıyor. Doksan günde bir uçağın flapları, rudder ve diğer uçuş kumandaları hareket ettiriliyor. Park durumu bir seneyi bulursa, iniş takımının esnetilmesi de gerekiyor. Bu süreçte yer hizmetleri de çalıştığı için o da bir maliyet kalemi olarak havayollarının karşısına çıkıyor.
Uçaklara özel paketleme
Boeing 737 MAX uçakları yaklaşık 20 ay, salgın dönemindeki uçakların ise 3 ay ila 1 sene arasında yattı. Bu süre zarfında uçakların korunaklı bir şekilde paketleme yapılması gerekiyor. Özellikle iki aydan fazla yatan uçaklar için uçağın üzerindeki tüm deliklerin vinil bant ile örtülerek kapatılıyor. Uçağın boyalı olmayan metal yüzeylerinin özel bir kaplama malzemesi püskürtülerek koruma altına alınması gerekiyor. Uçağın iç kabini, pencere gölgelikleri kapatılarak ve kokpit camlarına alüminyum folyo bant uygulanarak, karartılıyor. Uçağın koltuklarına pamuklu kumaştan yapılmış örtüler seriliyor, yerdeki halıların dahi üstleri örtülüyor. Uçaklar her an uçuşa başlayacakmış gibi korunması gerekiyor.
Yerdeki yatan uçaklara günlük kontrol
Park alanındaki uçakların üzerindeki koruyucu bant ve kapakların yerinde olup olmadığının her gün görsel kontrolünün yapılması gerekiyor. Ayrıca uçaktaki çeşitli bölgelerin düzenli olarak yağlanması gerekiyor. Her hafta uçağa korozyon kontrolü yapılıyor, iki haftada bir uçağın elektrik sistemleri iki saat süre ile çalıştırılıyor. Her otuz günde bir uçaklar belli ölçülerde yerlerinden oynatılıyor. Böylece lastiklerin yük altında sürekli aynı konumda olmaktan dolayı hasarlanmaları önleniyor. Anlaşılacağı üzere uçakları yerde yatması da uçmasından daha zor ve masraflı…
Bu gönderi kategorisi hakkında gerçek zamanlı güncellemeleri doğrudan bildirim almak için tıklayın.
