Norveç ile NHIndustries gecikmeli NH90 siparişinin iptali sonrası karşılıklı tazminat taleplerini uzlaşmayla kapattı. Şirket, halihazırdaki 70 milyon euroya ek 305 milyon euro ödeyecek.
Norveç ile NHIndustries (NHI) ve ortakları Airbus, Leonardo ile GKN Fokker, ülkenin gecikmeli NH90 avcı helikopterleri siparişini iptal etmesinin ardından karşılıklı tazminat taleplerini çözüme kavuşturmak üzere anlaşmaya vardı. Uzlaşmaya göre şirketler, halihazırda ödenen 70 milyon euroya ek olarak 305 milyon euro (355,7 milyon dolar) daha ödeyecek ve kullanımdan kaldırılan helikopterler ile yedek parçaları geri alacak.
Anlaşma, tarafların planlanan Oslo duruşmalarından bir hafta önce mutabakata varmasıyla potansiyel olarak zorlu bir savunma sanayi davasını da önlemiş oldu.
Söz konusu tutar, Norveç’in talep ettiği 2,86 milyar euronun bir bölümünü oluşturuyor. Bu meblağın bir kısmı ABD yapımı yedek parçaların satın alınması için ayrılmıştı. Uzlaşma kapsamında NHIndustries ve ortakları, 730 milyon euroluk karşı tazminat taleplerinden de vazgeçmeyi kabul etti.
NATO’nun kuzey gözcüsü
Norveç, Kuzey Atlantik’in 2 milyon kilometrekarelik (772.000 mil kare) bir alanını NATO adına izliyor. Rusya’nın Kuzey Filosu, ülkenin sınır komşusu olduğu Arktik bölgedeki Kola Yarımadası’nda konuşlu bulunuyor. Yaklaşık 30 yıl önce ilk uçuşunu yapan NH90 kara ve deniz helikopteri, Avrupa’nın en önemli savunma projelerinden biri olarak görülürken, askeri helikopterlerde ilk tam bilgisayarlı kontrol sistemine sahip olmasıyla öne çıkıyor. Bununla birlikte program, teslimat gecikmeleri ve bakım konularındaki sorunlar nedeniyle uzun süredir eleştirilerin hedefinde.
“Benzeri görülmemiş” sözleşme sorunları
Anlaşma, Norveç’in 2001’de sahil güvenlik ve deniz fırkateyni filosu için toplam 14 NH90 siparişi vermesinden bu yana neredeyse çeyrek asır süren tedarik sürecine fiilen nokta koydu. Oslo yönetimi, 2022’de gecikmeler ve bakım sorunları nedeniyle NH90 siparişini iptal edeceğini ve konsorsiyumdan geri ödeme talep edeceğini açıklamış; NHIndustries ise bu kararı “yasal olarak temelsiz” olarak nitelendirmişti. 2023’te İsveç de benzer bir yol izleyeceğini duyurmuş, Avustralya ise kendi NH90 filosunun emekliye ayrılmasını hızlandırmıştı.
Norveç Savunma Bakanlığı, NH90 teslimatlarının 2008 sonuna kadar tamamlanmasının planlandığını ancak on yılı aşkın süredir teslimat gecikmeleri ve eksik parçalar nedeniyle operasyonların aksadığını kaydetti.
Arabuluculuk girişimlerinin başarısız olmasının ardından, gizli belgelerin işlenmesi için gerekli düzenlemelerle birlikte 10 Kasım’da başlaması planlanan ve büyük ilgi gören kamu davası hazırlıkları hızlandırılmıştı. Bazı oturumların kapalı yapılması beklenirken, devletin dava dosyasında NH90 sorunları “askeri teçhizat imalatı için diğer hiçbir sözleşmede neredeyse benzeri görülmemiş” şeklinde nitelendirildi.
“Tazminat talebi abartılı”
Hükümet şikayetinde, ilk kısmen tamamlanmış helikopterin altı yıl gecikmeli teslim edildiği; sözleşme imzalandıktan 16 yıl sonra ise ilk tam faal helikopterin konuşlandırılabildiği, bunun da planlamaya göre 12 yıllık bir gecikmeye karşılık geldiği belirtildi. Sözleşmenin iptal edildiği 2022’de Norveç’in NH90’larla yıllık ortalama uçuş süresi 100 saat düzeyindeydi; hedef ise yılda 400 saatti.
Reuters’ın incelediği belgelere göre, Norveç’in talebinde Lockheed Martin’in Sikorsky şirketinden yeni Seahawk helikopterlerinin satın alınması için 2,1 milyar euroluk kalem de yer aldı. NHIndustries, karşı davasında projenin zorluklarını kabul ederken, gecikmelerin kısmen teknik şartnameler üzerinde mutabakatın gecikmesinden kaynaklandığını ve Norveç’in zorlu hava koşullarında Avrupa’nın en uzun kıyı şeridi boyunca güvenilir operasyon gereksiniminin işin doğasını ağırlaştırdığını vurguladı. Şirket, buna karşın tazminat talebini “şok edici derecede abartılı” olarak niteledi ve helikopterlerin bir kısmının yıllardır kullanıldığını hatırlattı.
NHIndustries, NH90 desteğinin kullanılabilirliği konusunda bir dönüm noktasına gelindiğini, yükseltilmiş sürümlerin hazırlandığını bildirdi. Uzlaşma kapsamında şirketlerin helikopterleri ve parçaları geri alacak olması, Norveç’in NH90 programını kapatırken operasyonel boşluğu alternatif platformlarla doldurma planlarının önünü açıyor.
Bu gönderi kategorisi hakkında gerçek zamanlı güncellemeleri doğrudan bildirim almak için tıklayın.
